Η χώρα που έχει πάει σε άλλο επίπεδο το περιβάλλον χωρίς μετρητά είναι η Σουηδία κι ενώ η πανδημία του κορωνοϊού απειλεί με εξαφάνιση τα χαρτονομίσματα και τα νομίσματά της.
Όπως παρατήρησε πρόσφατα ο διοικητής της Riksbank ο Στέφαν Ινγκβές, ορισμένοι νεαροί Σουηδοί «δεν έχουν ιδέα» πώς μοιάζουν πλέον τα πραγματικά χρήματα, προκαλώντας προβληματισμό ακόμη και μεταξύ των πολιτικών για το μέλλον.
Δεν ήταν πάντοτε τόσο προφανές ότι η απουσία μετρητών θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο.
Η μετάβαση στις ψηφιακές συναλλαγές συνοδεύεται από πολλά οφέλη, όπως η διαφάνεια στις συναλλαγές, καθιστώντας δυσκολότερα τα πράγματα για το ξέπλυμα χρήματος και τη φοροδιαφυγή. Ωστόσο η Σουηδία δείχνει να βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο καμπής. Εάν δεν υπάρχουν καθόλου μετρητά, τι θα συμβεί εάν τα ψηφιακά δίκτυα καταρρεύσουν ή γίνουν στόχος κυβερνοεπιθέσεων; Τέτοια γεγονότα ενδεχομένως να προκαλέσουν πολύ μεγαλύτερη ζημιά από τις «ξεπερασμένες» ληστείες στις τράπεζες.
«Εάν τα φώτα σβήσουν, θα πρέπει να έχουμε αρκετά μετρητά σε αυτήν τη χώρα, ώστε να μπορέσουμε να επιστρέψουμε στη χρήση τους εάν υπάρξει σοβαρό πρόβλημα», δήλωσε ο Ινγκβές, τα οποία όμως οι νεαρότεροι Σουηδοί δεν θα ξέρουν να τα χρησιμοποιήσουν καθώς μόλις το 16% των νεαρών Σουηδών λαμβάνει το χαρτζηλίκι του σε μετρητά.
Η Σουηδία προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της έλλειψης μετρητών εν μέσω της πανδημίας, η οποία κατέστησε τις πληρωμές με μετρητά επικίνδυνες για την υγεία και ως εκ τούτου λιγότερο δημοφιλείς από ποτέ. Επί του παρόντος, ο προτιμώμενος τρόπο είναι οι ανέπαφες πληρωμές, για τη μέγιστη ασφάλεια της υγείας.
Η σουηδική τράπεζαKlarna AB, εκτιμά ότι το 73% των πληρωμών με κάρτα από τους πελάτες της γίνεται πλέον ανέπαφα, από 63% πριν από την πανδημία. «Οι άνθρωποι δεν θέλουν να αγγίζουν νομίσματα και λογαριασμούς ή να πατούν κουμπιά», δήλωσε η Βιβέκα Σόντερμπακ διευθύντρια του τμήματος καταναλωτών στην Klarna. Ο κορωνοϊός «έχει επιταχύνει αυτήν την τάση», συμπληρώνει».
Η Σουηδία έχει τα λιγότερα κυκλοφορούντα μετρητά από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, μόλις το 1% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, σε σύγκριση με το 8% στις ΗΠΑ και περισσότερο από 10% στην Ευρωζώνη.
Ο Ινγκβές λέει ότι το ζήτημα εγείρει επίσης «πρακτικά» ερωτήματα σχετικά με το ρόλο της κεντρικής τράπεζας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η σουηδική Riksbank έχει καταρτήσει πιο προηγμένα σχέδια, στην περίπτωση που οι Σουηδοί βρεθούν ξαφνικά χωρίς πρόσβαση σε πραγματικά χρήματα.
«Χρειαζόμαστε έναν ορισμό του νόμιμου χρήματος που να ταιριάζει στην ψηφιακή εποχή», είπε σε πρόσφατη ομιλία του, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να εκπονήσει νόμους που θα απαιτούν από τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις «να διατηρούν κάποια μορφή ελάχιστης ρευστότητας».
Το 2017, η Riksbank ξεκίνησε να εξετάζει το ενδεχόμενο έκδοσης ενός ψηφιακού νομίσματος του e-krona. Νωρίτερα αυτό το έτος, ξεκίνησε ένα πιλοτικό έργο για να καταλάβει τι είδους τεχνολογία απαιτείται για να καταστεί δυνατή η κυκλοφορία του.
Οι πληρωμές καρτών χωρίς επαφή έχουν αυξηθεί στις Σκανδιναβικές χώρες, με τις συναλλαγές «tap-to-pay» να αυξάνονται κατά 30% στη Σουηδία και 114% στη Νορβηγία από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας υπηρεσιών ηλεκτρονικών πληρωμών Nets A/S.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, σχεδόν το 60% των συναλλαγών Visa εκτός των ΗΠΑ πραγματοποιούνται με κινητές συσκευές, σύμφωνα με την ίδια την εταιρεία. Αντίθετα, οι ανέπαφες συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένων αυτών του κοντινού πεδίου που χρησιμοποιούνται από υπηρεσίες πληρωμών μέσω κινητού, όπως η Apple Pay, έχουν χρησιμοποιηθεί ελάχιστα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με έκθεση της Federal Reserve της Φιλαδέλφεια.