Το εκτελεστικό διάταγμα του Ντόναλντ Τραμπ που ακυρώνει τις προσπάθειες για ποικιλομορφία, ισότητα και ένταξη (DEI) προκαλεί κύματα στις διεθνείς εταιρείες στην Ευρώπη, την Ασία και πέρα από αυτές – αλλά μόνο επιφανειακά. Αθόρυβα, πολλές επιχειρήσεις παραμένουν σταθερές στις πρωτοβουλίες αυτές.
Εταιρείες από τη Roche Holding AG έως τη Nissan Motor Co. έχουν υπαναχωρήσει από τις πολιτικές DEI στις ΗΠΑ. Αλλά η ελβετική φαρμακοβιομηχανία λέει ότι δε σχεδιάζει να αλλάξει τις προσπάθειές της σε άλλες δικαιοδοσίες, ενώ η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία έχει αφήσει ανέγγιχτους τους διεθνείς ιστότοπούς της. Η Volvo AB προχωρά ακόμη περισσότερο: Η αυτοκινητοβιομηχανία προσλαμβάνει «με βάση την αξιοκρατία και όχι τις ποσοστώσεις», δήλωσε εκπρόσωπός της, προσθέτοντας ότι προγράμματα όπως το tecHER, θα συνεχιστούν.
Είναι αυτό που θα μπορούσατε να αποκαλέσετε «DEI by stealth», σύμφωνα με το Bloomberg – μια προσέγγιση που, σε διάφορες μορφές, έχει αρχίσει να γίνεται η νέα κανονικότητα για τις παγκόσμιες εταιρείες εκτός των ΗΠΑ από τότε που ο πρόεδρος Τραμπ εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα στις 20 Ιανουαρίου με τίτλο «Τερματισμός των παράνομων διακρίσεων και αποκατάσταση των ευκαιριών με βάση την αξιοκρατία».
Για τις αμερικανικές εταιρείες, υπάρχει ένας βαθμός αβεβαιότητας γύρω από την οδηγία. Ενώ οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες των ΗΠΑ και οι προμηθευτές τους υποχρεούνται να τερματίσουν κάθε μορφή αυτού που ο Τραμπ αποκαλεί «παράνομη DEI», το διάταγμα δεν αναφέρει οριστικά ποια μέτρα δεν επιτρέπεται πλέον να λαμβάνουν οι εταιρείες. Mε τους ισχυρούς ομοσπονδιακούς νόμους κατά των διακρίσεων να εξακολουθούν να ισχύουν, δεν είναι καν σαφές ότι η οδηγία είναι νόμιμη.
Εκτός των ΗΠΑ, η εικόνα είναι ακόμη πιο περίπλοκη. Οι εταιρείες μπορεί να επιθυμούν να αποφύγουν τον ανεπιθύμητο έλεγχο από την κυβέρνηση Τραμπ, αλλά η συμμόρφωση με τους διεθνούς κανονισμούς για την ισότητα είναι αδιαπραγμάτευτη.
Σε δικαιοδοσίες από το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ έως την Αυστραλία και το Χονγκ Κονγκ οι εταιρείες υποχρεούνται νομικά να πληρούν τους στόχους για την ποικιλομορφία στα διοικητικά συμβούλια, τις μισθολογικές διαφορές μεταξύ των φύλων, τη διαφάνεια των αμοιβών και την επανένταξη των εργαζομένων μετά από μακροχρόνιες άδειες. Διάφορες χώρες έχουν και άλλες απαιτήσεις. Στην Ιαπωνία, οι κορυφαίες εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες πρέπει να στοχεύουν στην προώθηση των γυναικών στο 30% των διευθυντικών θέσεων μέχρι το 2030, από περίπου 16% πέρυσι. Στην Ολλανδία, ο χρηματοπιστωτικός τομέας αναμένεται να εξετάσει την προσβασιμότητα για να διασφαλίσει ότι οι ηλικιωμένοι δεν θα αποκοπούν από βασικές υπηρεσίες.
Παρ’ όλα αυτά, λίγες εταιρείες θέλουν να χάσουν προσοδοφόρα αμερικανικά κυβερνητικά συμβόλαια. Πέρα από το εκτελεστικό διάταγμα, η απαίτηση του προέδρου να εντοπίσουν οι κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ έως και εννέα πιθανές έρευνες αστικής συμμόρφωσης στον ιδιωτικό τομέα προκάλεσε ανησυχίες. Καμία εταιρεία δεν θέλει να είναι η πρώτη που θα κατηγορηθεί για παράβαση του νόμου.
