«Ανακοινώνουμε στον κόσμο ότι ο Καντάφι σκοτώθηκε στα χέρια της επανάστασης. Είναι το τέλος της τυραννίας και της δικτατορίας στη Λιβύη», ήταν η αισιόδοξη δήλωση που έκανε ο αντιπρόεδρος του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου της Λιβύης Αμπντέλ Χαφέζ Γκόγκα, ανακοινώνοντας τον θάνατο του Μουαμάρ αλ Καντάφι πριν από δέκα χρόνια, στις 20 Οκτωβρίου 2011. Μερικούς μήνες νωρίτερα, τον Φεβρουάριο του 2011, οι Λίβυοι ξεσηκώθηκαν εναντίον του καθεστώτος και του ηγέτη του, ο οποίος κατέλαβε την εξουσία μετά από πραξικόπημα το 1969.
Οι αντάρτες είχαν ισχυρούς συμμάχους: τον Μάρτιο τα Ηνωμένα Έθνη έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για μια στρατιωτική επιχείρηση. Αυτή η απόφαση αποσκοπούσε κυρίως στην προστασία του άμαχου πληθυσμού. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ συνέβαλαν σημαντικά στην αποδυνάμωση του δικτάτορα.
Το αιματηρό τέλος
Μετά από μήνες φυγής, κρύφτηκε στη γενέτειρά του, στη Σύρτη, η οποία βρίσκεται στα βόρεια της χώρας – περίπου 450 χιλιόμετρα ανατολικά της Τρίπολης. Περιτριγυρισμένος από αντιπάλους, ο «επαναστάτης ηγέτης», γνωστός για τις εκκεντρικές εμφανίσεις του, προσπάθησε να διαφύγει μέσω αγωγών αποχέτευσης, αλλά εντοπίστηκε από άντρες της μεταβατικής ηγεσίας, οι οποίοι τον σκότωσαν. Η φωτογραφία του αιματοβαμμένου πτώματος έκανε τότε τον γύρο του κόσμου.
Η δυσαρέσκεια μεγάλου τμήματος του πληθυσμού από το καθεστώς Καντάφι οφειλόταν σε οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους, όπως η αύξηση των τιμών των τροφίμων και η εξαιρετικά υψηλή ανεργία των νέων, επισημαίνει η Χάγκερ Άλι, ερευνήτρια και ειδικός σε θέματα που αφορούν τη Λιβύη στο Ινστιτούτο GIGA του Αμβούργου. Ωστόσο, υπήρξαν και εκκλήσεις για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και αναγνώριση των σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της σφαγής του 1996 στη φυλακή Αμπού Σαλίμ στην Τρίπολη, κατά την οποία σκοτώθηκαν μεταξύ 1.200 και 1.700 κρατουμένοι. «Πρόκειται για ένα έγκλημα που χαρακτήρισε την εποχή Καντάφι», τονίζει η Χάγκερ Αλί.
Οι ελπίδες για μια νέα αρχή
Οι ελπίδες για ένα νέο ξεκίνημα ήταν μεγάλες, αλλά ακόμη και τότε δεν έλειπαν οι προειδοποιήσεις. Ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν δήλωσε πως «ο δρόμος για τη Λιβύη και τον λαό της της θα είναι δύσκολος και γεμάτος προκλήσεις», προειδοποιώντας ότι απαραίτητη για το μέλλον της χώρας είναι η εθνική ενότητα και συμφιλίωση – κάτι που παρέμεινε στους ευσεβείς πόθους. Η αναταραχές της εξέγερσης κορυφώθηκαν με τον εμφύλιο πόλεμο το 2014.
Διαβάστε τη συνέχεια στην Deutsche Welle