Ο πρίγκιπας της Βρετανίας Άντριου παραιτήθηκε από τα δημόσια καθήκοντά του μετά από συνέντευξή του σε εκπομπή στη μεγαλύτερη ζώνη τηλεθέασης (prime time) που έριξε λάδι στη διαμάχη η οποία έχει ξεσπάσει για τη σχέση του με τον καταδικασμένο για σεξουαλικά αδικήματα Τζέφρι Επστάιν.
Σε μια δήλωση του, ο πρίγκιπας ανέφερε ότι είχε «καταστεί σαφές» τις τελευταίες ημέρες ότι οι σχέσεις του με τον Επστάιν είχαν επιφέρει «μια μεγάλη αναστάτωση στο έργο της οικογένειάς μου και το πολύτιμο έργο που διεξάγεται στις πολλές οργανώσεις και φιλανθρωπικά ιδρύματα που υποστηρίζω, πράγμα για το οποίο είμαι υπερήφανος». Ζήτησε από τη βασίλισσα Ελισάβετ να απομακρυνθεί από τα δημόσια καθήκοντα του, κι εκείνη του έδωσε την άδεια, όπως ο ίδιος πρόσθεσε.
Ο πρίγκιπας Άντριου, ο οποίος έχει τον τίτλο του Δούκα της Υόρκης και είναι ο όγδοος κατά σειρά για το θρόνο του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε επίσης ότι θα ήταν πρόθυμος να βοηθήσει οποιαδήποτε κατάλληλη υπηρεσία επιβολής του νόμου, στις έρευνές της.
Το BBC δημοσίευσε μια συνέντευξη με τον πρίγκιπα Άντριου το βράδυ του Σαββάτου για τη σχέση του με τον Επστάιν, ο οποίος αυτοκτόνησε στη φυλακή πριν από τρεις μήνες. Ο πρίγκηπας χρειάστηκε να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με ισχυρισμούς της Βιρτζίνια Τζιούφρ, μιας από τις κατηγόρους του Επστάιν, η οποία ανέφερε ότι αναγκάστηκε σε σεξουαλικές συναντήσεις με τον πρίγκιπα ως έφηβη.
Ο πρίγκιπας αρνήθηκε τους ισχυρισμούς αυτούς και ισχυρίστηκε ότι ήταν στο εστιατόριο Pizza Express στο Woking της νότιας Αγγλίας το βράδυ του 2001, όταν υποτίθεται ότι συνέβη το περιστατικό.
Στέμματα, ή «μπράντες»;
Μπορεί κάποιος να απαρνηθεί την βασιλική ή την πριγκιπική ιδιότητα; Η παραίτηση του πρίγκιπα Άντριου από τα δημόσια καθήκοντά του μετά από μια καταστροφική για τον ίδιο τηλεοπτική συνέντευξη σχετικά με τη φιλία του με τον Επστάιν, συζητήθηκε ευρέως στη βρετανική κοινωνία. Αντίστοιχα, ο βασιλιάς της Σουηδίας απέκλεισε πρόσφατα πέντε εγγόνια του από τον βασιλικό Οίκο, χωρίς να αποδώσει μομφές εναντίον τους. Αυτή είναι μια αποδεκτή πρακτική σε μια εποχή κατά την οποία οι μοναρχίες είναι ουσιαστικά «μπράντες» και λιγότερο κέντρα εξουσίας.
Σε ένα κείμενό τους το 2006, οι συγγραφείς Τζον Μπάλμερ της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης του Μπράντφορντ (Ηνωμένο Βασίλειο) Στέφεν Γκρέιζερ του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και Ματς Ούρντε του Πανεπιστημίου Λουντ της Σουηδίας, υποστήριξαν ότι οι συνταγματικοί μονάρχες της Ευρώπης λειτουργούν ουσιαστικά ως εταιρικά σχήματα.
Αυτό, έχει νόημα: Ακόμα κι εκεί, που οι μονάρχες έχουν αυξημένη εξουσία εκ του Συντάγματος, όπως στη Νορβηγία όπου ο βασιλιάς μπορεί να ασκήσει βέτο σε οποιοδήποτε νόμο και να επιλέξει πρωθυπουργό κατά βούληση, ουσιαστικά αυτές οι εξουσίες δεν ασκούνται. Ίσως ο μόνος μονάρχης που διαδραματίζει έναν κάποιο ρόλο είναι ο βασιλιάς του Βελγίου, ο οποίος συνεχώς παρακινεί τα κόμματα από τα δυο σχεδόν ανεξάρτητα μέρη της χώρας, προκειμένου να σχηματιστούν συμμαχικές κυβερνήσεις.
Το 2017 η βρετανική εταιρεία Brand Finance Plc επιχείρησε να υπολογίσει την αξία που έχουν -με οικονομικούς όρους- τα στέμματα. Μετά από μελέτη, απεφάνθη ότι η βρετανική μοναρχία αποτιμάται στα 67,5 δισεκατομμύρια λίρες στερλίνες (87,4 δισ. δολάρια). Τα υλικά περιουσιακά στοιχεία της βασιλικής οικογένειας ανέρχονταν σε 25,5 δισεκατομμύρια. Το υπόλοιπο αντιπροσωπεύει την καθαρή παρούσα αξία των εσόδων που φέρνει ή υποτίθεται ότι φέρνει το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Brand Finance υπολόγισε ότι η βρετανική βασιλική οικογένεια συνεισφέρει στη βρετανική οικονομία συνολικά 1,8 δισ. λίρες ετησίως. Σε σύγκριση με αυτό, το κόστος της μοναρχίας – 82,2 εκατομμύρια λίρες το τελευταίο οικονομικό έτος – δεν φαίνεται υπερβολικό. Ωστόσο, η μοναρχία του Ηνωμένου Βασιλείου είναι από τις πιο ακριβές στην Ευρώπη, αν ιδωθούν από την σκοπιά των φορολογουμένων.
Πριν από μερικά χρόνια, μια μεγάλη νορβηγική εφημερίδα είχε υπολογίσει ότι η μοναρχία κοστίζει στη Νορβηγία 55 εκατομμύρια δολάρια ετησίως – σχεδόν διπλάσια από τα επίσημα αναφερθέντα έξοδα. Στις Κάτω Χώρες, ο επίσημος ετήσιος προϋπολογισμός της μοναρχίας είναι περίπου 60 εκατομμύρια ευρώ (66 εκατομμύρια δολάρια), αλλά ορισμένες εκτιμήσεις του συνολικού κόστους του έχουν φθάσει τα 350 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Την ίδια οπτική, όμως, μπορεί να έχουν και κάποιοι από τους «εστεμμένους». Η πριγκίπισσα Μαντλίν, παντρεμένη με τον αμερικανοβρετανό οικονομικό παράγοντα Κρίστοφερ ο ‘Νιλ, σημείωσε στο Instagram ότι έξω από τον βασιλικό Οίκο, τα παιδιά της θα είχαν «περισσότερες ευκαιρίες να διαμορφώσουν τη ζωή τους στο μέλλον ως άτομα». Ο πρίγκιπας Κάρολος- Φίλιππος και η σύζυγός του Σοφία, ένα πρώην μοντέλο, παρατηρούν ότι τα παιδιά τους θα απολάμβαναν «πιο ελεύθερες επιλογές στη ζωή» χωρίς τη βασιλική ιδιότητα.