Η εβδομάδα τελειώνει με τη λίρα να υποχωρεί σε νέο ιστορικό χαμηλό: Απαιτούνται 7,5793 λίρες για να αγοράσουν ένα δολάριο, καθώς το κύμα πωλήσεων από ξένους επενδυτές και από τούρκους αποταμιευτές επιταχύνεται.
Την πορεία της λίρας επιδείνωσε το τελευταίο επταήμερο η υποβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας και η υποβάθμιση του τραπεζικού συστήματος από τη Moody’s καθώς και τα νέα στοιχεία που έδειξαν αύξηση των άμεσων αναγκών (για το επόμενο 12μηνο) της οικονομίας σε συνάλλαγμα προκειμένου να αναχρηματοδοτήσει το δανεισμό της.
Την ίδια ώρα ο Ερντογάν συνεχίζει να φουσκώνει μια φούσκα άνευ προηγουμένου: Η αύξηση του τραπεζικού δανεισμού προκαλεί ρίγος σε όποιον έχει ασχοληθεί με πιστωτικές φούσκες, ενώ η φούσκα του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης είναι εντυπωσιακή:
Οι Tούρκοι μικρο-καταθέτες στρέφονται με μετοχοδάνεια στις μετοχές, προκαλώντας μια αύξηση τιμών κατά 219% μόνο φέτος στις μικρές εταιρείες που κατευθύνονται από τα ελεγχόμενα μέσα – όταν το ίδιο χρονικό διάστημα ο δείκτης μετοχών των 30 μεγαλύτερων εταιρειών έχει υποχωρήσει κατά 11%.
Την ίδια ώρα οι Τούρκοι πωλούν τις λίρες που κατέχουν για σκληρό συνάλλαγμα ή χρυσό – καθώς το επιτόκιο που δίνουν οι τράπεζες για καταθετικούς λογαριασμούς είναι μικρότερο από τον πληθωρισμό.
Ο Ερντογάν ακόμα καταφέρνει να τους ξεγελάσει με δάνεια (που δε θα αποπληρωθούν ποτέ) και ένα πάρτυ κερδοσκοπίας στο χρηματιστήριο. Η μεγάλη εικόνα όμως είναι ζοφερή.
Η υποχώρηση της λίρας απειλεί να δυναμιτίσει το ισοζύγιο πληρωμών της χώρας καθώς θα κάνει την αποπληρωμή των δανείων αδύνατη, και να πυροδοτήσει ένα τσουνάμι χρεοκοπιών σε όλο το μήκος και το εύρος της οικονομίας.
Οι επιλογές του Ερντογάν
Σε αυτό το σκηνικό οι επιλογές του Ερντογάν είναι δύο, και έχουν συνέπειες που ο Τούρκος Πρόεδρος δεν μπορεί να υπομείνει.
- Να αυξήσει τα επιτόκια για να σταματήσει την κατρακύλα της λίρας κα να μειώσει το κίνδυνο κρίσης στο ισοζύγιο πληρωμών: Το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτό θα προκαλέσει πιστωτική συρρίκνωση και επανάσταση από τους Τούρκους πολίτες και τις επιχειρήσεις που θα δουν τον κρουνό των δανείων να κλείνει απότομα. Επιπλέον ο Ερντογάν θα έχανε κάθε αξιοπιστία αφού επανειλήμμενως έχει πεί πόσο εναντίον είναι στην αύξηση επιτοκίων καθώς θεωρεί (μόνον αυτός στον πλανήτη) ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν…πληθωρισμό, και όχι το αντίστροφο
- Η δεύτερη επιλογή του έχει τα ανυπέρβλητα προβλήματα: Να μην πειράξει τα επιτόκια και να αφήσει το νόμισμα να καταρρεύσει… Όμως οι Τούρκοι δεν είναι αφελείς. Κάτι τέτοιο θα αυξήσει τον πανικό και το κύμα εξόδου από το νόμισμα. Αυτό θα προκαλέσει bank run ουσιαστικά εξουδετερώνοντας το τραπεζικό του σύστημα, με αποτέλεσμα να σταματήσει το πάρτι πιστώσεων, η στρόφιγγα των δανεικών να κλείσει.
Το «μπρος και γκρεμός και πίσω ρέμα» είναι λίγο να περιγράψει τη θέση του Τούρκου Προέδρου. Αυτό τον κάνει πιο επικίνδυνο, καθώς θα αναζητήσει άλλες αφορμές για να φορτώσει την καταστροφή μιας οικονομίας περισσοτέρων από 80 εκατ. ανθρώπων.
Το σίγουρο είναι ότι ο Ερντογάν πλησιάζει το game over – και παρά τα όσα λέει δημόσια, είναι βέβαιο ότι το γνωρίζει καλά και ο ίδιος.