Αυξάνονται οι γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Δύσης, εν μέσω των ανησυχιών για την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη στιγμή που τόσο οι αρχές όσο και οι πάροχοι ενέργειας προετοιμάζονται για την περίπτωση πολέμου.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπάιντεν υπογράμμισε πως η Ρωσία «είναι αρκετά πιθανό» να εισβάλλει στην Ουκρανία τον επόμενο μήνα, ενώ το Κρεμλίνο ανακοίνωσε πως «δεν είμαστε αισιόδοξοι για την επίλυση του προβλήματος» μετά από το ηχηρό «όχι» από πλευράς ΗΠΑ στις ρωσικές απαιτήσεις.
Η Ρωσία έχει συγκεντρώσει περίπου 100.000 στρατιώτες στα σύνορα με την Ουκρανία αλλά έχει τονίσει πως δεν έχει σχέδια εισβολής.
«Τα ευρωπαϊκά αποθέματα φυσικού αερίου υστερούν του τυπικού μέσου όρου, οπότε το κύριο ερώτημα παραμένει το εάν η Ευρώπη έχει αρκετό φυσικό αέριο για να επιβιώσει το χειμώνα», ανέφερε ο Rob Thummel, στέλεχος της TortoiseEcofin.
Εδώ και αρκετούς μήνες, τόσο οι Ευρωπαίοι, όσοι και οι Αμερικανοί διπλωμάτες βάλλουν κατά της Ρωσίας με κατηγορίες για σκόπιμη διακοπή παροχής φυσικού αερίου προς καθιέρωση του ρόλου της χώρας ως κύριο πάροχο ενέργειας της Ευρώπης.
Τα επίπεδα παροχής φυσικού αερίου είναι πολύ χαμηλότερα από το σύνηθες εποχικό υψηλό, με τους πολιτικούς αναλυτές να υποστηρίζουν πως η Μόσχα χρησιμοποιεί την ανάγκη αυτή ως μοχλό πίεσης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη λειτουργία του αγωγού Nord Stream 2.
Ο ρόλος της Ρωσίας στην κρίση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας αποτέλεσε και το επίκεντρο μιας σπάνιας καταδικαστικής ανακοίνωσης εκ μέρους της ΙΕΑ η οποία κάλεσε τη χώρα προς αύξηση της διοχέτευσης φυσικού αερίου. Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, έχει επανειλημμένα αρνηθεί οποιαδήποτε χρήσης της ενέργειας ως μέσο γεωπολιτικής πίεσης, ενώ η Gazprom υπογραμμίζει πως έχει εκπληρώσει τις συμβολαιακές τις υποχρεώσεις προς τους καταναλωτές.
Τώρα, με την εισβολή κατά της Ουκρανίας να θεωρείται σχεδόν αναπόφευκτη, οι αναλυτές της αγοράς ενέργειας ανησυχούν για τις επιπτώσεις της έλλειψης παροχής ενέργειας προς την ευρωπαϊκή αγορά, της οποίας το 40% του φυσικού αερίου προέρχεται από τη Ρωσία.
Εναλλακτικές λύσεις
Η πιθανή αυτή άρση της παροχής ενδέχεται να δημιουργήσει σοβαρή υγειονομική και οικονομική κρίση στην Ευρώπη, ιδιαίτερα εν μέσω του τρέχοντος κύματος της πανδημίας και του χειμώνα.
Αναλυτές της Eurasia Group υποστηρίζουν πως το χειρότερο σενάριο θα αποτελέσει μια ολική και απότομη άρση παροχής ενέργειας από τη Ρωσία προς την Ευρώπη. Παρ’ όλα αυτά, τονίζουν πως το σενάριο αυτό έχει ελάχιστες πιθανότητες, αφού μια τέτοια κίνηση θα έχει τρομακτικό οικονομικό αντίκτυπο στη Μόσχα, ενώ θα οδηγήσει την Ευρώπη σε ολική αναθεώρηση της εισαγωγής φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη αυξήσει τις παραγγελίες LNG από τις ΗΠΑ και το Κατάρ, με περίπου 100 πλοία να καταφθάνουν στην Ευρώπη μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου.
Η εισαγωγή αυτή των LNG θα βοηθήσει ιδιαίτερα τις χώρες της δυτικής Ευρώπης και της Μεσογείου, αλλά όχι τόσο τις χώρες χωρίς πρόσβαση σε θαλάσσιες οδούς της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Παρ’ όλα αυτά, οι ίδιοι αναλυτές υπογραμμίζουν πως σε περίπτωση που οι κάνουλες της Ρωσίας κλείσουν ερμητικά, τα LNG δε θα είναι αρκετά για την εξισορρόπηση της αγοράς και την αυξημένη ζήτηση, οδηγώντας τις τιμές σε νέα υψηλά.
Η Eurasia Group τονίζει πως η Ευρώπη θα μπορούσε να προσεγγίσει χώρες όπως την Αλγερία, το Αζερμπαϊτζάν και τη Νορβηγία για παροχή φυσικού αερίου, για τον περιορισμό της πιθανής κρίσης, αλλά και μέσω θέσπισης πλαφόν ζήτησης.
To πιθανότερο σενάριο παραμένει η μερική μείωση της παροχής φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας λόγω της εισβολής, με τη Ρωσία να προσπαθεί να περιορίσει τον οικονομικό αντίκτυπο στους μεγαλύτερους πελάτες της, Γερμανία και Ιταλία.
Δυνατότητα επαναδρομολόγησης
«Το πιθανότερο σενάριο είναι η συνέχεια της παροχής φυσικού αερίου», υπογράμμισε ο Tom Marzec-Manser, αναλυτής της ICIS σε δήλωσή του στο πρακτορείο CNBC. «Η Gazprom υπογράφει μακροπρόθεσμα συμβόλαια με τους πελάτες της στην Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και δεκαετίες παρά τις ιστορικά τεταμένες διπλωματικές και γεωπολιτικές σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης. Προσέθεσε, μάλιστα πως «υπάρχει δυνατότητα επαναδρομολόγησης του φυσικού αερίου μέσω άλλων διαδρομών στην ευρωπαϊκή αγορά, μέσω της Πολωνίας αντί για την Ουκρανία».
Διαβάστε ακόμα:
Μπόρις Τζόνσον: Ζήτησε συγγνώμη για τα κορωνοπάρτι στην Ντάουνινγκ Στριτ (vid)
«Καρούζος Gate»: Άλλαξαν χέρια δύο από τις εκτάσεις-«φιλέτα» στην Κρήτη