Το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας αποτελεί την εξαίρεση στον γενικότερο κανόνα της οικονομικής απαισιοδοξίας που κατακλύζει τις παγκόσμιες αγορές. Μεγάλα ονόματα της Wall Street, ανώτατα κυβερνητικά στελέχη και μέλη της βασιλικής οικογένειας της χώρας έχουν συγκεντρωθεί στο Ριάντ για το Future Investment Initiative (FII). Παρ’ όλα αυτά, αυτό που πραγματικά έχει προσελκύσει τους επενδυτές είναι το γεγονός πως η οικονομία της Σαουδικής Αραβίας έχει καταγράψει το υψηλότερο ποσοστό ανάπτυξης στο γκρουπ των G20.
Ο 37χρονος Πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν κατάφερε να φέρει τη Σαουδική Αραβία και πάλι στο παγκόσμιο προσκήνιο μετά από την καθ’ όλα διπλωματικά διχαστική και αποτρόπαια δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της χώρας στην Κωνσταντινούπολη το 2018. Ο Πρίγκιπας έχει, επίσης, προχωρήσει σε σημαντικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, περιορίζοντας το ρόλο της πάλαι ποτέ πανίσχυρης θρησκευτικής αστυνομίας και διατάσσοντας τη σύλληψη πολλών εκ των ισχυρότερων και πλουσιότερων Σαουδαράβων.
Με στήριγμα το μεγαλύτερο πλεόνασμα της χώρας εδώ και χρόνια, ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, γνωστός και ως «ΜΒS», έχει ξεκινήσει τις επενδύσεις μέσω του κρατικού ταμείου επενδύσεων ύψους $620 δισεκατομμυρίων σε ολόκληρο τον κόσμο, επεκτείνοντας την επιρροή του. Επιπροσθέτως, έχοντας αναλάβει τα πρωθυπουργικά καθήκοντα από τον πατέρα του, ο ΜBS αντιστάθηκε στις πρόσφατες εκκλήσεις του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν για αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και εξισορρόπηση των τιμών του «μαύρου χρυσού».
Παρ’ όλα αυτά, αυτό που ανησυχεί πολλούς επενδυτές είναι η ικανότητα εκσυγχρονισμού της οικονομίας της Σαουδικής Αραβίας πέραν του τομέα των υδρογονανθράκων. Οι περισσότεροι παρευρισκόμενοι στο FII έχουν επισκεφτεί τη χώρα για να αντλήσουν κεφάλαια από τις κρατικές επενδύσεις και όχι για να προσφέρουν χρηματοδότηση για νέα πρότζεκτ.
Ανάπτυξη και μεταρρυθμίσεις
Το μεγαλύτερο μέρος των συναντήσεων κατά τη διάρκεια του FII αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση, αλλά και τον «εκτροχιασμό» της μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και η πιθανότητα δημιουργίας ύφεσης λόγω της επιθετικής σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής πολλών κεντρικών τραπεζών έχουν, επίσης, αποτελέσει κύριο θέμα συζήτησης.
«Εάν ψάχνατε για την “τέλεια καταιγίδα” των κρίσεων, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να στραφείτε προς την παγκόσμια οικονομία», τόνισε χαρακτηριστικά ο Τζον Στουντζίνσκι, αντιπρόεδρος της Pimco.
Τη στιγμή που η παγκόσμια οικονομία περιδινίζεται στον «τυφώνα» των κρίσεων, όμως, η οικονομική παραγωγή της Σ. Αραβίας κατέγραψε αύξηση της τάξης του 12,2% το β’ τρίμηνο του έτους, ενώ η ανάπτυξη της οικονομίας που δε δραστηριοποιείται στον τομέα του πετρελαίου κατέγραψε αντίστοιχη αύξηση της τάξης του 8,2%. Ο μέσος όρος του ποσοστού ανεργίας μειώθηκε στο 9,7%, με το ποσοστό ανεργίας των γυναικών να έχει μειωθεί στο 19,3%. Σημειωτέον πως πριν από μερικά χρόνια, οι γυναίκες στη χώρα δεν είχαν καν δικαίωμα στην οδήγηση.
Σύμφωνα με τον ΥΠΟΙΚ της χώρας Μοχάμεντ αλ-Τζαντάν, «πολλές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου υποδεικνύουν συρρίκνωση αυτή τη στιγμή. Η οικονομία της Σαουδικής Αραβίας καταγράφει ανάπτυξη».
Οι ευνοϊκές μακροοικονομικές συνθήκες οφείλονται ως επί το πλείστον στο πετρέλαιο. Παρ’ όλα αυτά, «η χώρα θα μπορούσε να επαναπαυτεί στα αυξημένα έσοδα λόγω της ενεργειακής κρίσης, αλλά αντ’ αυτού έχει επιλέξει να μεταρρυθμίσει την οικονομία της» όπως υποστήριξε η Ζαϊνάμπ Κουφάισι, στέλεχος της Invesco Asset Management.
Αυτός, όπως όλα δείχνουν, είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο η Σ. Αραβία είναι διατεθειμένη να αντισταθεί στις πιέσεις των ΗΠΑ, με τον Υπουργό Πετρελαίου της χώρας Πρίγκιπα Αμπντουλαζίζ Μπιν Σαλμάν να υπογραμμίζει πως «έχουμε πάρει απόφαση να επικεντρωθούμε στη μελλοντική εξέλιξη της χώρας μας».
Η «νέα Ευρώπη»
Η μελλοντική εξέλιξη αυτή αποτελεί και το κύριο θέμα του σχεδίου «Vision 2030» του MBS, βάσει του οποίου η οικονομία της χώρας θα μεταβεί πέραν της εξάρτησής της από το πετρέλαιο και θα κάνει «άνοιγμα» στις νέες τεχνολογίες και τον ευρύτερο ενεργειακό τομέα.
Αν και η αρχική χρηματοδότηση των σχεδίων αυτών θα βασιστεί ως επί το πλείστον στον «μαύρο χρυσό», η φουτουριστική πόλη των $500 δισ., Neom, και οι επενδύσεις στο Μπαχρέιν, το Ομάν, την Ιορδανία, το Ιράκ και το Σουδάν αποτελούν μέρος της δημιουργίας μίας «νέας Ευρώπης», όπως ανέφερε ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν σε βίντεο που προβλήθηκε στο FII.
Η εικόνα του Ριάντ, όμως, πέραν ορισμένων πεντάστερων ξενοδοχείων και ακριβών εστιατορίων δε μοιάζει με αυτή της Ευρώπης. Αν και ο MBS έχει προχωρήσει στις προαναφερθείσες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, η ομοφυλοφιλία παραμένει παράνομη στη χώρα, η βιομηχανία διασκέδασης βρίσκεται ακόμα στα «γεννοφάσκια» της, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνικής ζωής της χώρας συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες.
Δεδομένων των προκλήσεων αυτών, η Σαουδική Αραβία φαίνεται πως πρέπει να λάβει άμεσες αποφάσεις για εκσυγχρονισμό της οικονομίας και της κοινωνίας της. Σύμφωνα με την Κάρεν Γιάνγκ, ερευνητή του Center on Global Energy Policy του πανεπιστημίου της Columbia «αν και οι επενδύσεις της χώρας στην ευρύτερη οικονομία αυξάνονται, υπάρχει ακόμα σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ των εγχώριων και των ξένων επενδύσεων. Η Σαουδική Αραβία έχει την τάση να παρουσιάζει τα τεράστια πρότζεκτ της ως την απάντηση για όλα της τα προβλήματα».
Διαβάστε ακόμη
Έρχονται 4 δισ. ευρώ για μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Ρωσία: Αποχωρεί από τη συμφωνία για εξαγωγές σιτηρών από τα λιμάνια της Ουκρανίας