O Τζόρτζ Μπούμπουρας βρισκόταν στο σπίτι του στη Μελβούρνη, παρακολουθώντας κρίκετ, όταν το τηλέφωνό του άρχισε να χτυπάει. Ήταν 13 Ιουλίου, περίπου 11 το βράδυ, όταν ξεκίνησε να λαμβάνει μηνύματα και τηλεφωνήματα από συνεργάτες του. Το ευρώ είχε πέσει κάτω από την απόλυτη ισοτιμία 1 προς 1 με το δολάριο και όλοι ήθελαν τις συμβουλές του επικεφαλής της K2 Asset Management. Σύμφωνα με το Bloomberg, η πρότασή του ήταν απλή: «μην αντιστέκεστε στην πορεία του δολαρίου».
Μία ώρα αργότερα έσκασε η επόμενη «βόμβα». Η κεντρική τράπεζα του Καναδά, προσπαθώντας να κρατήσει την ισοτιμία του νομίσματός της με το αμερικανικό δολάριο σταθερή, αύξησε τα επιτόκιά της κατά 1%. Δέκα ώρες αργότερα, ένα νέο σοκ: η Monetary Authority of Singapore η οποία δρα ως κεντρική τράπεζα του κρατιδίου, εισήλθε δυναμικά στην αγορά Forex έτσι ώστε να προασπίσει το νόμισμά της έναντι του δολαρίου.
Καμία εναλλακτική
Η αξία του δολαρίου, του νομίσματος το οποίο τροφοδοτεί το παγκόσμιο εμπόριο έχει καταγράψει ιστορική αύξηση. Η ανοδική αυτή πορεία της ισοτιμίας του οφείλεται κυρίως στην αύξηση των επιτοκίων της Fed και έχει προκαλέσει προβλήματα σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου: από την αύξηση των τιμών των τροφίμων μέχρι την επιδείνωση της φτώχειας εκατομμυρίων ανθρώπων.
Τα αποτελέσματα του «εκρηκτικού» αυτού κοκτέιλ φάνηκαν πρόσφατα στη Σρι Λάνκα όπου οι πολίτες «έριξαν» την κυβέρνηση, τη στιγμή που οι επενδυτές προσπαθούν να ανακάμψουν από τις απώλειες στις αγορές.
Η ισοτιμία του δολαρίου τώρα βρίσκεται σε ιστορικό υψηλό, σύμφωνα με ορισμένους δείκτες, έχοντας καταγράψει άνοδο της τάξης του 15% από τα μέσα του 2021.
Η Fed, από την πλευρά της, φαίνεται πως θα συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκιά της για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού ακόμα κι αν δημιουργήσει ύφεση στην αμερικανική οικονομία, ενώ η ισοτιμία του δολαρίου δεν αναμένεται να καταγράψει πτώση σύντομα.
Όλα αυτά θυμίζουν την αντιπληθωριστική καμπάνια του Paul Volcker στις αρχές της δεκαετίας του ‘80, κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει σε πιθανή επανάληψη της συμφωνίας Plaza Accord όπου οι ρυθμιστές υποτίμησαν την αξία του δολαρίου τεχνητά. Μία τέτοια συμφωνία, αν και δε θεωρείται πιθανή, θα μπορούσε να αποφύγει την αύξηση του greenback σε ακόμα μεγαλύτερα υψηλά.
«Δεν έχουμε κάποιον “κρυπτονίτη” ο οποίος θα μπορούσε να ανακόψει την πορεία του δολαρίου άμεσα, αφού η Ευρωζώνη υποφέρει λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και η ανάπτυξη της οικονομίας της Κίνας παραμένει αβέβαιη», ανέφερε ο Vishnu Varathan, αναλυτής της Mizuho Bank της Σιγκαπούρης, τονίζοντας πως «δεν υπάρχει εναλλακτική για το δολάριο όπου και να ψάξει κανείς. Το νόμισμα πλήττει τις οικονομίες, τα λοιπά νομίσματα και τα εταιρικά κέρδη».
Φαύλος κύκλος
Περίπου το 40% του παγκόσμιου εμπορίου συνολικής αξίας $28,5 τρισ. γίνεται σε δολάρια. Η αύξηση του νομίσματος ενδέχεται να προκαλέσει ένα «φαύλο κύκλο» κρίσης.
Σύμφωνα με τον αναλυτή της HSBC Holdings, Joey Chew «δημιουργούνται ανησυχίες δημιουργίας κρίσης από την ενίσχυση του δολαρίου οι οποίες με τη σειρά τους πλήττουν τις αγορές και συνεχίζουν τον φαύλο κύκλο αυτό. Δεν υπάρχει άμεση λύση».
Η ζήτηση για το δολάριο παραμένει αυξημένη για έναν πολύ απλό λόγο: σε περιόδους ύφεσης, οι επενδυτές ψάχνουν για safe havens, ρόλο που -σύμφωνα με την Bank of International Settlements– καλύπτει το δολάριο.
Το μέγεθος της αμερικανικής οικονομίας παραμένει ασύγκριτο και οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο προσπαθούν να αυξήσουν τα αποθέματά τους στο αμερικανικό νόμισμα.
Μερικοί από τους κύριους δείκτες του δολαρίου ενδέχεται να καταγράψουν περαιτέρω αύξηση. Αν και ο δείκτης Bloomberg Dollar Spot Index άγγιξε υψηλό ρεκόρ τον περασμένο μήνα, καταγράφει στοιχεία μόλις από το 2004. Ο δείκτης ICE US Dollar Index, όμως, βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα της δεκαετίας του ‘80. Το δολάριο θα χρειαστεί ένα περαιτέρω ράλι της τάξης του 54% για να αγγίξει το υψηλό ρεκόρ του 1985 όταν υπεγράφη η συμφωνία Plaza Accord.
Οι περιστάσεις, όμως, είναι πολύ διαφορετικές αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τον αναλυτή της Wells Fargo Securities, Brendan McKenna. Η ισχύς του δολαρίου δεν είναι τόσο σαφής, ενώ η Fed θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκιά της το 2023, περιορίζοντάς τη περαιτέρω. Ο ίδιος δεν αναμένει απόφαση για την τεχνητή υποτίμηση του δολαρίου από τους G10 προς υποστήριξη των λοιπών νομισμάτων.
Τα νομίσματα των οικονομιών αυτών, όμως, υποφέρουν. Εκτός από την κατάρρευση της ισοτιμίας του ευρώ, το ιαπωνικό γεν έχει γλιστρήσει σε χαμηλό 24ετίας.
Πολλές αναπτυσσόμενες αγορές έχουν καταγράψει περαιτέρω απώλειες. Η ινδική ρουπία, το πέσο της Χιλής και η ρουπία της Σρι Λάνκα έχουν αγγίξει νέα χαμηλά φέτος παρά από τις προσπάθειες ορισμένων κεντρικών τραπεζών για αποφυγή της νομισματικής κρίσης. Η κεντρική τράπεζα του Χονγκ Κονγκ έχει επενδύσει στο εγχώριο δολάριο για να προστατεύσει την ισοτιμία του νομίσματός της έναντι στο greenback, ενώ η κεντρική τράπεζα της Χιλής έχει ξεκινήσει πρόγραμμα στήριξης του πέσο αξίας $25 δισ μετά από την πρόσφατη κατάρρευση της ισοτιμίας του.
«Οι προσπάθειες αυτές θα αποτύχουν», τόνισε ο Luca Paolini, αναλυτής της Pictet Asset Management. «Η αύξηση του πληθωρισμού και της αξίας του δολαρίου είναι ιστορικά φαινόμενα τα οποία οι κεντρικές τράπεζες στις αναπτυσσόμενες αγορές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν».
Good news, bad news
To ισχυρό δολάριο αυξάνει τα έσοδα των πετρελαιοπαραγωγών χωρών και των κρατών-εξαγωγέων πρώτων υλών, αλλά και πολυεθνικών όπως η Toyota Motor Corp, μεγάλο μέρος των κερδών της οποίας οφείλεται στην αμερικανική αγορά. Παράλληλα, αποτελεί καλά νέα για τους Αμερικανούς τουρίστες.
Από την άλλη, το ισχυρό δολάριο αποτελεί άσχημα μαντάτα για τους υπόλοιπους. Οι Big Tech οι οποίες επιστρέφουν στις ΗΠΑ έχουν δεχθεί πλήγμα. Η Microsoft και η IBM ανακοίνωσαν μείωση των κερδών τους λόγω του ισχυρού δολαρίου.
Το μήνυμα της Wall Street για το δολάριο είναι παρόμοιο με αυτό του Τζόρτζ Μπούμπουρα: «μην αντιστέκεστε στην άνοδο».
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση fund managers εκ μέρους της BofA, οι bullish τάσεις προς το αμερικανικό νόμισμα έχουν αυξηθεί σε ρεκόρ 7ετίας.
Σύμφωνα με την αναλυτή Jane Foley της Radobank «η αξία του δολαρίου θα μειωθεί μόνο όταν οι επενδυτές αποφασίσουν πως ήρθε η ώρα να ποντάρουν και πάλι σε περιουσιακά στοιχεία με αυξημένο βαθμό επικινδυνότητας, κάτι το οποίο δεν πρόκειται να λάβει χώρα εάν η Fed δεν αλλάξει πορεία».
Κανείς δε γνωρίζει πότε και πώς θα λάβει χώρα κάτι τέτοιο, αφού ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ βρίσκεται σε υψηλό 4 δεκαετιών. Τόσο ο επικεφαλής της Fed, Jerome Powell, όσο και η ΥΠΟΙΚ της χώρας, Janet Yellen, δεν έχουν προχωρήσει σε δηλώσεις όσον αφορά τα πρόσφατα κέρδη του δολαρίου.
Το «χαμόγελο» του δολαρίου
Εν μέσω της κατάστασης αυτή, ο δείκτης του δολαρίου παρουσιάζει και το στατιστικό «χαμόγελό» του. Σύμφωνα με την οικονομική θεωρία του πρώην γκουρού της Morgan Stanley, Stephen Jen, η αξία του δολαρίου αυξάνεται όταν η αμερικανική οικονομία είτε καταγράφει σημαντική ανάπτυξη είτε ύφεση, ενώ μειώνεται όταν η ανάπτυξη είναι περιορισμένη, όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα.
Ο αναλυτής της Natixis Investment Managers, Garrett Melson πιστεύει πως το «χαμόγελο» αυτό είναι λίγο… σκοτεινότερο αυτή τη φορά: «Οι μακροοικονομικοί παράγοντες επιστρέφουν το δολάριο σε επίπεδα της προηγούμενης δεκαετίας τα οποία υποδεικνύουν φαύλο κύκλο αντί για χαμόγελο. Η ανάπτυξη των ΗΠΑ είναι στιβαρή, αυξάνοντας τη ζήτηση για δολάρια και ασκώντας πιέσεις στην παγκόσμια οικονομία λόγω του ρόλου του δολαρίου ως safe haven. Και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται».
Ο γόρδιος δεσμός αυτός, σύμφωνα με τους ειδικούς ενδέχεται να λυθεί μόνο εάν υπάρξουν οι απαραίτητοι καταλύτες όπως η μείωση των επιτοκίων από τη Fed ή αύξηση της αναπτυξιακής προοπτικής της κινεζικής οικονομίας. Κανείς, όμως, δε γνωρίζει πότε θα λάβει χώρα κάτι τέτοιο.
Ο ΔΤΚ των ΗΠΑ αυξήθηκε σε υψηλό του 9,1% τον Ιούνιο, τη στιγμή που η αμερικανική οικονομία κατέγραψε ύφεση για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο. Παράλληλα, η τελευταία φορά που η Fed προχώρησε σε παρόμοιες αυξήσεις των επιτοκίων ήταν στα μέσα της δεκαετίας του ‘90.
Από τότε, η παγκόσμια οικονομία έχει αλλάξει δραματικά. Η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας των τελευταίων 30 ετών έχει σταματήσει. Ακολούθησαν εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ, πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία και ενεργειακή κρίση. Η Κίνα παραμένει ακλόνητη στην τακτική των μηδενικών κρουσμάτων της και η ανάκαμψη καθυστερεί όλο και περισσότερο.
Οι κεντρικές τράπεζες από τον Καναδά μέχρι την Αυστραλία επικαιροποιούν τα στοιχεία τους και μελετούν πιθανές αυξήσεις των επιτοκίων τους από εβδομάδα σε εβδομάδα. Χωρίς ξεκάθαρο τέλος, ελάχιστοι είναι οι επενδυτές οι οποίοι θα στραφούν ενάντια στο δολάριο.
«Ακόμα και αυτό το ιστορικό υψηλό δεν είναι αρκετό για να αναστρέψει τις εκτιμήσεις των επενδυτών», τόνισε ο Chew της HSBC, υπογραμμίζοντας πως «δεν πιστεύουμε πως η κατάσταση θα αλλάξει σύντομα»
Διαβάστε επίσης:
Η Αγγελική Φράγκου ταράζει τη ναυτιλιακή αγορά – Αγόρασε 36 φορτηγά πλοία