Εξατμίζονται λόγω των υψηλών θερμοκρασιών το φετινό καλοκαίρι οι ποταμοί της Ευρώπης. Ο Ρήνος, ιστορικός πυλώνας των οικονομιών της Γερμανίας της Ολλανδίας και της Ελβετίας πρόκειται σύντομα να γίνει απροσπέλαστος, διακόπτοντας τις μεταφορές ντίζελ και άνθρακα. Η στάθμη του Δούναβη ο οποίος αποτελεί και μία από τις κύριες ποτάμιες αρτηρίες της Ευρώπης έχει μειωθεί αισθητά.
Πλήγμα για το εμπόριο
Η μεταφορά αγαθών είναι μόλις ένα εκ των αποτελεσμάτων της μείωσης της στάθμης των ευρωπαϊκών ποταμών. Στη Γαλλία, η ενεργειακή κρίση έχει επιδεινωθεί αφού οι ζωοφόροι ποταμοί παίζουν σημαντικό ρόλο στην ψύξη των μονάδων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, ενώ ο ιταλικός Πάδος είναι εξαιρετικά χαμηλός και δεν μπορεί να παρέχει ύδρευση στα χωράφια ρυζιού και τις καλλιέργειες μυδιών.
Η πρόκληση της ξηρασίας θα αποτελούσε πρόβλημα ακόμα και χωρίς συγκυρίες, αλλά τα πράγματα γίνονται εξαιρετικά δύσκολα τη στιγμή που η Ευρώπη βρίσκεται εν μέσω της «τέλειας καταιγίδας» της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία. Σημειωτέον πως έχουν περάσει μόλις 4 χρόνια μετά από την παροδική άρση της κυκλοφορίας ποταμόπλοιων λόγω προηγούμενης ξηρασίας στον Ρήνο, κάτι που είχε δώσει το έναυσμα στην Ε.Ε. για βελτίωση του συστήματος των επίγειων μεταφορών της.
Τα ποτάμια και τα κανάλια της Ευρώπης είναι υπεύθυνα για 1 τόνο φορτίου ετησίως για κάθε Ευρωπαίο πολίτη και προσφέρουν αξία $80 δισ στην οικονομία της περιοχής μόνο και μόνο ως μέσο μετακίνησης, σύμφωνα με τη Eurostat.
H ξηρασία πρόκειται να πλήξει τις ευρωπαϊκές οικονομίες πολύ περισσότερο από τη ζημία των 5 δισ ευρώ του 2018, σύμφωνα με τον Albert Jan Swart, ειδικό αναλυτή μεταφορών της ABN Amro Bank.
Aκόμα και οι βετεράνοι επιχειρηματίες σοκάρονται από την εικόνα αυτή. Ο Gunther Jaegers, διευθυντής της Reederei Jaegers GmbH τόνισε πως «έπεσα από τα σύννεφα όταν είδα το κόστος της μεταφοράς φορτίων μέσω των ποταμών. Η τιμή μίας φορτηγίδας αυξήθηκε κατά 30% μέσα σε μία μόλις ημέρα. Δεν δει βιώσει ποτέ κάτι τέτοιο. Πρόκειται για τρέλα».
Αν και η Reederei Jaegers και άλλες σχετικές εταιρείες θα μπορούν να χρεώσουν περισσότερα για τις μεταφορές, έχουν όριο βάρους λόγω της χαμηλής στάθμης του νερού. Ο Jaegers τόνισε πως «η εικόνα θυμίζει έρημο».
Στη νότια πλευρά του Ρήνου γνωστή για το κρασί ποικιλίας Riesling, οι αμπελώνες έχουν αποξηραθεί, ενώ στην Κολωνία, ένα γνωστό πλωτό εστιατόριο αναγκάστηκε να κλείσει αφού… έπιασε κυριολεκτικά πάτο.
Ενεργειακό ντόμινο
Το επίπεδο της στάθμης του ποταμού στην κωμόπολη Kaub στα δυτικά της Φρανκφούρτης θα μειωθεί στα 40 εκατοστά την Παρασκευή και στα 37 εκατοστά το Σάββατο, κάτι που σημαίνει πως οι φορτηγίδες απλά δεν μπορούν να περάσουν.
Ο εμπορικά σημαντικότερος ποταμός της Ευρώπης είναι μία εκ των κύριων οδών μεταφοράς άνθρακα στις γερμανικές βιομηχανίες παραγωγής ενέργειας οι οποίες έχουν ανοίξει και πάλι σε μία προσπάθεια αντιστάθμισης των περιορισμένων ροών ρωσικού φυσικού αερίου. Τα πλάνα της ανάνηψης πολλών τέτοιων μονάδων ενδέχεται να ακυρωθούν.
Η συνήθης εξαγωγέας ενέργειας Γαλλία περνά κι αυτή μία σημαντική ενεργειακή κρίση αφού μόλις το ήμισυ περίπου των πυρηνικών της εργοστασίων παραμένει ανοιχτό. Η Νορβηγία έχει κι αυτή περιορίσει τις εξαγωγές ενέργειάς της αφού η χώρα προσηλώνεται στην αναπλήρωση των αποθεμάτων της.
Κλιματική κρίση
Η κλιματική αλλαγή είναι αισθητή τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, τη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία οι οποίες έχουν πληγεί από πλημμύρες. Σημειωτέον πως η Κίνα έχει πληγεί και από ξηρασία και από πλημμύρες σε διαφορετικές περιοχές της αχανούς χώρας.
Τα προβλήματα που δημιουργεί η κλιματική κρίση θα επιδεινωθούν. Οι ποταμοί της Ευρώπης τροφοδοτούνται εν μέρει από τους παγετώνες των Άλπεων, οι οποίοι συρρικνώνονται συνεχώς, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου από τον 19ο αιώνα, διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με τον μέσο παγκόσμιο όρο, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.
Αυτό το λιώσιμο των παγετώνων δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο, αφού οι ακάλυπτες βουνοκορφές απορροφούν την ηλιοφάνεια και αυξάνουν την περιβάλλουσα θερμοκρασία, προκαλώντας περαιτέρω λιώσιμο στους πάγους. Οι ειδικοί αναμένουν πως οι παγετώνες στις Άλπεις θα μειωθούν στο ήμισυ μέχρι το 2050, ενώ θα εξαφανιστούν εντελώς μέχρι το τέλος του αιώνα.
Παρόμοια προβληματικές αποδεικνύονται και οι ροές ανέμου από τον Ατλαντικό που επιδεινώνουν τις περιόδους ξηρασίας, σύμφωνα με τη γερμανική υπηρεσία DWD. Ο Fred Hatterman, ειδικός υδρο-κλιματικών κινδύνων του Potsdam Institute for Climate Impact Research τονίζει πως «μπορούμε μεν να προσαρμοστούμε έως ένα βαθμό αλλά δεν πρόκειται να καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή σε όλο της το μέγεθος». Ο Hatterman υπογράμμισε πως «θα χρειαστεί να βασιστούμε λιγότερο στις ποτάμιες οδούς στο μέλλον. Το μοντέλο του “μόλις προλαβαίνουμε” έχει τελειώσει. Πρέπει να λάβουμε άμεσα και δραστικά μέτρα».
Σύμφωνα με την υδρολόγο της Volue, Silje Eriksen Holmen, η περίοδος ξηρασίας αυτή είναι μέρος μίας μακροχρόνιας κατάστασης και όχι μερικών μηνών ξηρασίας. Το έδαφος είναι τόσο αποξηραμένο που το μεγαλύτερο μέρος των βροχοπτώσεων απλά θα απορροφηθεί. Τα ποτάμια θα ξεκινήσουν να γεμίζουν και πάλι μόνο εάν γεμίσουν πρώτα οι υπόγειες φυσικές δεξαμενές.