Περισσότερες από 15 αμερικανικές εταιρείες έχουν ήδη τροποποιήσει τη γλώσσα σχετικά με την ποικιλομορφία στις ετήσιες εκθέσεις τους, ενώ οι ευρωπαϊκές εταιρείες αποφεύγουν όλο και περισσότερο το θέμα στις κλήσεις κερδών.
Το Bloomberg επικοινώνησε με περισσότερες από δώδεκα εταιρείες με έδρα σε όλο τον κόσμο που πραγματοποιούν σημαντικό μέρος των εσόδων τους στις ΗΠΑ σχετικά με τα σχέδιά τους για την πολυμορφία, την ισότητα και την ένταξη. Λίγες εξέδωσαν δημόσια δήλωση. Αλλά είναι σαφές ότι τα διοικητικά συμβούλια δέχονται αυξανόμενη πίεση – από δικηγόρους αλλά και από το προσωπικό – για να βρουν πώς να βαδίσουν στο τεντωμένο σχοινί της DEI.
Οι υποστηρικτές της τονίζουν ότι οι στρατηγικές DEI αφορούν την επιβίωση των επιχειρήσεων και την οικονομική ανάπτυξη, καθώς και τα οφέλη για τους μεμονωμένους εργαζόμενους. Οι εταιρείες με μεγαλύτερη ποικιλομορφία των φύλων έχουν περισσότερες πιθανότητες να καινοτομούν, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Innovation: Management, Policy & Practice. Ωστόσο, ενώ πολλές επιχειρήσεις λένε ότι έχουν κάνει προσλήψεις χωρίς προκαταλήψεις εδώ και δεκαετίες, λίγες μπορούν να υπερηφανεύονται για ένα αντιπροσωπευτικό εργατικό δυναμικό – στην πραγματικότητα, πολλές πρωτοβουλίες έχουν οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη ομοιογένεια, σύμφωνα με την ανάλυση των ακαδημαϊκών Φρανκ Ντόμπιν και Αλεξάντρα Κάλεφ.
Οι χώρες όπου ένα σημαντικό μέρος των γυναικών είναι οικονομικά μη ενεργές ή υπολειτουργούν χάνουν μια ευκαιρία ανάπτυξης, ένα ιδιαίτερο πρόβλημα για χώρες με γηράσκοντα ή συρρικνούμενο πληθυσμό, όπως η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα. Στην Ιαπωνία, όπου το ένα τρίτο του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών έως το 2040, η οικονομία ήδη υποφέρει, ενώ η Γερμανία χρειάζεται εισροή εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών εργαζομένων ετησίως απλώς και μόνο για να αποτρέψει τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού της.
Βοηθώντας τις εταιρείες να καλύψουν το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων και βρίσκοντας άλλους τρόπους για να γίνει ο χώρος εργασίας πιο δίκαιος, οι ομάδες DEI συμβάλλουν στο να παραμείνουν στις θέσεις τους οι γυναίκες εργαζόμενες ή να αυξήσουν τις ώρες εργασίας τους, σύμφωνα με έκθεση της Mercer Inc. για το 2020.
Μπορούν επίσης να βοηθήσουν τις εταιρείες να εκπληρώσουν τις νομικές τους υποχρεώσεις. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι ευθύνες των εταιρειών περιλαμβάνουν την αποφυγή διακρίσεων κατά την πρόσληψη και τη λήψη «εύλογων μέτρων» για την πρόληψη της σεξουαλικής παρενόχλησης. Το να το κάνουν αυτό αποτελεσματικά σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να εκπαιδεύουν το προσωπικό σχετικά με το πώς μοιάζουν οι διακρίσεις, η παρενόχληση και η θυματοποίηση οι οποίες μπορεί να είναι ανεπαίσθητες ή ακούσιες.
Πολλές πολυεθνικές εταιρείες βλέπουν την υποχώρηση της DEI στις ΗΠΑ μέσα από το πρίσμα μιας τετραετούς προεδρικής θητείας, σύμφωνα με την Αλεξάντρα Έβρινοφ, διευθύνουσα σύμβουλο της INvolve, μιας συμβουλευτικής εταιρείας για την ποικιλομορφία και την ένταξη με έδρα το Λονδίνο, η οποία έχει συνεργαστεί με πελάτες όπως η Boston Consulting Group, η HSBC Holdings Plc και η Standard Chartered Plc.
Δύο μεγάλες ευρωπαϊκές πολυεθνικές εταιρείες που συνεργάζονται με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση δήλωσαν στο Bloomberg ότι δε θα αλλάξουν τις πολιτικές DEI εκτός εάν εφαρμοστεί το εκτελεστικό διάταγμα. Η κίνηση αυτή θεωρείται προς το συμφέρον των πελατών και του προσωπικού.
