Φόβους στην Ελβετία ξύπνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα κάθε κάτοικος να έχει εξασφαλίσει μια θέση σε υπόγεια καταφύγια από μπετόν, μια πρακτική που ανάγεται στον Ψυχρό Πόλεμο και πλέον ξαναγίνεται ‘τάση’.
Αυτά τα καταφύγια -που είχαν καταστεί υποχρεωτικά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960- αποτελούν μέρος της ελβετικής ταυτότητας όπως η σοκολάτα, οι τράπεζες και τα ρολόγια, όμως πολλοί είναι αυτοί που τα χρησιμοποιούν ως αποθήκες ή κάβες κρασιών και έχουν ξεχάσει την πραγματική λειτουργία τους.
Έχουν πόρτες από μπετόν αρμέ πάχους περίπου 25 εκατ. και τοίχους εξίσου επιβλητικούς, ενώ πρέπει να κατασκευάζονται μόνο κάτω από κτίρια ορισμένου μεγέθους.
Όπως επισημαίνει το Γαλλικό Πρακτορείο (AFP), η χώρα ακολουθεί την αρχή «μία θέση προστασίας για κάθε κάτοικο», που σημαίνει σχεδόν 9 εκατ. στις 365.000 ιδιωτικά και δημόσια καταφύγια, δηλαδή ποσοστό κάλυψης πάνω από 100%.
Όμως, υπάρχουν μεγάλες περιφερειακές διαφορές και η Γενεύη, για παράδειγμα, υστερεί με ποσοστό κάλυψης που ανέρχεται περίπου στο 75%.
Αν στην πόλη αυτή, στις όχθες της λίμνης Λεμάν, ένας ιδιοκτήτης αρνηθεί να κατασκευάσει καταφύγιο, πρέπει να πληρώσει φόρο 800 φράγκα το άτομο (780 ευρώ) για μια δημόσια θέση, ποσό που ποικίλλει ανάλογα με το καντόνι.
Όπως εξηγεί στο AFP ο Νίκολα Σκιλάτσι, επικεφαλής της υπηρεσίας πολιτικής προστασίας και στρατιωτικών υποθέσεων στη Γενεύη, αυτοί οι χώροι εξυπηρετούν «ιδίως σε περίπτωση βομβαρδισμού και πυρηνικής επίθεσης για προστασία από το ωστικό κύμα, τον μολυσμένο αέρα».
Στη συνέχεια, καταβυθίζεται σε ένα καταφύγιο για περίπου 150 άτομα κάτω από ένα απαστράπτον κτίριο. Σε περιόδους ειρήνης ο χώρος χρησιμοποιείται ως κάβα, όμως σε αυτό μπορεί κανείς να βρει ειδικές τουαλέτες και κρεβάτια έτοιμα να στηθούν, καθώς και ένα σύστημα φιλτραρίσματος του εξωτερικού αέρα.
Όπως λέει ο ίδιος, σίναι «ένα είδος κάψουλας, με εξόδους κινδύνου και αερόφρακτη κύρια έξοδο. Αν το κτίριο καταρρεύσει, το καταφύγιο παραμένει άθικτο».
Συνήθως, χρησιμεύουν ως αποθήκες, δημόσιες αίθουσες, καταλύματα για τον στρατό, για προσωρινή υποδοχή αιτούντων άσυλο ή έπειτα από φυσικές καταστροφές […] όμως μπορούν να αδειάσουν μέσα σε πέντε ημέρες ή λιγότερο.
Η Ελβετική Συνομοσπονδία δεν χρειάστηκε ποτέ να διατάξει την κάθοδο στα καταφύγια, ούτε ακόμη στο πυρηνικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία, επανήλθαν στο προσκήνιο παρότι το πιο πιθανό σενάριο παραμένει ένα συμβάν σε ελβετικό πυρηνικό σταθμό.
Αντιμέτωπες με την ανησυχία του πληθυσμού, οι Αρχές δημοσιοποίησαν έναν κατάλογο χώρων και υπενθύμισαν πως τα νοικοκυριά πρέπει να έχουν εφόδια για τουλάχιστον μία εβδομάδα, ενώ οι κάτοικοι που δεν διαθέτουν ιδιωτικά καταφύγια ψάχνουν να βρουν τη θέση που τους έχει δοθεί σε ομαδικά καταφύγια.
Για να καθησυχάσει τον πληθυσμό, η Γενεύη αύξησε τον ρυθμό επιθεώρησης των καταφυγίων. «Η γεωπολιτική κατάσταση στην Ουκρανία είναι λίγο μια αλλαγή παραδείγματος. Υπήρξαν πάρα πολλές εύλογες ερωτήσεις εκ μέρους των πολιτών. Και ορισμένοι ιδιοκτήτες, που προτιμούσαν να πληρώσουν τον φόρο, κάνουν ένα βήμα πίσω», λέει ο Σκιλάτσι.
Η ανησυχία είναι η ίδια στο βουνό, όπως στο καντόνι του Βαλέ. «Οι άνθρωποι κατανοούν πως η Ουκρανία είναι πολύ κοντά. Οι άνθρωποι και οι κοινότητες θέτουν πάρα πολλές ερωτήσεις» για τα καταφύγια, εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο η Μαρί Κλοντ Νοτ-Εκέρ, επικεφαλής της Υπηρεσίας πολιτικής και στρατιωτικής ασφάλειας του καντονιού.
Προκειμένου να αντισταθμίσει την έλλειψη καταφυγίων κάτω από τα σπίτια στο βουνό, το Βαλέ διαθέτει πολλά ομαδικά καταφύγια. Όπως το Εβιονάζ, μια κοινότητα περίπου 1.000 κατοίκων, η οποία διαθέτει ένα καταφύγιο για περίπου 700 άτομα με 15 κοιτώνες στη σειρά, που αποτελούνται από τριπλές κουκέτες με κρεβάτια η μία δίπλα στην άλλη, με μοναδικό ντεκόρ τους λευκούς και κίτρινους τοίχους και αγωγούς εξαερισμού.
Σε αυτόν τον προστατευμένο χώρο, όπως και στους υπόλοιπους -εκτός από τα ιατρικά κέντρα και κέντρα διοίκησης- δεν υπάρχει κουζίνα. «Η Συνομοσπονδία μάς ζήτησε να είμαστε έτοιμοι. Σήμερα, είμαστε σε κατάσταση προετοιμασίας, είμαστε έτοιμοι να θέσουμε προς αξιοποίηση» τα καταφύγια, λέει η Νορτ-Εκέρ.
Όμως, το κατά πόσο θα επηρεαστεί η Ελβετία από τη χρήση πυρηνικών όπλων στον πόλεμο στην Ουκρανία, θα εξαρτηθεί από την ένταση και την εγγύτητα των πληγμάτων. «Τα καταφύγια μπορεί να προσφέρουν στον πληθυσμό μια κάποια προσωρινή προστασία απέναντι σε ραδιολογικά συμβάντα. Ωστόσο, ένας πυρηνικός πόλεμος σε μεγάλη κλίμακα θα ήταν καταστροφικός και καμία χώρα δεν μπορεί να προφυλαχθεί από τα αποτελέσματά του», υπογραμμίζει ο εκπρόσωπος του ομοσπονδιακού υπουργείου Άμυνας, Αντρέας Μούχερ, στο AFP.
Διαβάστε ακόμη
Επιδότηση 12-15 εκατ. ευρώ τον μήνα για την ακτοπλοΐα εξετάζει το υπουργείο Ναυτιλίας
JP Morgan: Δεν είναι πλέον φθηνές οι ελληνικές μετοχές σε σχέση με την Ευρώπη
ΕΝΦΙΑ: «Ωρα μηδέν» για τα νέα εκκαθαριστικά φόρου ακινήτων