Η αντίδραση των εταιρειών
Η Thyssenkrupp AG έχει συνθέσει μία ειδική ομάδα αντιμετώπισης κρίσεων η οποία συναντάται καθημερινά. Ο κολοσσός του ατσαλιού έχει αναγκαστεί να προμηθεύει τη μονάδα του στο Duisburg όπου ο Ρουρ συνδέεται με τον Ρήνο με φορτηγίδες μικρότερου βυθίσματος.
Η BASF έχει παραγγείλει την κατασκευή εξειδικευμένων πλοιαρίων και ήδη χρησιμοποιεί μία ειδική φορτηγίδα 110 μέτρων για την αποστολή LNG στη μονάδα της στο Ludwigshafen.
Η Uniper SE έχει προειδοποιήσει πως ενδέχεται να μειώσει την παραγωγή της σε δύο μονάδες παραγωγής ενέργειας μέσω καύσης άνθρακα.
Γαλλία
Λόγω της ξηρασίας, η γαλλική κυβέρνηση έχει επιβάλλει πλαφόν στη χρήση νερού στα περισσότερα μέρη της χώρας. Πάνω από 100 δήμοι της χώρας τώρα βασίζονται στην παροχή πόσιμου νερού μέσω φορτηγών.
Η πυρηνική ρυθμιστική αρχή της χώρας ήρε πρόσφατα την απαγόρευση απόρριψης καυτού νερού στα ποτάμια 5 πυρηνικών εργοστασίων παρά την περιβαλλοντική ζημιά που ενδέχεται να προκαλέσει η κίνηση αυτή.
Ιταλία
Στην κοιλάδα του Πάδου στην Ιταλία, όπου βασίζεται το 30% της αγροτικής παραγωγής της χώρας, η ξηρασία και ο καύσωνας έχουν μειώσει την παραγωγή καλαμποκιού και ηλιοτροπίων αλλά και την σπορά ρυζιού σε χαμηλό 70 ετών.
Στο δέλτα του ποταμού κοντά στη Βενετία, η μείωση των ποτάμιων ροών έχει οδηγήσει στην αποσύνθεση της άλγης και την μείωση του ζωοδόχου οξυγόνου στο οποίο βασίζονται οι τοπικές καλλιέργειες οστράκων.
Σημειωτέον πως η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει κατάσταση συναγερμού σε πέντε κεντρικές και βόρειες περιοχές της χώρας λόγω της ξηρασίας.
Υδάτινες οδοί
Στο Δούναβη, η «κίνηση» των ποταμόπλοιων έχει φτάσει στο απροχώρητο λόγω των εργασιών βυθοκόρησης στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Σερβία. Εκτός από το εμπόριο, παράλληλα υποφέρει και ο τουρισμός, αφού ορισμένα μικρά κρουαζιερόπλοια δεν μπορούν πια να χρησιμοποιήσουν τις υδάτινες οδούς.
Οι προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος στον τεράστιο ευρωπαϊκό ποταμό προφανώς αποτελούν και «κλειδί» αντιμετώπισης της κρίσης σε γενικότερο, ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η ειρωνεία έγκειται στο ότι οι ποταμοί είναι σημαντικό μέρος του ευρωπαϊκού προγράμματος αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, αφού η Κομισιόν έχει πλάνα για την ανάπτυξη των υδάτινων οδών αυτών προς μείωση των καθυστερήσεων και των εκπομπών αερίου.
Στο Ρήνο, η γερμανική κυβέρνηση μελετά σχέδια βυθοκόρησης και συστημάτων ειδοποίησης για την επικίνδυνη πτώση της στάθμης του νερού, αλλά και τη δημιουργία δεξαμενών οι οποίες θα παρέχουν ύδατα προς αντιστάθμιση της μείωσης των ροών των παγετώνων.
Διαβάστε ακόμη:
Aγγελική Φράγκου: Οι νέες κινήσεις στην επιχειρηματική σκακιέρα του Ομίλου Navios