Το doom spending είναι οι άσκοπες αγορές που κάνει κανείς επειδή μπορεί να αισθάνεται απαισιοδοξία για την οικονομία και το μέλλον του, σύμφωνα με το Psychology Today.
Αυτό, ενδεχομένως να συμβαίνει επειδή οι νέοι άνθρωποι είναι πολύ περισσότερο καιρό στο διαδίκτυο και αισθάνονται ότι λαμβάνουν συνεχώς «κακές ειδήσεις».
«Αυτοί οι νέοι μετατρέπουν στη συνέχεια αυτά τα άσχημα συναισθήματα σε κακές καταναλωτικές συνήθειες», δήλωσε στο CNBC Make It η Ίλβα Μπέκστρομ, ανώτερη λέκτορας στα χρηματοοικονομικά στο King’s Business School και πρώην τραπεζίτης.
Στην πραγματικότητα, το 96% των Αμερικανών ανησυχεί για την τρέχουσα κατάσταση της οικονομίας και πάνω από το 25% οδηγείται σε δαπάνες για να αντιμετωπίσει το άγχος, σύμφωνα με έρευνα της Intuit Credit Karma σε πάνω από 1.000 Αμερικανούς τον Νοέμβριο του 2023.
Το φαινόμενο αυτό δεν μένει μόνο στην Αμερική
Η Στεφάνια Τρονκόσο Φερνάντες, μια 28χρονη δημοσιογράφος με έδρα την Κολομβία, η οποία ζει με τους γονείς της, δήλωσε στο CNBC Make It ότι έχει σταματήσει τις άσκοπες δαπάνες, αλλά ότι τα υψηλά επίπεδα πληθωρισμού και η πολιτική αβεβαιότητα καθιστούν πολύ δύσκολο να συνεχίζει να εξοικονομεί χρήματα.
«Γνωρίζω με βεβαιότητα ότι το κόστος των τροφίμων αυξάνεται κάθε μέρα και στο σπίτι μου δεν μπορούμε να τρώμε με τον ίδιο τρόπο που τρώγαμε ίσως πριν από ένα χρόνο, επειδή τα πράγματα γίνονται όλο και πιο ακριβά», δήλωσε η Φερνάντες.
Πριν από δύο χρόνια, η Φερνάντες δήλωσε ότι ξόδευε «τεράστια ποσά σε ρούχα και ταξίδια», παρά το γεγονός ότι κέρδιζε λιγότερα χρήματα από ό,τι τώρα. Αυτό συνέβαινε σε μεγάλο βαθμό επειδή ένιωθε ότι δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά να αγοράσει σπίτι.
«Υπήρχε ένα πρόγραμμα από την κυβέρνηση που μας δάνειζε χρήματα για να επενδύσουμε σε ακίνητα και μάλιστα με πολύ χαμηλό επιτόκιο, αλλά με την αλλαγή της κυβέρνησης, αυτό δεν είναι πλέον διαθέσιμο για εμάς, οπότε θα πρέπει να πληρώνουμε περισσότερα», είπε.
Η Φερνάντες δήλωσε ότι δεν είναι η μόνη που έχει σταματήσει τις δαπάνες. «Δεν είμαι μόνο εγώ. Είναι κάτι που συμβαίνει στον κύκλο μου».
Η πρώτη γενιά που θα είναι φτωχότερη
Μόνο το 36,5% των ενηλίκων παγκοσμίως αισθάνεται ότι τα πηγαίνει καλύτερα από τους γονείς του οικονομικά, ενώ το 42,8% πιστεύει ότι στην πραγματικότητα είναι χειρότερα από τους γονείς του, σύμφωνα με τη διεθνή έρευνα του CNBC «Your Money Financial Security Survey», που διεξήχθη από την Survey Monkey και στην οποία ερωτήθηκαν 4.342 ενήλικες παγκοσμίως.
«Η γενιά που μεγαλώνει τώρα είναι η πρώτη γενιά που θα είναι φτωχότερη από τους γονείς της για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Μπέκστρομ. «Πολλοί νέοι ενήλικες έχουν την αίσθηση ότι μπορεί να μην μπορέσετε ποτέ να πετύχετε αυτό που πέτυχαν οι γονείς τους».
«Ως αποτέλεσμα, οι μεγάλες δαπάνες δημιουργούν την ψευδαίσθηση του ελέγχου σε έναν κόσμο που μοιάζει εκτός ελέγχου», σύμφωνα με τον Μπέκστρομ.
«Αυτό που συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα, είναι ότι με τις μεγάλες, άσκοπες δαπάνες, έχετε όλο και λιγότερο έλεγχο για το μέλλον γιατί ξοδεύετε αυτά τα λεφτά αντί να τα εξοικονομήσετε και να τα επενδύσετε. Θα μπορούσατε με τα χρήματα που θα μαζεύατε να είστε πραγματικά σε θέση να αγοράσετε ένα σπίτι», είπε.
«Η αίσθηση ότι προσπαθείς να ξεφύγεις»
Ο Ντέιβικ Γκοέλ, ένας 25χρονος ιδρυτής νεοφυούς επιχείρησης που ζει στη Silicon Valley, δήλωσε ότι ήταν ένας «χαρισματικός καταναλωτής» όταν εργαζόταν ως υπεύθυνος προϊόντων σε μια βιοτεχνολογική νεοφυή επιχείρηση.
Με τον καιρό, ήταν όλο και λιγότερο ευχαριστημένος από τη δουλειά του, καθώς και του ασκούνταν μεγάλη πίεση από συνομήλικούς του. «Είχα απλά την αίσθηση ότι προσπαθούσα να ξεφύγω».
«Συνήθιζα να ξοδεύω μεγάλα ποσά σε ρούχα σχεδιαστών, στα πιο καινούρια προϊόντα τεχνολογίας και σε εξόδους για ποτό. «Οι μεγάλες δαπάνες είναι πολύ συνηθισμένες στη Silicon Valley», λέει ο Γκοέλ.
«Οι άνθρωποι εδώ θα αγοράσουν δύο ή τρία ολοκαίνουργια αυτοκίνητα για τον λόγο ότι η αποταμίευση για ένα σπίτι θα πάρει πολύ καιρό … έτσι θα ξοδέψουν σε άλλα αντικείμενα αντ’ αυτού», είπε.
Το Σαν Φρανσίσκο έχει μερικές από τις υψηλότερες τιμές ακινήτων στις ΗΠΑ, σύμφωνα με μια ανάλυση του 2023 από την ιστοσελίδα ακινήτων Point2. Διαπίστωσε ότι το 62% των ακινήτων στο Σαν Φρανσίσκο κοστίζουν πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια.
Ο Γκοέλ λέει ότι από τότε που ξεκίνησε την εταιρεία fintech Intrepid το 2023, η συνήθεια του να ξοδεύει μεγάλα ποσά έχει «εξαφανιστεί εντελώς», επειδή βρήκε την ευτυχία στη δουλειά του. «Ολόκληρη η νοοτροπία μου άλλαξε».
Γνωρίστε τη σχέση σας με τα χρήματα
Η καθηγήτρια οικονομικών Μπέκστρομ, τονίζει ότι «πρέπει να μάθετε ποια είναι η σχέση σας με τα χρήματα, αν θέλετε να ξεπεράσετε τις άσκοπες δαπάνες».
Είπε ότι η σχέση με τα χρήματα «είναι όπως η σχέση με τους ανθρώπους: ξεκινάει κατά την παιδική ηλικία και στη συνέχεια μπορούν να δημιουργηθούν διαφορετικοί τύποι δεσμών».
«Αν αισθάνεστε ότι έχετε άνεση με τα χρήματα, μπορείτε να κάνετε μια σωστή αξιολόγηση για κάτι. Συλλέγετε γνώσεις και μπορείτε να αξιολογήσετε αυτό που σας ενδιαφέρει … Αλλά αν είσαι ανασφαλής, τότε είναι πιο πιθανό να παρασυρθείτε σε αυτή την ανθυγιεινή συνήθεια δαπανών».
«Αυτές οι συμπεριφορές πηγάζουν από την ανατροφή ενός ατόμου: αν ήταν πλούσιος ή φτωχός, για παράδειγμα, ή το πώς η οικογένειά του διαχειριζόταν τα χρήματα», δήλωσε η Μπέκστρομ.
Η Φερνάντες δήλωσε ότι μέρος του λόγου για τον οποίο αισθανόταν αναγκασμένη να κάνει πολλές δαπάνες ήταν η «έλλειψη οικονομικής παιδείας». Είπε ότι ο πατέρας της μεγάλωσε φτωχός και κανείς δεν την είχε ενθαρρύνει ποτέ να αποταμιεύει.
Ο Ρόζενμπεργκ εξήγησε ότι οι ηλεκτρονικές αγορές επιδεινώνουν το πρόβλημα των υπερβολικών δαπανών, αλλά η κριτική σκέψη για το αν τα αντικείμενα αυτά είναι πραγματικά χρήσιμα, μπορεί να αποτρέψει τις παρορμητικές αγορές.
Επιπλέον, το να ενεργοποιείτε τις ειδοποιήσεις του mobile banking για βλέπετε τις εγκρίσεις των συναλλαγών δημιουργεί επίσης ένα αίσθημα «ενοχής» και μπορεί να σας βοηθήσει να σκεφτείτε πιο καθαρά αν η συναλλαγή άξιζε πραγματικά.
«Αυτό που συστήνω είναι να χρησιμοποιείτε πιο πολύ μετρητά», δήλωσε ο Ρόζενμπεργκ. «Είναι πιο πιθανόν να κάνει κανείς άσκοπες δαπάνες όταν πρόκειται να πληρώσει με Apple Pay και το Google Pay», είπε, «επειδή είναι γρήγορες και εύκολες».
«Απαλλάσσουν τον καταναλωτή από το στάδιο που πρέπει να αξιολογήσει καλά το προϊόν που θέλει να αγοράσει. Εξαλείφουν επίσης την ενοχή της παράδοσης των χρημάτων», πρόσθεσε ο Ρόζενμπεργκ.
Διαβάστε ακόμη
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αρχίζει την υλοποίηση πρωτοβουλιών με ορίζοντα το 2027
Αθήνα: Σε αυτούς τους δρόμους θα μπουν οι 1.000 νέες κάμερες
Fed: Η ομιλία Πάουελ και τα στοιχεία για την απασχόληση θα κρίνουν τη νέα μείωση των επιτοκίων
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα