Στη γερμανική πόλη του Ντεσάου, ένα από τα κέντρα του Bauhaus, ιδρύθηκε το 1921 ένα ινστιτούτο παραγωγής εμβολίων το οποίο  αργότερα βοήθησε στην παλινόρθωση της γερμανικής δημοκρατίας. Ενας αιώνας έχει περάσει από τότε, και το ινστιτούτο προετοιμάζεται για την μεγαλύτερη παραγωγή εμβολίων κατά του κορωνοϊού, συνδράμοντας στην προσπάθεια της Γερμανίας για την καταπολέμηση της πανδημίας. 

Πρόκειται για ένα μόνο παράδειγμα των προσπαθειών των διαφορετικών κυβερνήσεων για πρόσβαση στην προβληματική αγορά και διοχέτευση των εμβολίων στις κοινωνίες. Από την Αυστραλία μέχρι την Ταϊλάνδη,  κυβερνήσεις σχεδιάζουν την κατασκευή εγχώριων μονάδων παραγωγής εμβολίων, αλλάζοντας την εικόνα της βιομηχανίας για πάντα, σύμφωνα με το Reuters. 

Η γερμανική προσπάθεια έχει την πλήρη υποστήριξη της κυβέρνησης της πολιτείας της Σαξονίας-Ανχαλτ όπως και της γενικότερης ομοσπονδίας. O κυβερνήτης της πολιτείας, Ρέινερ Χάσελοφ ανέφερε πως η Γερμανία μπορεί να μετατραπεί σε κύριο και καίριο παραγωγό εμβολίων, παρομοιάζοντάς τη ως μια εταιρεία παραγωγής ενέργειας η οποία συνεχίζει την αυξημένη παραγωγή σε καιρούς κρίσης: «Μπορούμε να το παρομοιάσουμε ως την βιομηχανία παραγωγής ενέργειας η οποία υποστηρίζεται από την ομοσπονδιακή ενέργεια».

Αντίθετα με τις ΗΠΑ, όπου η κυβερνητική προσπάθεια με ονομασία “Operation Warp Speed” ξεκίνησε τη χρηματοδότηση για την αλλαγή και επέκταση των μονάδων παραγωγής εμβολίων σε πρώιμο στάδιο της πανδημίας, ελάχιστες χώρες έχουν την ικανότητα να επιτάξουν βιομηχανικές μονάδες. Το γερμανικό πλάνο είναι μόνο ένα εν μέσω της πλειάδας των πλάνων των κυβερνήσεων ανά τον πλανήτη που προσπαθούν να υποστηρίξουν την παραγωγή των εμβολίων.

Αρκετές εξ αυτών, όπως η Αυστραλία, η Βραζιλία, η Ιαπωνία και η Ταϊλανδη, έχουν συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με την AstraZeneca. Αλλες, όπως η Ιταλία έχουν συνάψει συνεργασία υποστήριξης προς ιδιωτικές παραγωγικές μονάδες, ενώ η Αυστρία, η Δανία και το Ισραήλ σχεδιάζουν συνεργασία Έρευνας και Ανάπτυξης για την δημιουργία των δικών τους εμβολίων νέας γενιάς. 

Η Ινδία παίζει κι αυτή μεγάλο ρόλο στην παραγωγή εμβολίων παγκοσμίως, με τις ΗΠΑ, Ιαπωνία και Αυστραλία να σχεδιάζουν χρηματοδότηση στην εγχώρια παραγωγή εμβολίων της.

Ολες αυτές οι κινήσεις σκοπεύουν στην καταπολέμηση των περιορισμένων αριθμών εμβολίων, τα οποία οι οικονομίες χρειάζονται για να μην καταρρεύσουν.

