Η πρωτεύουσα της Αυστρίας, με σχεδόν δύο εκατ. κατοίκους, είναι μία από τις μεγαλύτερες και ταχύτερα αναπτυσσόμενες πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ κατέχει σταθερά την πρώτη θέση στην κατάταξη για τις πιο βιώσιμες πόλεις του κόσμου. Αλλά μία πόλη μπορεί να είναι βιώσιμη μόνο αν υπάρχουν στεγαστικές λύσεις. Η Βιέννη, λοιπόν, δίνει απάντηση στο πρόβλημα αυτό.
Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι μέχρι το 2030 το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε αστικά κέντρα. Με την ραγδαία αύξηση της αστικοποίησης, οι χώρες θα κληθούν να επανεξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζονται οι κατοικίες ώστε να είναι βιώσιμες και προσιτές για όλους.
Η φιλοσοφία για οικονομική στέγαση βρίσκει εύφορο έδαφος στην Βιέννη και μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για άλλες πόλεις σε όλο τον κόσμο.
Στα περίχωρα της αυστριακής πρωτεύουσας, στο Άσπερν Σέεσταντ, καταγράφεται η μεγαλύτερη αστική κατασκευαστική επένδυση στην Ευρώπη.
Η πόλη κατασκευάστηκε σε έκταση πρώην αεροδρομίου και στο κέντρο της έχει μία τεχνητή λίμνη, όπου οι κάτοικοι μπορούν να απολαύσουν το μπάνιο τους.
Το 60-70% των διαμερισμάτων που έχουν χτιστεί αποτελεί μέρος του μοντέλου συνεταιριστικής κατοικίας και κάποια εξ αυτών έχουν σχεδιαστεί από τους ίδιους τους ενοίκους τους.
«Όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολο είναι να δώσουμε ξανά ζωή σε παλιές συνοικίες, να τις κάνουμε να μοιάζουν με ιστορικά κομμάτια της πόλης, με την αύρα που όλοι αγαπάμε. Έτσι, εισάγεται ένα νέο μοντέλο συλλογικής κατοικίας», δηλώνει η πρώην δήμαρχος της αυστριακής πρωτεύουσας, Μαρία Βασιλάκου.
«Αυτή η τάση προέκυψε κατά κάποιο τρόπο από το κίνημα των καταληψιών. Υπάρχουν ομάδες ανθρώπων και συχνά οικογένειες ή άτομα που κινητοποιούνται από συγκεκριμένες ιδεολογίες όπως το περιβάλλον και η αλληλεγγύη. Αυτοί οι άνθρωποι θα συνεργαστούν για να σχεδιάσουν και να χτίσουν τη δική τους συλλογική κατοικία. Οι συνεργατικές κατοικίες είναι ένας από τους καινοτόμους οικιστικούς σχεδιασμούς της Βιέννης», εξηγεί ο αρχιτέκτονας Μάικλ Ελίασον.
Η συνεργατική κατοικία δεν αποτελεί μόνο εναλλακτικό μοντέλο στέγασης, αλλά και ένα περιβάλλον συνύπαρξης, βιώσιμης αρχιτεκτονικής και διαβίωσης.
«Το οικιστικό αυτό πρότζεκτ δίνει σημασία σε πολλούς παράγοντες: Σχεδιάζονται κοινοί χώροι εργασίας, αίθουσες για παρακολούθηση μαθημάτων, μεγάλες κουζίνες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλους. Αλλά το πιο σημαντικό κομμάτι είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι που συνεργάστηκαν για να σχεδιάσουν το διαμέρισμά τους και το κτίριό τους σχηματίζουν μία ζωντανή κοινότητα», αναφέρει η κυρία Βασιλάκου.
Ωστόσο το Σέεσταντ δεν αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στη χώρα. Η Βιέννη αναπτύσσεται με γοργό ρυθμό και για να ανταποκριθεί στις στεγαστικές απαιτήσεις, κάθε χρόνο χτίζονται τουλάχιστον 7.000 προσιτές οικιστικές μονάδες -δηλαδή περίπου το μισό των διαμερισμάτων που κατασκευάζονται στην πόλη- με το 62% του πληθυσμού της ήδη να ζει σε κατοικίες αυτού του τύπου. Τα διαμερίσματα ανήκουν εξ ολοκλήρου στην πόλη της Βιέννης με τους κατοίκους να αποκτούν δικαίωμα χρήσης και όχι ατομικής ιδιοκτησίας.
Ήταν το 1920 όταν άρχισαν να χτίζονται με σταθερό ρυθμό με αρκετές χώρες να προσπαθούν να ακολουθήσουν το ίδιο στεγαστικό μοντέλο χωρίς, όμως, επιτυχία.
Ο Κρίστον Καπς, δημοσιογράφος του Bloomberg, αναφέρει ότι αρχικά η κρατική στέγαση αποτυπωνόταν στην κατασκευή τερατωδών κτιρίων, πολλά από τα οποία ξεκίνησα να χτίζονται μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ακολουθώντας ουτοπικές σκέψεις.
«Οι σχεδιαστές τους οραματίστηκαν τη δημιουργία μίας σύγχρονης εξισωτικής κοινωνίας, η οποία θα μπορούσε να είχε επιτύχει αν είχε χρηματοδοτηθεί, συντηρηθεί και υποστηριχθεί, αλλά δεν έγινε έτσι. Στις ΗΠΑ το αποτέλεσμα είναι κατοικίες χωρίς θέρμανση, που δεν είναι ασφαλείς. Τίθενται ζητήματα ποιότητας ζωής και παρατηρούνται διακρίσεις προς τους ενοίκους. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος αντιλαμβάνεται την κρατική στέγαση σαν απειλή, δυστυχώς», προσθέτει.
Τη δεκαετία του 1990 η Βιέννη πήρε τη ριζοσπαστική απόφαση για την κρατική στέγαση, με τη διαφορά ότι ήταν υψηλής ποιότητας, δεν ήταν βασισμένη στο μοντέλο κρατικών επιχορηγήσεων, αλλά ανατέθηκε σε ιδιωτικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες.
«Στο σύνολό του το μοντέλο κοινωνικής στέγασης στη Βιέννη είναι στιβαρό και πολύ επικερδές για τις εμπλεκόμενες εταιρίες. Αν τα διαμερίσματα εκτιμώνται ακόμα πολύ ακριβά υπάρχουν επιδοτήσεις για τους ενοίκους», εξηγεί η πρώην δήμαρχος της πόλης.
Μία ακόμα σημαντική διαφορά που παρατηρείται είναι ότι αυτού του τύπου η στέγαση δεν αφορά μόνο σε ανθρώπους με χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό υπόβαθρο, αλλά προορίζεται για σχεδόν όλους. Μάλιστα, η παραμονή των ενοίκων δεν εξαρτάται από την αύξηση του εισοδήματός τους ή την ηλικία τους.
Πώς, όμως, εγγυάται η βιωσιμότητα και η ποιότητα των κατασκευών; Με τους διαγωνισμούς στους οποίους συμμετέχουν οι κατασκευαστικές εταιρίες. Η έγκριση των σχεδίων βασίζεται στην αρχιτεκτονική ποιότητα και την ανάπτυξη, στο πόσο οικονομική είναι η κατασκευή, στη περιβαλλοντική «συμπεριφορά» του κτιρίου καθώς και στην κοινωνική ταυτότητά του (απευθύνονται σε ενοίκους όλων των ηλικιών και οικογενειακής κατάστασης).
Ένα ακόμα πολύτιμο στοιχείο αυτής της φιλοσοφίας είναι η έξυπνη χρήση του χώρου. Η υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα είναι ωφέλιμη για πολλές νέες οικογένειες καθώς παρέχεται η δυνατότητα στέγασης σε ολοένα περισσότερους ανθρώπους. Η πυκνότητα, ωστόσο, δεν είναι συνώνυμο χαμηλής ποιότητας. Αντιθέτως, υπερισχύει το υψηλό αρχιτεκτονικό επίπεδο, η ανεμπόδιστη πρόσβαση σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και οι πολλοί πράσινοι χώροι. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πενταώροφες και εξαώροφες κατασκευές δομούνται στα περιθώρια των πάρκων.
Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με την απότομη αύξηση ενοικίων μετά την πανδημία εμποδίζει ολοένα περισσότερους Ευρωπαίους -και μη- να δώσουν λύση στο στεγαστικό πρόβλημα. Οι τιμές των διαμερισμάτων έχουν φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ, κατά συνέπεια πολλοί είτε θυσιάζουν άλλες ανάγκες για να καταφέρουν να διατηρήσουν το σπίτι τους, είτε αποφασίζουν να επιστρέψουν στο πατρικό τους. Η Βιέννη, λοιπόν, μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για πολλές ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις με σοβαρές ελλείψεις στην αγορά στέγασης.
Διαβάστε ακόμη
Άλλες πέντε πολυεθνικές στο μικροσκόπιο των Αρχών για παραβίαση του πλαφόν κέρδους
Μega ξενοδοχειακό deal μεταξύ της GIC των Sani/Ikos και της Blackstone με ελληνικό ενδιαφέρον (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