Ακόμη και το 19ο αιώνα οι εργαζόμενοι δεν μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα με την εργασιακή καθημερινότητα.
«Δε ξέρεις πόσο κουραστικό είναι να βρίσκεσαι κλεισμένος μέσα σε τέσσερις τοίχους κάθε μέρα», είχε αναφέρει ο συγγραφέας Charles Lamb σε γράμμα του στον ποιητή William Wordsworth το μακρινό 1822, έχοντας απηυδήσει με την καθημερινή εργασία του στα γραφεία της East India Trading Company στη Leadenhall Street του Λονδίνου.
Fast-forward στο σημερινό 2021 και τους τελευταίους 17 μήνες πολλοί εργαζόμενοι δουλεύουν μέσω τηλεργασίας, απελευθερωμένοι από τον όρο που καθιέρωσε ο Lamb ως «γραφειακό περιορισμό». Οι μοντέρνοι εργαζόμενοι περνούν μία περίοδο εργασιακής επανάστασης, η οποία σύμφωνα με πολλούς αναλυτές θα οδηγήσει σε βελτίωση της παραγωγικότητας και της καινοτομίας.
Η πανδημία έχει ήδη περιορίσει τη θελκτικότητα των αστικών κέντρων. Η κίνηση στα μέσα μαζικής μεταφοράς έχει μειωθεί, ενώ η ζήτηση των ακινήτων στα «πράσινα» προάστια έχει επιδείξει τρομακτική αύξηση.
Αν και η μόνιμη αλλαγή της εργασιακής πραγματικότητας θα σηματοδοτήσει το τέλος αρκετών επιχειρήσεων στα αστικά κέντρα, οι οικονομολόγοι αναμένουν πως αυτή η μετάβαση προς τα προάστια θα οδηγήσει σε παράλληλη ανάπτυξη των επιχειρήσεων σε αυτά. Η νέα ψηφιακή πραγματικότητα σηματοδοτεί θετικές αλλαγές στη λιανική, τον τουρισμό και τις βιομηχανίες.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα δείγματος 30.000 Αμερικανών του José María Barrero του Instituto Tecnológico Autónomo de México, η τηλεργασία θα αυξήσει την παραγωγικότητα κατά 4,8% στη νέα, μετά-πανδημίας οικονομία. Μέρος της αύξησης αυτής οφείλεται στην μείωση του χρόνου μετακινήσεων, κάτι το οποίο μέχρι πρότινος αγνοούσαν οι αναλυτές.
Σύμφωνα με τον Stephen J. Davis του University of Chicago ο οποίος συνεργάστηκε στην προαναφερθείσα έρευνα, «οι θετικές συνέπειες θα είναι μόνιμες».
Ακόμη και ο επικεφαλής της Fed, Jerome Powell, σε πρόσφατη δήλωσή του στις 17 Αυγούστου υποστήριξε πως «πιστεύω πως όλοι γνωρίζουμε πως δεν πρόκειται να επιστρέψουμε στην ίδια, προ-πανδημική οικονομία, αλλά θα χρειαστεί καιρός μέχρι να καταλάβουμε τις επιπτώσεις των αλλαγών αυτών. Είναι προφανές πως στο μέλλον θα υπάρξει αύξηση της τηλεργασίας, κάτι το οποίο θα αλλάξει τα εργασιακά δεδομένα».
Τα σημάδια της αλλαγής αυτής υπήρχαν ακόμη και πριν την πανδημία. Το 2013, σε μία έκθεση-ορόσημο του Stanford University, ο Nicholas Bloom αποκάλυψε πως η τηλεργασία αύξανε την παραγωγικότητα κατά 13%. Σύμφωνα με ανάλυση του University of Oxford το 2019, οι ευχαριστημένοι εργαζόμενοι προχωρούσαν σε περισσότερες πωλήσεις.
Οι χώρες με λιμνάζουσα παραγωγικότητα φαίνεται πως θα βγουν κερδισμένες. Τόσο στη Βρετανία, όσο και την υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και τις ΗΠΑ, η τηλεργασία οδηγεί σε αύξηση της παραγωγικότητας.
Παρ’ όλα αυτά, ορισμένοι αναλυτές της Fed προειδοποιούν πως τα δεδομένα αυτά οφείλονται στην αύξηση της παραγωγικότητας λόγω της αποκλειστικής τηλεργασίας. Ακόμα και η BoE παραδέχεται πως τα meetings «υβριδικού στυλ» θα είναι πιο δύσκολα. Αρκετά στελέχη φοβούνται για την επίδραση της τηλεργασίας στη συνεργατικότητα, την εταιρική κουλτούρα και την επαγγελματική ευεξία, σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ.
Σύμφωνα με έρευνα του Michael Gibbs του University of Chicago, οι εργαζόμενοι είχαν επεκταμένο ωράριο αφού η προσοχή τους αποσπόταν από την οικογένειά τους ή τα online meetings.
Ο πρώην σύμβουλος της βρετανικής κυβέρνησης Giles Wilkes, όμως, υποστηρίζει πως «ο υβριδικός τρόπος εργασίας αποτελεί μια αλλαγή τόσο στην προσφορά όσο και στη ζήτηση που θα ωθήσει την οικονομία προς τα μπρος».
Ο Yuri Suzuki, πάντως, χαίρεται τα μάλα που δε χρειάζεται πια να πηγαίνει στο γραφείο. Στέλεχος της πολυεθνικής εταιρείας design, Pentagram, o Suzuki χρειαζόταν 70 λεπτά για να φτάσει στο γραφείο, μέσω της Central Line που διασχίζει το Λονδίνο.
Ο Suzuki υποστηρίζει πως χρησιμοποιεί τον ελεύθερο χρόνο αυτό για την αύξηση της δημιουργικότητάς του. Αυτό έχει με τη σειρά του οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας, αφού η ομάδα του έχει αναλάβει διπλάσιο αριθμό πρότζεκτ σε σχέση με τα προ-πανδημίας επίπεδα. Ο Suzuki σχεδιάζει επίσκεψη στο γραφείο μία φορά την εβδομάδα για να κοινωνικοποιείται με τους συνεργάτες του.
Προς το παρόν, με τη μετάλλαξη Δέλτα να αναστέλλει οποιαδήποτε «επιστροφή στο γραφείο», αρκετές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει και συνδυάζουν την παλιά εργασιακή πραγματικότητα με τη νέα. Η Google θα επιτρέψει «δύο ημέρες εργασίας όπου διαλέξει ο κάθε εργαζόμενος». Η Lazard Ltd, θα κάνει το ίδιο, ενώ η εταιρεία asset management, State Street Corp έχει ήδη πλάνα να κλείσει δύο γραφεία της στο Μανχάταν αφού οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν μέσω τηλεργασίας. Ακόμη και οι τιτάνες της τραπεζικής βιομηχανίας όπως η Morgan Stanley θα επιτρέψουν υβριδικό μοντέλο εργασίας.
«Οι εργαζόμενοι και τα στελέχη συμφωνούν πως η τηλεργασία για μερικές ημέρες κάθε εβδομάδα είναι το ιδανικό», σύμφωνα με την Chiara Criscuolo, αναλυτή παραγωγικότητας του ΟΟΣΑ.
Αν και το υβριδικό μοντέλο εργασίας μπορεί να αποτελέσει τη νέα πραγματικότητα των μορφωμένων, καλοπληρωμένων εργαζομένων, αυτοί αποτελούν λιγότερο από το 50% του συνολικού εργατικού δυναμικού, σύμφωνα με το McKinsey Global Institute. Στη Βρετανία, μόλις το 36% των εργαζομένων δούλευαν μέσω τηλεργασίας, ακόμη και κατά τη διάρκεια των lockdowns.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με την Abigal Adams-Prassl, οικονομολόγο του University of Oxford, όσο αυξάνεται η τηλεργασία, τόσο θα βελτιώνονται και οι οικονομικές συνθήκες σε διαφορετικές και διάσπαρτες κοινότητες, εξισώνοντας την κατανομή του πλούτου.
Προφανώς, τα καφέ, τα καταστήματα και οι λοιπές μικρομεσαίες επιχειρήσεις στα αστικά κέντρα ενδέχεται να πληγούν. Για τον Wilkes, όμως, οι αλλαγές αυτές, αν και επώδυνες για ολίγους, θα αποτελέσουν κάτι το θετικό για τους πολλούς.
Το υβριδικό μοντέλο εργασίας θα βελτιώσει και τη διαφορετικότητα στον εργασιακό χώρο, σύμφωνα με τον Davis, βελτιώνοντας την εργασιακή πραγματικότητα μητέρων και άλλων εργαζομένων που βρίσκονται μακριά από αστικά κέντρα.
Οι εργοδότες, τώρα, καλούνται να «ζυγίσουν» τα πλεονεκτήματα της παραγωγικότητας μέσω της τηλεργασίας και της επαγγελματικής ικανοποίησης των εργαζομένων.
Για τον Charles Lamb, όμως, η αλλαγή αυτή καθυστέρησε δύο ολόκληρους αιώνες. Όπως είχε πει κι ο ίδιος στον Wordsworth, «η θεωρία μου ήταν πως πρέπει να απολαύσω τη ζωή. Η πραγματικότητά μου, όμως, οδήγησε στο αντίθετο».
Διαβάστε ακόμα:
«Καυτό» φθινόπωρο με ντόμινο ανατιμήσεων (πίνακες)
Δήμος Αθηναίων: Νέα υπηρεσία ρύθμισης οφειλών μέχρι και 100 δόσεις
Αναδρομικά: Πότε πληρώνονται οι συνταξιούχοι με το νέο χρονοδιάγραμμα