Ενώ η Sumitomo Mitsui Financial Group Inc. αφαίρεσε τις αναφορές στη DEI από τους αμερικανικούς ιστότοπούς της, η ιαπωνική εταιρεία άφησε ανέγγιχτους τους διεθνείς ιστότοπούς της, περιγράφοντας τις αλλαγές στις ΗΠΑ ως μέρος μιας παγκόσμιας ψηφιακής αναδιάρθρωσης «μετά από πολλούς μήνες σχεδιασμού».
Αρκετές τράπεζες με έδρα εκτός των ΗΠΑ, όπως η HSBC, η Deutsche Bank AG, η Barclays Plc και η Banco Santander SA, επιβεβαίωσαν δημοσίως τις δεσμεύσεις τους για την DEI και τους στόχους εκπροσώπησης του εργατικού δυναμικού, ακόμη και όταν ορισμένες τράπεζες της Wall Street έκαναν πίσω. Στην ετήσια έκθεσή της, η HSBC περιέγραψε την ύπαρξη εργατικού δυναμικού που αντικατοπτρίζει την κοινωνία ως «στρατηγική προτεραιότητα». Τον Ιανουάριο, ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank χαρακτήρισε την DEI «αναπόσπαστο κομμάτι» της εταιρείας.
Στον τομέα της μόδας και του λιανικού εμπορίου – τομείς όπου οι γυναίκες αποτελούν σημαντικό μέρος της καταναλωτικής βάσης – εταιρείες όπως η Adidas AG, η Hennes & Mauritz AB και η Ikea έχουν διατηρήσει ρητά την εστίασή τους στο DEI.
Ορισμένες ευρωπαϊκές φαρμακευτικές εταιρείες προωθούν επίσης τη δέσμευση για κλινικές δοκιμές χωρίς αποκλεισμούς. Η θέση τους εδράζεται τόσο στην επιστήμη όσο και στις επιχειρήσεις: Η δοκιμή της αποτελεσματικότητας και των παρενεργειών των νέων προϊόντων απαιτεί τη συμμετοχή γυναικών και ατόμων από υποεκπροσωπούμενες ομάδες στις δοκιμές φαρμάκων.
Σε άλλους τομείς, οι προοπτικές είναι πιο μικτές. Ο συμβουλευτικός γίγαντας McKinsey & Co. έστειλε ένα προσεκτικά διαμορφωμένο υπόμνημα στο προσωπικό, τονίζοντας ότι η εταιρεία εξακολουθεί να επικεντρώνεται στην ένταξη, σημειώνοντας παράλληλα ότι τηρεί την τοπική νομοθεσία – μια ισχυρή ένδειξη ότι συμμορφώνεται με τα μέτρα κατά της DEI στις ΗΠΑ. Η Deloitte φαινόταν έτοιμη να εγκαταλείψει τις πολιτικές της για την πολυμορφία σε παγκόσμιο επίπεδο, προτού τα τμήματά της στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία δηλώσουν ότι δε θα προβούν σε αλλαγές σε τοπικό επίπεδο. Εν τω μεταξύ, η Accenture Plc ήταν μεταξύ των πρώτων εταιρειών με έδρα εκτός ΗΠΑ σε οποιονδήποτε τομέα που εγκατέλειψαν τις παγκόσμιες πολιτικές DEI. Και οι τρεις έχουν πολλά να χάσουν αψηφώντας τον Τραμπ. Τα συνδυασμένα έσοδά τους ως εργολάβοι της αμερικανικής κυβέρνησης ξεπέρασαν τα 7,8 δισεκατομμύρια δολάρια κατά το οικονομικό έτος έως τις 30 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.
Ενώ οι εταιρείες προσπαθούν τώρα να βρουν τη σωστή γλώσσα για να περιγράψουν τα σχέδιά τους γύρω από την ποικιλομορφία, την ισότητα και την ένταξη, η «σταυροφορία» του προέδρου δεν μπορεί να αποτελεί έκπληξη. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Τραμπ καταφέρθηκε εναντίον του «ρατσισμού εναντίον των λευκών» και των «παράνομων» μέτρων DEI.
Το 2023, το Ανώτατο Δικαστήριο έθεσε ουσιαστικά τέρμα στη θετική δράση (affirmative action) όσον αφορά τη φυλετική καταγωγή στην εισαγωγή σε πανεπιστήμια, μετά από μήνυση του δικηγόρου και ακτιβιστή Έντουαρντ Μπλουμ κατά του Χάρβαρντ. Παρόλο που η απόφαση δεν επεκτάθηκε στις επιχειρήσεις, δημιούργησε ένα ανατριχιαστικό προηγούμενο γύρω από τα μέτρα που σχετίζονται με τη φυλή στις προσλήψεις.
Το Ανώτατο Δικαστήριο εκδικάζει τώρα μια υπόθεση διακρίσεων που προωθείται από μια λευκή γυναίκα, η οποία ισχυρίζεται ότι της αρνήθηκαν αρχικά μια προαγωγή και στη συνέχεια την υποβίβασαν επειδή είναι ετεροφυλόφιλη. Εάν η υπόθεση επιτύχει, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για περισσότερες αγωγές διακρίσεων από μέλη πλειοψηφικών ομάδων.
Βραχυπρόθεσμα, οι δικηγόροι παροτρύνουν τις παγκόσμιες εταιρείες με αμερικανική παρουσία να «πατήσουν το κουμπί της παύσης» σε οποιαδήποτε προγράμματα στις ΗΠΑ που θα μπορούσαν να ωφελήσουν συγκεκριμένες δημογραφικές ομάδες.
Μια έρευνα του 2024 από την ομάδα εκστρατείας Reboot διαπίστωσε ότι περίπου το 40% των ερωτηθέντων σε επιχειρήσεις χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών δήλωσαν ότι οι περικοπές του προϋπολογισμού έχουν παρεμποδίσει τις προσπάθειες DEI.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι ρόλοι που επικεντρώνονται στην πολυμορφία στα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού, ενώ βρίσκονται κάτω από τo υψηλό του 2020, έχουν παραμείνει σταθεροί από το 2022, σύμφωνα με τον ιστότοπο αναζήτησης εργασίας Indeed.
Όμως ο αριθμός των ανώτερων ρόλων έχει μειωθεί αισθητά τους τελευταίους 18 μήνες, σύμφωνα με τον Ραζ Τουλσιάνι, διευθύνοντα σύμβουλο της Green Park.
Βρετανικές εφημερίδες, όπως η Daily Mail και οι Times, έχουν περιγράψει τους ρόλους DEI σε δημόσιους οργανισμούς όπως η αστυνομία ή τα πανεπιστήμια ως σπατάλες. Η Κέμι Μπάντενοχ, επικεφαλής του αντιπολιτευόμενου Συντηρητικού κόμματος, περιέγραψε τον περασμένο μήνα τα προγράμματα διαφορετικότητας ως «το πραγματικό δηλητήριο του αριστερού προοδευτισμού».
Οι ΗΠΑ και άλλες χώρες μπορεί να βρίσκονται σε πορεία περαιτέρω μεταξύ τους απόκλισης. Η βρετανική κυβέρνηση σχεδιάζει να επεκτείνει την υποχρεωτική αναφορά του μισθολογικού χάσματος στους εργαζομένους εθνοτικών μειονοτήτων, ενώ μια σειρά από αγωγές σχετικά με την ίση αμοιβή υπόσχεται να αναγκάσει τις εταιρείες να εξετάζουν τις ανισότητες μεταξύ των φύλων σε συγκεκριμένους ρόλους και όχι μόνο σε ολόκληρη την επιχείρηση. Εν τω μεταξύ, οι εταιρείες με προσωπικό στην ΕΕ προετοιμάζονται για τη δημοσιοποίηση της μισθολογικής διαφάνειας από το επόμενο καλοκαίρι, η οποία θα απαιτεί από τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν τυχόν διαφορές μεγαλύτερες από 5%.
Όπως και να έχει, η αίσθηση ανησυχίας παραμένει διάχυτη. Σε μια ευρωπαϊκή πολυεθνική με μεγάλη παρουσία στις ΗΠΑ και κυβερνητικό συμβόλαιο, κυκλοφορεί η φήμη ότι bots σκανάρουν τους ιστότοπους ιδιωτικών εταιρειών, αναζητώντας λέξεις-κλειδιά DEI που θα μπορούσαν να παραβιάσουν τα προεδρικά διατάγματα.
Στις αρχές Φεβρουαρίου, η εταιρεία κατέβασε διάφορες ιστοσελίδες που σχετίζονται με το DEI, πριν τις επαναφέρει λίγες ημέρες αργότερα, χωρίς κάποιες βασικές φράσεις και όρους. Παρ’ όλα αυτά, η εταιρεία δεν έχει μεγαλύτερα σχέδια να αλλάξει τη στρατηγική της για την ένταξη.
Διαβάστε ακόμη
Αμυντικές δαπάνες: Γιατί η Ευρώπη χρειάζεται δεκαετίες για τη στρατιωτική αναβάθμισή της
Τρένα: Ξεκινά η επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης με τους Ιταλούς για τον ελληνικό σιδηρόδρομο
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα