Για τα βαλκανικά κράτη της πρώην Γιουγκοσλαβίας, η σημερινή πρέπει να είναι μια εποχή αισιοδοξίας. Το Μαυροβούνιο έχει γίνει το 29ο μέλος του ΝΑΤΟ. Η πΓΔΜ εργάζεται να τερματίσει μια μακροχρόνια διαμάχη με την Ελλάδα για το επίσημο της όνομα. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες για το μέλλον του Κοσσυφοπεδίου προχωρούν, έστω και με διακοπές κι εμπόδια. Όσο για τη Βοσνία, αυτή διεξήγαγε εθνικές εκλογές που δεν έμοιαζαν με το είδος των ταραχών που συνέβησαν το 2014.
Ωστόσο, για τον Vladimir Putin, όλα αυτά είναι εξ αντανακλάσεως ανεπιθύμητα νέα, καθώς σταθεροποιούν τα Βαλκάνια και ενισχύουν τους δεσμούς της περιοχής με τη Δυτική Ευρώπη. Ο Ρώσος πρόεδρος θεωρεί ότι η αγκαλιά πυο ανοίγει η Δύση στα Βαλκάνια αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας να περικυκλωθεί η Ρωσία και να της στερηθεί η θέση της ως παγκόσμιας δύναμης. Έτσι, η Μόσχα καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να ακυρώσει αυτή την προοπτική.
Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές στη Βοσνία, για παράδειγμα, ο Putin πραγματοποίησε μια συνάντηση –την οποία φρόντισε να διαφημίσει επαρκώς- στη Ρωσία με τον Milorad Dodik, ηγέτη του αυτονομιστικού κινήματος των Σέρβων της Βοσνίας που υπόκεινται σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ, βοηθώντας έτσι τον Dodik να κερδίσει μία από τις τρεις προεδρικές έδρες.
Στο Μαυροβούνιο, η ρωσική ομάδα χάκερς Fancy Bear (βασικός παίκτης στην ανάμειξη της Μόσχας στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016) δήλωσε ότι προσπάθησε να κάνει κυβερνοεπίθεση εναντίον του υπουργείου άμυνας. Στη Σερβία, η Ρωσία δημιούργησε ένα υποτιθέμενο κέντρο ανθρωπιστικής βοήθειας, το οποίο οι ΗΠΑ θεωρούν ότι είναι κάλυψη για μια επιχείρηση κατασκοπείας. Και στο δημοψήφισμα για το όνομα της πΓΔΜ, η ρωσική καμπάνια παραπληροφόρησης βοήθησε να μειωθεί η συμμετοχή, η οποία κατέληξε σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα για να καταστήσει την ψηφοφορία δεσμευτική.
Τέτοιες ενέργειες δημιουργούν προβλήματα τόσο για την Ευρώπη όσο και για τα Βαλκάνια, διότι αποσταθεροποιούν τη νοτιοανατολική πλευρά της ηπείρου. Οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ ανησυχούν ότι μπορεί να υπάρξει επιστροφή στην πολεμική περίοδο της δεκαετίας του 1990.
Ωστόσο, η Ευρώπη επέτεινε ακούσια την επιρροή της Ρωσίας διατηρώντας τα βαλκανικά κράτη σε αναμονή, ως προς την ένταξη στην ΕΕ. Η Σερβία και το Μαυροβούνιο θα μπορούσαν να ενταχθούν ήδη από το 2025, αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν φαίνεται να εργάζονται γι αυτό. Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, δήλωσε πρόσφατα ότι οι προοπτικές διεύρυνσης της ΕΕ πρέπει να αναβληθούν επ ‘αόριστον έως ότου υπάρξει “εμβάθυνση και καλύτερη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης”.
Ο Donald Trump έκανε χειρότερα πράγματα νωρίτερα φέτος, όταν αποκάλεσε τους Μαυροβούνιους “πολύ επιθετικούς” ανθρώπους και αμφισβήτησε κατά πόσο οι ΗΠΑ θα υπερασπίσουν αυτό το μέλος του ΝΑΤΟ από εισβολή.
Η Ευρώπη πρέπει να εξασφαλίσει στη Σερβία και το Μαυροβούνιο ότι οι αιτήσεις τους για την ΕΕ επανέρχονται στην ημερήσια διάταξη, υπό την προϋπόθεση ότι θα αναλάβουν υποχρέωση για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς της διοίκησης. Τόσο η ΕΕ όσο και το ΝΑΤΟ θα πρέπει να δουν ότι και η πΓΔΜ θα τεθεί σε πορεία ένταξης μόλις επιλυθεί η διαμάχη της με την Ελλάδα.
Η ΕΕ θα μπορούσε να ενθαρρύνει τις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ της Σερβίας και του Κοσσυφοπεδίου βοηθώντας να επιλύσει τη διαφωνία σχετικά με έναν αμφιλεγόμενο νέο φόρο εισαγωγής και ίσως επίσης να στηρίξει οικονομικά ένα ταμείο για τη διαδικασία συμφιλίωσης, όπως έκανε και για τη Βόρεια Ιρλανδία.