2 δισεκατομμύρια δόσεις

Το πρόβλημα της παροχής εμβολίων στην Ευρώπη έχει αποδείξει πως τα κράτη που βασίζονται σε παραδόσεις μέσω των πολυεθνικών, κινδυνεύουν να μείνουν με άδεια χέρια. Τον περασμένο Ιανουάριο, η AstraZeneca μείωσε την προμήθεια στο ευρωπαϊκό μπλοκ πάνω από 50% για το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο, ενώ ανέφερε πως δεν μπορούσε να εκτρέψει εμβόλια που προορίζονταν για το Ηνωμένο Βασίλειο. Η αποτυχία αυτή αύξησε τις συγκρούσεις μεταξύ της ΕΕ και του ΗΒ, με την πρώτη να θεσπίζει κανόνες και περιορισμούς στον αριθμό εμβολίων που παράγονται εντός της ΕΕ και προορίζονται για χώρες εκτός της Ενωσης. Η Ιταλία μπλόκαρε την εξαγωγή εμβολίων της AstraZeneca. 

Η Γερμανία είναι καθαρός εισαγωγέας όλων των ειδών εμβολίων, με εμπορικό έλλειμμα ύψους $720 εκατομμυρίων. Το Βερολίνο, προφανώς, σχεδιάζει να αλλάξει τα δεδομένα αυτά, και το προαναφερθέν Bacterial Institute of the Anhalt Countries στο Ντεσάου θα παίξει το ρόλο του. Επίσης, μια οικογενειακή εταιρεία με ονομασία IDT Biologika και η AstraZeneca θα επενδύσουν πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ στην επέκταση βιομηχανικής μονάδας για την παραγωγή εμβολίων.

H εταιρεία αναφέρει πως σκοπεύει να παράγει μεταξύ 30 και 40 εκατομμυρίων δόσεων μηνιαίως μέχρι το τέλος του 2022, με τον CEO της εταιρείας Γιούργκεν Μπέτζινγκ να υποστηρίζει πως η επιχείρηση θα μετατραπεί σε μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς εμβολίων, με 360 εκατομμύρια δόσεις προς την ΕΕ ετησίως.

Η Γερμανία δεν έχει ακόμη αποφασίσει να αγοράσει μερίδιο των εμβολίων, αλλά η κυβέρνηση θέλει να θεσπίσει πλάνο και μέτρα υποστήριξης και παροχής κινήτρων για τη μακροχρόνια παραγωγή εμβολίων μέχρι την 1 Μαΐου. Κυβερνητική πηγή ανέφερε πως οι εκπρόσωποι της εταιρείας έχουν αναφέρει στο Βερολίνο πως οι μακροπρόθεσμες παραγγελίες εμβολίων θα αποτελέσουν μεγαλύτερη βοήθεια από την οικονομική υποστήριξη.

Η μονάδα της IDT θα παράγει εμβόλια και για άλλες επιχειρήσεις, ενώ μέσω συνεργασιών με τοπικές εταιρείες της Σαξονίας-Ανχαλτ, θα αποτελέσουν την “καρδιά” της προσπάθειας της γερμανικής κυβέρνησης για τη δημιουργία του νέου ευρωπαϊκού κέντρου παραγωγής εμβολίων. 

Το Βερολίνο σκοπεύει να επιτύχει την παραγωγή  2 δισεκατομμυρίων δόσεων εμβολίου κατά του COVID-19 από την IDT και άλλες μονάδες. Αναφορικά, η AstraZeneca έχει υπογραμμίσει τις βλέψεις της για παραγωγή 3 δισεκατομμυρίων δόσεων μέχρι το τέλος του χρόνου, κάτι που θα την μετατρέψει στη μεγαλύτερη παραγωγό των συγκεκριμένων εμβολίων παγκοσμίως.

Το γερμανικό πλάνο θα ξεπεράσει το συνολικό ευρωπαϊκό πλάνο για τον εμβολιασμό των 450 εκατομμυρίων πολιτών της, χωρίς όμως να γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό απαιτούμενων εμβολίων για τη συνέχιση της ανοσίας.

Η πανδημία αποτελεί μια νέα πρόκληση στον εμβολιασμό δισεκατομμυρίων ατόμων. Αν και τα φάρμακα είναι άμεσα αναγκαία, αυτά τα διασπασμένα πλάνα αντικατοπτρίζουν την απουσία παγκόσμιου πλάνου για την προστασία ενάντια σε μια πανδημική κρίση, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Βαν Εξαν, σύμβουλο και πρώην στέλεχος της Sanofi. 

Τα παθήματα που έγιναν μαθήματα

Οι πρόσφατες συγκρούσεις συμμαχικών κρατών για την παροχή και παράδοση εμβολίων έχουν αποτελέσει το πρελούδιο της γενικότερης διαμάχης για εφόδια την εποχή του κορωνοϊού.

Σε μια κρίση γρίπης το 1976 οι ΗΠΑ μπλόκαραν την εξαγωγή εμβολίων, διαλύοντας το εμβολιαστικό πρόγραμμα του Καναδά. Η Οτάβα πήρε το μάθημά της. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Η1Ν1 το 2009, αγόρασε φάρμακα από εγχώριο παραγωγό και περίμενε μέχρι το τέλος της πανδημίας πριν εξάγει τις έξτρα δόσεις στον ΠΟΥ.

Μετά από την πανδημία του 2009, η Ουάσινγκτον χρηματοδότησε με εκατομμύρια δολάρια τις εταιρείες που έχτισαν ή επέκτειναν τις μονάδες παραγωγής εμβολίων που θα χρησίμευαν στην επόμενη πανδημία. 

Κατά τη διάρκεια της παρούσας πανδημίας, τουλάχιστον δύο από τις μονάδες αυτές ενεργοποιήθηκαν για την παραγωγή εμβολίων Johnson & Johnson, AstraZeneca και Moderna. Oι ομοσπονδιακές αρχές επέβαλαν το Defense Production Act και προώθησαν τον εφοδιασμό των μονάδων της “πρώτης γραμμής”, ενώ το Στρατιωτικό Σώμα Μηχανικών της χώρας πήρε τον έλεγχο μερικών πρότζεκτ κατασκευής. Οταν οι εταιρείες τα βρήκαν δύσκολα στην πρόσληψη νέων, ικανών επιστημόνων, 16 μέλη του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης βοήθησαν με τον ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων της γραμμής παραγωγής.  

Ο κύβος του Ρούμπικ

Παγκοσμίως, τα εμβόλια παράγονται μέσω των ήδη υπαρχόντων δικτύων των εταιρειών και πολλές φορές πρέπει να “περάσουν” από αρκετές χώρες (ακόμη και ηπείρους) μέχρι το τελικό αποτέλεσμα. Στην ΕΕ, πάνω από 30 διεθνείς βιομηχανικές μονάδες απασχολούνται με την παραγωγή των εμβολίων κατά του κορωνοϊού. Η AstraZeneca αναφέρει πως έχει 25 μονάδες σε 15 διαφορετικές χώρες σε μια γραμμή παραγωγής η οποία χαρακτηρίζεται από στέλεχος της εταιρείας ως “κύβος του Ρούμπικ”. Παρόμοια εικόνα υπάρχει και για τα εμβόλια της Κίνας και της Ρωσίας.

Τα προβλήματα ελλοχεύουν παντού, ιδιαίτερα λόγω της αυξημένης ζήτησης και της ανάγκης συνεργασίας πολλαπλών μονάδων παραγωγής. Η ελβετική Lonza Group κατασκευάζει τα συστατικά του εμβολίου της Moderna τα οποία μεταφέρονται στην Ισπανία για να μπουν σε φιάλες. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson κατασκευάζεται στην Ολλανδία και αποστέλεται στις ΗΠΑ για εμφιάλωση. Η Pfizer-BioNTech έχει μισθώσει βιομηχανικές μονάδες σε 13 διαφορετικές τοποθεσίες για να φτάσει τα υποσχόμενα επίπεδα παραγωγής. 

Το εμβόλιο της AstraZeneca ξεκινά με τα ζωντανά κύτταρα που προσβάλλονται από διαφοροποιημένη μορφή του ιού. Τα κύτταρα παράγονται σε μεγάλα δοχεία (βιοαντιδραστές), συγκεντρώνονται και “καθαρίζονται” μέσα σε δύο μήνες. Οταν το ενεργό συστατικό παράγεται, νερό και πρωτεΐνες προστίθενται και το εμβόλιο εμφιαλώνεται. Αρκετές φορές, τα διαφορετικά στάδια γίνονται σε διαφορετικές μονάδες.

Τα προβλήματα στη μονάδα παραγωγής του Βελγίου της AstraZeneca, όπως και οι συμφωνίες που έχει συνάψει η εταιρεία με το Ηνωμένο Βασίλειο, σημαίνει πως αν και τα εμβόλια παράγονται στην καρδιά της ΕΕ, οι πολίτες της Ενωσης έμπαιναν σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τους Βρετανούς. 

Η IDT τώρα σκοπεύει να καλύψει όλα τα στάδια. Αλλες γερμανικές εταιρείες όπως οι BioNTech και CureVac οι οποίες καινοτομούν με τα νέας γενιάς εμβόλια και απολαμβάνουν χρηματοδότηση από την κυβέρνηση, θα αποτελέσουν μέρος της γερμανικής συνολικής προσπάθειας. Η BioNTech πρόσφατα αγόρασε μονάδα παραγωγής στη Γερμανία για την παραγωγή 750 εκατομμυρίων δόσεων ετησίως, ενώ η Bayer θα βοηθήσει στην παραγωγή των εμβολίων της CureVac. 

Οι παραγωγοί του ρωσικού εμβολίου Sputnik V έχουν ήδη ξεκινήσει διερευνητικές προσπάθειες για την πιθανή κατασκευή των εμβολίων στην περιοχή της Σαξονίας-Ανχαλτ, σύμφωνα με τον Χάσελοφ. 

Η συμφωνία της IDT με την AstraZeneca είναι παρόμοια με τις συμφωνίες των άλλων εταιρειών στην Ιαπωνία και την Αυστραλία.

Κόστος και κέρδος

Η αύξηση της παραγωγής εμβολίων είναι λογική, αφού όλος ο πλανήτης πρέπει να εμβολιαστεί, πιθανώς και ετησίως, ενάντια στον COVID-19, αλλά και για την προάσπιση του πληθυσμού έναντι σε επόμενες πανδημίες. Αλλά οι πιο σοφές οικονομικές επιλογές είναι η κατασκευή μεγάλων βιομηχανικών μονάδων και όχι η διάσπαρτη παραγωγή.

Σύμφωνα με τον Πράσαντ Γιαντάβ του Center for Global Development τα πλεονεκτήματα της μεγαλύτερης κλίμακας φαίνονται μόνο όταν η παραγωγή ξεπεράσει τα 100 εκατομμύρια δόσεις ετησίως. Ο ίδιος πιστεύει πως τέσσερις με πέντε χώρες μπορεί να μεγενθύνουν την κλίμακά τους χωρίς την αύξηση των εξόδων, αλλά «εάν οι περισσότεροι συνεχίσουν να χτίζουν μικρές μονάδες, θα φτάσουμε σε ένα σημείο που η κατασκευή μεγάλων δε θα είναι προσοδοφόρα».

Στον Καναδά, η κυβέρνηση κατασκευάζει μία δημόσια μονάδα στο Μοντρεάλ η οποία θα παράγει 2 εκατομμύρια δόσεις μηνιαίως από το 2022 και έπειτα, πολύ χαμηλότερα από τα 100 εκατομμύρια του Γιαντάβ. Η απάντηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης χαρακτήρισε την κατασκευή της μονάδας για «άμεση καταπολέμηση μελλοντικών υγειονομικών κρίσεων».

Διαβάστε ακόμη:

Σκρέκας: Έρχεται νέο «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» και η πρώτη υπογειοποίηση καλωδίων του ΔΕΔΔΗΕ

Επιστρεπτέα Προκαταβολή 1,2,3: Ποιοι ωφελούνται από τα νέα κριτήρια (vid)

Σούπερ Μάρκετ: Πόσα έβγαλαν οι «βασιλιάδες του ρευστού» μέσα στην πανδημία