Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι ηγέτες των επιχειρήσεων από όλο τον κόσμο πρόκειται να προσέλθουν στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη ετήσια διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή στον κόσμο.
Η σύνοδος κορυφής COP28, η οποία ξεκινά την Πέμπτη και έχει προγραμματιστεί να διαρκέσει έως τις 12 Δεκεμβρίου, θα αποτελέσει ένα κρίσιμο φόρουμ για κυβερνητικούς αξιωματούχους, επιχειρηματίες και διάφορα γκρουπ με στόχο την επιτάχυνση της δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Η πίεση για την επίτευξη των στόχων αυτών είναι σημαντική. Η παγκόσμια θερμοκρασία και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να σπάνε κάθε καταγεγραμμένο ρεκόρ, ενώ καμία ήπειρος δεν μένει ανεπηρέαστη από τα συχνότερα και εντονότερα, ακραία καιρικά φαινόμενα.
Το ζήτημα της χρηματοδότησης
Το ζήτημα της χρηματοδότησης είναι πάντοτε ένα από τα κρισιμότερα στη σύνοδο κορυφής, με την φετινή COP28 να μην αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Αναφέρεται στην απαιτούμενη χρηματοδότηση για τη στήριξη των προσπαθειών δη των αναπτυσσόμενων οικονομιών, τόσο όσον αφορά τη σημαντική μείωση των εκπομπών όσο και την προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Οι διαπραγματεύσεις στη Βόννη της Γερμανίας φέτος έφτασαν σε αδιέξοδο, με ορισμένες αναπτυσσόμενες οικονομίες να μη θελήσουν να συζητήσουν οποιαδήποτε μείωση των εκπομπών εάν δεν δοθεί ίδια έμφαση στον τρόπο με τον οποίο οι ανεπτυγμένες οικονομίες θα τους παρέχουν οικονομική στήριξη.
Αυτό, με τη σειρά του, έθεσε τη βάση για την αναμενόμενη σημαντική διαμάχη μεταξύ των δύο γκρουπ κατά τη διάρκεια της COP28.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν εκπληρώσει, πια, την υπόσχεσή τους για παροχή $100 δισ. ετησίως για την ενίσχυση των αναπτυσσόμενων, αν και το πέτυχαν δύο χρόνια μετά τη λήξη της προθεσμίας. Αυτό, ενδέχεται να ενισχύσει την καλή θέληση στις διαπραγματεύσεις στο Ντουμπάι.
«Η COP28 έχει έναν τεράστιο ρόλο τον οποίο καλείται να διαδραματίσει όσον αφορά τη δημιουργία μίας κοινής πολιτικής βούλησης τόσο για την ενεργειακή μετάβαση όσο και για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Χωρίς χρηματοδότηση και οικονομική εμπιστοσύνη, όμως, πολλές χώρες δε θα είναι σε θέση να δράσουν με τον ρυθμό και στην κλίμακα η οποία απαιτείται», ανέφερε το στέλεχος του think tank E3G, Άλεξ Σκοτ, στο CNBC.
Ένα άλλο μείζον οικονομικό ζήτημα θα είναι η λειτουργία του λεγόμενου «ταμείου αποζημιώσεων», το οποίο αποτελεί αναμφισβήτητα την κύρια «κληρονομιά» της περσινής, καθ’ όλα σχετικά αποτυχημένης συνόδου κορυφής COP27 στην Αίγυπτο.
Οι πλούσιες χώρες, παρά το γεγονός ότι ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος των ιστορικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αντιτίθενται εδώ και καιρό στη δημιουργία ενός ταμείου για την αποζημίωση των αναπτυσσόμενων χωρών για τις απώλειες και τις ζημιές που έχουν προκληθεί από την κλιματική αλλαγή.
Οι υποστηρικτές του ταμείου υποστηρίζουν, ωστόσο, πως αυτό απαιτείται για την αντιμετώπιση των κλιματικών επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένων των τυφώνων, των πλημμυρών και των πυρκαγιών ή των επιπτώσεων που εκδηλώνονται αργά, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, στις οποίες οι φτωχότερες χώρες δεν μπορούν να αμυνθούν, αφού οι κίνδυνοι είναι αναπόφευκτοι ή επειδή οι χώρες δεν έχουν την απαραίτητη οικονομική ικανότητα.
Η σύσταση του ταμείου ζημιών και απωλειών στην COP27 θεωρήθηκε ιστορική τομή και πιθανό σημείο καμπής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αν και πολλές βασικές λεπτομέρειες έμειναν άλυτες, όπως το ποιός θα πρέπει να συνδράμει στο ταμείο, το μέγεθος του ταμείου αυτού καθαυτού και της διαχείρισής του.
Οι χώρες κατέληξαν σε συναίνεση σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης των αποζημιώσεων κατά τη διάρκεια των τεταμένων διαπραγματεύσεων που διήρκεσαν παραπάνω από το αναμενόμενο στις αρχές του μήνα. Ωστόσο, μένει να αποδειχθεί εάν αυτή η εύθραυστη συμφωνία μπορεί να αντέξει έτσι ώστε οι χώρες να θέσουν το ταμείο σε λειτουργία επιτυχώς κατά τη διάρκεια της συνόδου στο Ντουμπάι.
Σύγκρουση συμφερόντων
«Δισεκατομμύρια άνθρωποι που είναι ευάλωτοι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής εξαρτώνται από την υιοθεσία αυτής της προσέγγισης στην COP28», ανέφερε ο πρόεδρος της COP28, Σουλτάν αλ Τζαμπέρ, σε δήλωσή του στις 5 Νοεμβρίου.
