Η ανάληψη της πρωθυπουργίας στη Φινλανδία από την μόλις 34 ετών Σάνα Μαρίν, δεν εκπλήσσει κανέναν: Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη αναδεικνύει όλο και νεότερους ηγέτες, καθώς η νέα της γενιά δείχνει ικανότερη να κυβερνήσει το ευρωπαϊκό σκάφος μέσα από όλο και πιο σύνθετα πολιτικά τοπία.
Η μέση ηλικία των ηγετών σε παγκόσμιο επίπεδο πράγματι έχει αυξηθεί μετά από τη δεκαετία του 1950, σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία που συνελέγησαν από τον Κέρτις Μπελ του Πανεπιστημίου του Tennessee στο Knoxville. Στην Ευρώπη, ωστόσο, η μέση ηλικία έχει μειωθεί μετά τη δεκαετία του ’80, με αποτέλεσμα να βρίσκεται αρκετά πιο κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Ο μέσος όρος της ηλικίας των σημερινών ηγετών των ευρωπαϊκών κρατών δεν είναι μεγαλύτερος από 52. Η ομάδα αυτή των 28 ατόμων περιλαμβάνει οκτώ ηγέτες κάτω των 45 ετών (οι οποίοι θα γίνουν εννέα, μόλις ο Σεμπάστιαν Κουρτς, μόλις 33 ετών, επανέλθει στη θέση του καγκελάριου της Αυστρίας, μόλις ολοκληρωθεί ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης που θα προκύψει από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου. Μόνο πέντε από τους ηγέτες της Ευρώπης -συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής αυστριακής καγκελαρίου Μπριγκίτε Μπίρλιν- είναι πάνω από 60 ετών. Μόνο ένας, ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης είναι άνω των 70 (σήμερα είναι 73 ετών).
Η Μαρίν, που ψηφίστηκε ως πρωθυπουργός από το κοινοβούλιο της Φινλανδίας χθες, τα κατάφερε αφού ο κυβερνητικός συνασπισμός από πέντε κόμματα διάλεξε αυτήν αντί του προκατόχου της, Άντι Ριίνε, ο οποίος αντιμετώπισε κατηγορίες για κακή διαχείριση μιας μεγάλης εργασιακής διαμάχης στην κρατική ταχυδρομική εταιρεία. Η Μαρίν ήταν αναπληρώτρια του Ριίνε στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και ήταν εξαιρετικά αποτελεσματική στην πετυχημένη προεκλογική εκστρατεία νωρίτερα σε αυτή τη χρονιά. Συχνά δέχεται ερωτήσεις για την ηλικία και το φύλο της, και μονίμως απαντά ότι δεν είναι αυτά που την απασχολούν, αλλά οι στόχοι που έχει θέσει στην πολιτική. Τα υπόλοιπα τέσσερα κόμματα που μετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό, επίσης έχουν γυναίκες ως επικεφαλής, οι τρεις εκ των οποίων είναι ηλικίας κάτω των 40 ετών.
Ωστόσο η ανάρρηση της Μαρίν στην πρωθυπουργία της Φινλανδίας, δεν είναι αποκλειστικά απόρροια της προοδευτικής πολιτικής κουλτούρας που υπάρχει σε αυτή τη χώρα και χάρη στην οποία επιτράπηκε πριν από περίπου έναν αιώνα στις γυναίκες να ψηφίζουν.
Στη Δανία, η 41χρονη σοσιαλδημοκράτις Μέττε Φρέντρικσεν είναι επικεφαλής μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, που στηρίζεται σε άλλα τρία κόμματα, έχει διάρκεια ζωής ως σήμερα 152 μέρες και το κυβερνών κόμμα της έχει διευρύνει τη διαφορά στις δημοσκοπήσεις από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Παρά το ότι η Φρέντρικσεν είναι σοσιαλδημοκράτις, ωστόσο στο μεταναστευτικό έχει υιοθετήσει μια σκληρή γραμμή, που της προσθέτει σε λαϊκή υποστήριξη.
Στην Αυστρία, ο Σεμπάστιαν Κουρτς, ηγέτης της κεντροδεξιάς στη χώρα, έδειξε γρήγορα την ίδια τάση απομάκρυνσης από τις συμβατικές πολιτικές αντιλήψεις. Προχώρησε παλαιότερα σε μια συμμαχία με την τοξική άκρα δεξιά, ενώ τώρα, μετά τις πρόσφατες εκλογές, εργάζεται πάνω στη σύμπηξη μιας συμμαχίας του κόμματός του με τους Πράσινους της Αυστρίας για μια νέα κυβερνητική πλειοψηφία. Ο Κουρτς έγινε πρωθυπουργός στα 30 του το 2016.
Στη Γαλλία, ο Εμμανουέλ Μακρόν ήταν μόλις 39 ετών όταν κέρδισε τις προεδρικές εκλογές το 2017, δεν είναι δυνατόν ακόμα και σήμερα να τοποθετηθεί σε ένα σημείο του παραδοσιακού άξονα δεξιά- κέντρο- αριστερά.
Στην Ιρλανδία, ο πρωθυπουργός Λίο Βάραντκαρ, ο οποίος είχε αποκαλύψει την ομοφυλοφιλία του πριν ακόμα επιτραπούν οι γάμοι μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, ανήλθε στην πρωθυπουργία της χώρας επίσης στα 39 του. Και στη δική του περίπτωση είναι δύσκολο να τον κατατάξει κανείς κάπου συγκεκριμένα πάνω στον άξονα δεξιά- κέντρο- αριστερά, ενώ (όπως άλλωστε και η Μαρίν της Φινλανδίας) λέει ότι αυτά τα ζητήματα δεν τον πολυαπασχολούν.
Στη Σλοβενία, ο πρώην κωμικός Μαριάν Σάρεκ, ο οποίος έγινε πρωθυπουργός πέρυσι σε ηλικία 41 ετών, ηγείται ενός ασταθούς κυβερνητικού συνασπισμού μειοψηφίας με πολλούς εταίρους. Ο Σάρεκ είναι γενικώς και αορίστως “κεντρώος” αλλά κάθε πολίτης πρέπει να προσπαθήσει για να καταφέρει να περιγράψει με σχετική ακρίβεια την ιδεολογική του τοποθέτηση.
Με λίγα λόγια, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες που βρίσκονται στη δεκαετία των ’30 ή στις αρχές της δεκαετίας των ’40, δεν κλείνονται στα καλούπια του παραδοσιακού μοντέλου “δεξιά – αριστερά”, οι ιδεολογίες και οι πολιτικές ταυτότητες είναι λιγότερο σημαντικές γι αυτούς, από όσο ήταν για τους προκατόχους τους. Χρησιμοποιούν παραδοσιακούς πολιτικούς θεσμούς για να ανέλθουν στην εξουσία, αλλά έχουν μικρή μόνο πίστη σε αυτούς. Αντίθετα, η τάση που επικρατεί είναι της αναζήτησης αποτελεσμάτων σε συγκεκριμένα ζητήματα, αντί να υιοθετούν στο σύνολό της μια ολόκληρη πολιτική πλατφόρμα.