Πολλές εκατοντάδες κουβανοί γιατροί περίμεναν την Πέμπτη στην Μπραζίλια τις δύο πρώτες πτήσεις τσάρτερ για την πατρίδα τους, μετά την απόφαση της Αβάνας να ακυρώσει το πρόγραμμα στο πλαίσιο του οποίου είχαν σταλεί κι εργάζονταν στη Βραζιλία, το οποίο επέκρινε με μεγάλη δριμύτητα ο ακροδεξιός Ζαΐχ Μπολσονάρου, που έχει εκλεγεί πρόεδρος και θα αναλάβει τα καθήκοντά του την 1η Ιανουαρίου.
Ο επαναπατρισμός των κουβανών επιστημόνων, που εργάζονταν στη Βραζιλία στο πλαίσιο του προγράμματος «Κάτι παραπάνω από γιατροί», άρχισε με την αναχώρηση μιας πρώτης ομάδας αποτελούμενης από 430 επαγγελματίες. Συνολικά, 8.300 γιατροί αναμένεται να έχουν επιστρέψει στην Κούβα πριν από τη 12η Δεκεμβρίου.
«Το πρωί της Παρασκευής, οι απόστολοι της κουβανικής υγείας, που είναι #ΚάτιΠαραπάνωΑπόΓιατροί, άρχισαν να επιστρέφουν στην Πατρίδα. Εκφράζουμε τον σεβασμό μας στους άνδρες και στις γυναίκες που έγραψαν ιστορία στη Βραζιλία. Καλωσήλθατε στο σπίτι», τόνισε μέσω Twitter ο πρόεδρος της Κούβας Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ.
Αυτές οι πρώτες επιστροφές καταγράφονται μία εβδομάδα μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης της Κούβας ότι αναστέλλει τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα αυτό, στο οποίο συμμετείχε από τη δημιουργία του, το 2013, από τον Παναμερικανικό Οργανισμό Υγείας.
Η Αβάνα αντέδρασε με αυτόν τον τρόπο στις σκληρές επικρίσεις από τον ακροδεξιό εκλεγμένο πρόεδρο Μπολσονάρου, ο οποίος έθεσε ως όρο για την παραμονή των κουβανών γιατρών να δώσουν εξετάσεις στη Βραζιλία για να επαληθευτεί η επάρκειά τους, να λαμβάνουν ολόκληρο τον μισθό τους, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου παρακρατείται από την κομμουνιστική κυβέρνηση, αλλά και να μπορούν να φέρνουν μαζί στη Βραζιλία τα μέλη των οικογενειών τους.
Η Κούβα δίνει στους γιατρούς της μόλις το 30% του ποσού που καταβάλλεται από το Κράτος της Βραζιλίας για τη δουλειά τους — το υπόλοιπο τροφοδοτεί τον κρατικό προϋπολογισμό. Ο Μπολσονάρου υποστήριξε ότι οι συνθήκες εργασίας των κουβανών γιατρών ισοδυναμούν με «σκλαβιά» και πρόσθεσε ότι ο ίδιος θα αρνηθεί να χρηματοδοτήσει «την κουβανική δικτατορία».
Γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό από την Κούβα εργάζονται σήμερα σε 67 χώρες του κόσμου. Η πρακτική, που αποκαλείται συχνά «η διπλωματία της λευκής μπλούζας», άρχισε να εφαρμόζεται τα χρόνια που ακολούθησαν την επανάσταση της οποίας ηγήθηκε ο Φιδέλ Κάστρο το 1959.
Οι υπηρεσίες τους είναι η κυριότερη πηγή εσόδων της χώρας: εισφέρουν κάπου 11 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ποσό υψηλότερο από τον τζίρο της κουβανικής τουριστικής βιομηχανίας, ή τα εμβάσματα των μεταναστών αθροιστικά.
Ο τερματισμός του προγράμματος σημαίνει ότι χιλιάδες Βραζιλιάνοι σε απομακρυσμένες κοινότητες δεν θα έχουν πλέον γιατρούς.
Οι βραζιλιάνικες αρχές προσπαθούν τώρα εσπευσμένα να καλύψουν τις 8.332 θέσεις που μένουν κενές.
Πολλοί από τους ανθρώπους που περιέθαλπαν κουβανοί γιατροί «ήλθαν να μας αγκαλιάσουν για να μας αποχαιρετίσουν», δήλωσε ο Ραφαέλ Σόσα, 32 ετών, από την επαρχία Γκράνμα, στην ανατολική Κούβα. «Επισκεπτόμουν ασθενείς που δεν είχε πάει ποτέ πριν γιατρός στο σπίτι τους», εξήγησε.