Το δεύτερο τρίμηνο του 2022, η Ρωσία κατέγραψε το υψηλότερο πλεόνασμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στην ιστορία της. Το οφείλει, κυρίως, στο εμπορικό πλεόνασμα που έσπασε κάθε ρεκόρ χάρη στα υψηλότερα έσοδα από ορυκτά καύσιμα που προκύπτουν από το ράλι των τιμών σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Ωστόσο, η εκτόξευση των εσόδων χάρη στις υψηλότερες τιμές ενέργειας είναι μόνο η μία πλευρά της ιστορίας, σημειώνει στην τελευταία του αναφορά το think tank Bruegel.
Ελαφρώς περισσότερο από το ήμισυ της αύξησης του εμπορικού πλεονάσματος της Ρωσίας οφείλεται στη δραστική πτώση των ρωσικών εισαγωγών, η οποία- με τη σειρά της- θα μπορούσε τελικά να υπονομεύσει την παραγωγική ικανότητα της Ρωσίας.
Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας σταμάτησε να δημοσιεύει λεπτομερή εμπορικά στοιχεία μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Για να σχηματίσει εικόνα για την τρέχουσα κατάσταση, το Bruegel συνέλεξε στοιχεία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κίνα, Ηνωμένες Πολιτείες, Νότια Κορέα, Ιαπωνία, Ινδία, Ηνωμένο Βασίλειο και Τουρκία, συνθέτοντας έτσι τις αλλαγές στο εμπορικό ισοζύγιο της Ρωσίας.
Αυτές οι 34 χώρες αντιπροσώπευαν περίπου το 75% των εξαγωγών και των εισαγωγών της Ρωσίας το 2019.
Όπως είναι φυσικό, τη μεγαλύτερη μείωση εισαγωγών καταγράφουν προϊόντα που αποτελούν αντικείμενο κυρώσεων που έχει επιβάλλει η Δύση, γεγονός που- όπως υποστηρίζει το Bruegel- «έρχεται σε αντίθεση με την ιδέα ότι το μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα της Ρωσίας αντανακλά την αναποτελεσματικότητα των δυτικών κυρώσεων.»
Ινδία, Κίνα και Τουρκία οι νέοι εμπορικοί εταίροι
Οι εξαγωγές ενέργειας της Ρωσίας έχουν εκτραπεί προς την Ινδία και την Κίνα, αν και η ΕΕ εξακολουθούσε να αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ήμισυ των ρωσικών εσόδων από εξαγωγές ενέργειας τον Ιούνιο του 2022.
Η Τουρκία κέρδισε μεγάλο μερίδιο των ρωσικών εξαγωγών εκτός ενέργειας, καθώς το μερίδιο της ΕΕ μειώθηκε στο 40%.
Το 2019, το μηνιαίο εμπορικό πλεόνασμα της Ρωσίας με τις 34 χώρες που μελέτησε το Bruegel ανήλθε σε 10 – 15 δισεκατομμύρια δολάρια. Προερχόταν από το πλεόνασμα για ορυκτά καύσιμα και συναφή προϊόντα που ήταν 15 – 20 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα, ενώ για άλλα αγαθά η Ρωσία κατέγραφε έλλειμμα περίπου 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων/μήνα. Ο COVID-19 μείωσε τα έσοδα από ορυκτά καύσιμα, καθώς η ζήτηση και οι τιμές μειώθηκαν.
Από τις αρχές του 2021, ωστόσο, η ζήτηση και οι τιμές ορυκτών καυσίμων άρχισαν να αυξάνονται και έτσι αυξήθηκαν και τα έσοδα. Με την έναρξη του πολέμου ήρθε το μεγάλο άλμα στις τιμές.
Ο πόλεμος επέφερε επίσης άλμα στο εμπορικό ισοζύγιο της Ρωσίας σε αγαθά εκτός από τα ορυκτά καύσιμα: τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2022, τα μηνιαία πλεονάσματα ανήλθαν σε περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια – αύξηση περίπου 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων/μήνα από την προπολεμική περίοδο. Τα πλεονάσματα αυτά μειώθηκαν ελαφρά στη συνέχεια, μέχρι τον Ιούνιο του 2022.
Από τη συνολική αύξηση του εμπορικού πλεονάσματος της Ρωσίας με τις 34 χώρες (που ξεπέρασε τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια), τα ορυκτά καύσιμα ανήλθαν σε 29,4 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ τα αγαθά εκτός των ορυκτών καυσίμων αντιστοιχούσαν σε 30,7 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σχεδόν τα μισά από αυτά προέκυψαν από τη μείωση των πωλήσεων μηχανημάτων και εξοπλισμού μεταφορών στη Ρωσία, η οποία πιθανότατα θα υπονομεύσει την ικανότητα της Ρωσίας να παράγει προηγμένα τεχνολογικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου στρατιωτικού εξοπλισμού.
Οι κυρώσεις της Δύσης περιλαμβάνουν απαγόρευση εξαγωγών σε στρατηγικά αγαθά όπως προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και εξαρτήματα για χρήση σε κατασκευές ηλεκτρονικών, τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού, αεροδιαστημικής και διύλισης πετρελαίου.
Οι κυρώσεις των ΗΠΑ δεν ισχύουν μόνο για προϊόντα που εξάγονται από αμερικανικές εταιρείες, αλλά και για προϊόντα που παράγονται σε άλλες χώρες χρησιμοποιώντας τεχνολογίες των ΗΠΑ.
Εξαίρεση σε αυτό το τοπίο αποτελούν οι εμπορικές σχέσεις Ρωσίας- Τουρκίας. Τα τουρκικά προϊόντα κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στη ρωσική αγορά και τον Ιούνιο του 2022 οι τουρκικές εξαγωγές προς τη Ρωσία ξεπέρασαν τα προπολεμικά επίπεδα.
Η πτώση των εισαγωγών στη Ρωσία δεν είναι μόνο αποτέλεσμα των άμεσων κυρώσεων. Αντανακλά, επίσης, τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι ρωσικές εταιρείες στο να πληρώσουν για τα αγαθά που θέλουν να εισάγουν, αφού σε κάποιες ρωσικές τράπεζες έχουν επιβληθεί κυρώσεις ενώ συνολικά η Ρωσία έχει αποκλειστεί από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα SWIFT.
Διαβάστε ακόμη:
Goldman Sachs: Βαθαίνει η ύφεση στην Ευρωζώνη από την ενεργειακή κρίση
Mega deal: To κρατικό fund της Σιγκαπούρης αγόρασε τη Sani/Ikos – Στα €2,3 δισ. η αξία του Ομίλου
Νέο «χτύπημα» στη γραφειοκρατία: Έναρξη ατομικής επιχείρησης από την οθόνη του υπολογιστή σας