Ο Al-Jaber θεωρείται αμφιλεγόμενη επιλογή για την προεδρία της COP28 στο Ντουμπάι, δεδομένου ότι εργάζεται επίσης ως επικεφαλής της κρατικής εταιρείας Abu Dhabi National Oil Company (Adnoc).
Πολλοί ακτιβιστές επέκριναν τον διορισμό του υποστηρίζοντας πως η θέση του ως πετρελαϊκού στελέχους αντικατοπτρίζει μια ξεκάθαρη σύγκρουση συμφερόντων. Το γραφείο του, από την άλλη, ξεκαθάρισε πως ο Αλ Τζαμπέρ θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις διακυβερνητικές συζητήσεις για τη δημιουργία συναίνεσης στην εκδήλωση.
Σύμφωνα με το στέλεχος του World Resources Institute, Μέλανι Ρόμπινσον, η COP28 θα αποτελέσει την μεγαλύτερη στιγμή ευθύνης για την αντιμετώπιση της κλιματική αλλαγής μέχρι σήμερα, ενώ οι υδρογονάνθρακες θα βρεθούν στο επίκεντρο των συνομιλιών.
Η ίδια προέβλεψε τη δημιουργία τριών κυρίων θεμάτων συζητήσεων γύρω από τη συζήτηση για τη χρήση του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του άνθρακα, η οποία είναι και ο κύριος παράγοντας για την επιδείνωση της κρίσης.
«Μία εξ αυτών είναι η σταδιακή κατάργηση ή σταδιακή μείωση των υδρογονανθράκων. Αν και δεν υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα, ακόμα, όποιο και να είναι το κοινό ανακοινωθέν θα πρέπει να σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα πως ο πλανήτης απομακρύνεται γρήγορα από τα ορυκτά καύσιμα και το κάνει δίκαια», σημείωσε η Ρόμπινσον.
«Το δεύτερο ζήτημα εάν αυτή η κατάργηση της χρήσης θα είναι περιορισμένη ή απεριόριστη. Υπάρχει ολόκληρη συζήτηση γύρω από το θέμα της τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα, ενώ πολλές πετρελαϊκές και πετρελαιοπαραγωγές χώρες θα θελήσουν να μας πείσουν πως τα προγράμματα CCS (carbon capture and storage), δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα θα είναι αρκετά για τη συνέχεια χρήσης υδρογονανθράκων και την επίτευξη net zero. Η επιστήμη, όμως, μας δίνει άλλα αποτελέσματα. Δεν υπάρχει κανένα σενάριο κατά το οποίο η CCS θα δικαιολογούσε την άκρατη συνέχεια χρήσης υδρογονανθράκων, πόσο μάλλον την επέκτασή τους. Η COP28 πρέπει να αναγνωρίσει τον περιορισμένο ρόλο που θα διαδραματίσει η τεχνολογία αυτή», συμπλήρωσε.
Η Ρόμπινσον κατέληξε υπογραμμίζοντας πως «το τρίτο θέμα συζήτησης όσον αφορά τα ορυκτά καύσιμα είναι πως υπάρχει κίνδυνος ότι το Ντουμπάι θα αποτελέσει μία πλατφόρμα η οποία θα προωθήσει τις υποσχέσεις των βιομηχανιών πετρελαίου και φυσικού αερίου οι οποίες δεν έχουν πετύχει τους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων τους».
Προειδοποίησε πως οποιαδήποτε δέσμευση για επίτευξη του net zero από τις βιομηχανίες αυτές η οποία δεν συμπεριλαμβάνει τις λεγόμενες εκπομπές Scope 3 δε θα έχει καμία σημασία. Σημειωτέον πως οι εκπομπές με χαρακτηρισμό Scope 3 είναι αυτές οι οποίες παράγονται από ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής και αξίας μίας εταιρείας και συχνά αντιπροσωπεύουν τη μερίδα του λέοντος του κλιματικού αποτυπώματός της.
«Για εμάς, αυτή η κίνηση θα ήταν παρόμοια με μία δήλωση καπνοβιομηχανιών οι οποίες υποστηρίζουν πως όταν τα τσιγάρα βγουν από τις αποθήκες τους, δεν έχουν καμία σχέση με τα προβλήματα τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν. Πρέπει να προσέξουμε αυτό το σημείο εξαιρετικά», ανέφερε.
Απολογισμός
Μία μοναδική συνιστώσα των συνομιλιών για το κλίμα στο Ντουμπάι είναι η ολοκλήρωση του πρώτου παγκόσμιου απολογισμού μετά τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015, η οποία αποσκοπεί στον περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 βαθμό Κελσίου από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Ο πλανήτης έχει ήδη καταγράψει αύξηση της θερμοκρασίας κατά περίπου 1,1 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με τους επιστήμονες, μετά από πάνω από έναν αιώνα χρήσης ορυκτών καυσίμων, καθώς και της άνισης και μη βιώσιμης χρήσης της ενέργειας και της γης. Πράγματι, αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας είναι ο κύριος παράγοντας ο οποίος τροφοδοτεί μια σειρά ακραίων καιρικών φαινομένων σε όλο τον κόσμο.
Ο απολογισμός αυτός είναι το κύριο εργαλείο μέσω του οποίου αξιολογείται η πρόοδος του πλαισίου της Συμφωνίας του Παρισιού. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ η οποία δημοσιεύθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου, μόνο η μετασχηματιστική αλλαγή θα είναι αρκετή για να επανέλθει ο κόσμος σε τροχιά επίτευξης των κλιματικών του στόχων.
Διαβάστε ακόμη: