Κοντά στο τέλος της συνόδου κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στο Σαρμ Ελ-Σέιχ της Αιγύπτου πέρυσι, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα Φρανς Τίμερμανς πρότεινε μια μεγάλη συμφωνία για να σπάσει το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις που είχαν διαρκέσει δύο εβδομάδες.
Το μπλοκ των 27 μελών της Ε.Ε. θα συναινέσει στη δημιουργία μιας χρηματοδοτικής διευκόλυνσης για την πληρωμή των απωλειών και των ζημιών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, ικανοποιώντας ένα αίτημα των αναπτυσσόμενων χωρών. Αλλά η υποστήριξη της Ε.Ε. θα έρθει μόνο εάν όλες οι χώρες συμφωνήσουν σε μια ισχυρότερη δέσμευση για την εξάλειψη της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Η υπόσχεση του ταμείου απωλειών και ζημιών έφτασε για τελική συμφωνία στην COP27, αλλά η δέσμευση για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων την οδήγησε σε ναυάγιο.
Αυτή η ήττα, όπως αναφέρει το Bloomberg, εξακολουθεί να αποτελεί αγκάθι για τον Τίμερμανς. «Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να επιτύχουμε οποιονδήποτε από τους στόχους μας αν δεν κάνουμε περισσότερα για τον μετριασμό των ορυκτών καυσίμων», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στο Petersberg Climate Dialogue στο Βερολίνο, μια εκδήλωση στο πλαίσιο της προετοιμασίας πριν από την ετήσια σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα στο Ντουμπάι στο τέλος του έτους. «Χωρίς ισχυρότερη δράση κατά των εκπομπών, «ό,τι κάνουμε για τη χρηματοδότηση, την προσαρμογή, τις απώλειες και τις ζημίες, θα υπολείπεται αυτού που χρειαζόμαστε» πρόσθεσε.
Η περσινή ήττα για την Ε.Ε. και τους συμμάχους της όσον αφορά τις περικοπές εκπομπών στην COP27 έχει πλέον δημιουργήσει μια από τις δυσκολότερες μάχες πριν από την COP28. Το κράτος υποδοχής, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, είναι ένα πλούσιο κράτος του οποίου η οικονομία εξαρτάται από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Έτσι, όσοι προτείνουν τη μείωση των εκπομπών θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την επιλογή των ΗΑΕ για τη θέση του προέδρου της COP28: τον Sultan Al Jaber, επικεφαλής της Abu Dhabi National Oil Co., του 12ου μεγαλύτερου παραγωγού πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο. Η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία της οποίας ηγείται έχει μερικά από τα πιο επιθετικά σχέδια για την επέκταση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων.
Ασφαλώς ο Τίμερμανς έχει την επιστήμη με το μέρος του. Το κόστος της μείωσης των εκπομπών θα είναι πολύ μικρότερο από το να πληρώσει κανείς για τις υψηλότερες ζημιές ενός πλανήτη που θερμαίνεται. Αλλά ο πολιτικός χειρισμός θα γίνει ακόμη πιο δύσκολος.
Παράθυρο για τη δέσμευση άνθρακα
Ο Al Jaber δήλωσε στην εκδήλωση για το κλίμα την περασμένη εβδομάδα ότι οι διπλωμάτες θα πρέπει να επικεντρωθούν στη σταδιακή κατάργηση των εκπομπών από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αντί να εξαλείψουν αυτά τα ίδια τα καύσιμα. Αυτό θεωρείται ότι αφήνει την πόρτα ανοιχτή για την καύση πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα κλιμακώνει τις τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα.
Οι διπλωμάτες της ΕΕ δεν έχουν πειστεί. «Δεν νομίζω ότι η δέσμευση άνθρακα θα μας οδηγήσει εκεί. Αυτό που πραγματικά πρέπει να δούμε, και νομίζω ότι οι χώρες θα το προωθήσουν, είναι το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων και η δημιουργία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας» δήλωσε η Jennifer Morgan, απεσταλμένη της Γερμανίας για το κλίμα, σε συνέντευξή της στην τηλεόραση του Bloomberg.
Επομένως, το ερώτημα είναι πώς η Ε.Ε. θα επιτύχει τον στόχο της να επιταχύνει τον ρυθμό μείωσης των εκπομπών. Στο Σαρμ Ελ-Σέιχ πέρυσι, ο Τίμερμανς επιδίωκε επίσης μια δέσμευση για την κορύφωση των εκπομπών από τον ενεργειακό τομέα έως το 2025. Η προσπάθεια απέτυχε εν μέσω πιέσεων από τη Σαουδική Αραβία, την Κίνα και τη Ρωσία, οι οποίες έπεισαν την αιγυπτιακή προεδρία της συνόδου κορυφής να εγκαταλείψει την ιδέα.
Φέτος, οι ηγέτες της Ε.Ε. αναμένουν σαφώς τις αντιδράσεις στις προτάσεις που ζητούν ταχεία μείωση των εκπομπών. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι – από την πρόεδρο της Επιτροπής Ursula von der Leyen έως την υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Annalena Baerbock – έχουν αρχίσει να ζητούν έναν παγκόσμιο στόχο για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ένα τέτοιο μέτρο θα συνεπαγόταν μείωση της ρύπανσης, καθώς η αιολική και η ηλιακή ενέργεια περιορίζουν το μερίδιο των ορυκτών καυσίμων στον ενεργειακό εφοδιασμό.
Η λύση των ΑΠΕ και το κόστος
Τον περασμένο μήνα η Ε.Ε. συμφώνησε να ενισχύσει τις δικές της ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο 42,5% του ενεργειακού μείγματος έως το 2030. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, ο οποίος θα συμμετάσχει στην επίτευξη ενός παγκόσμιου στόχου για τις ΑΠΕ, εκτίμησε ότι το μερίδιο αυτών των τεχνολογιών στον συνολικό παγκόσμιο ενεργειακό εφοδιασμό ήταν μόλις 5,2% το 2021.
Η εκδήλωση που έγινε για το κλίμα στο Βερολίνο περιελάμβανε αναφορά στην ικανότητα ανανεώσιμης ενέργειας που πρέπει να τριπλασιαστεί. Ο Al Jaber είπε στην ομιλία του στην εκδήλωση ότι ο τριπλασιασμός θα πρέπει να συμβεί μέχρι το 2030, με έναν άλλο διπλασιασμό να ακολουθεί μέχρι το 2040.
Ο Tom Evans, σύμβουλος πολιτικής για το think tank E3G, δήλωσε ότι είναι σημαντικό οποιοσδήποτε στόχος να συνδέεται άμεσα με τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων αντί να επιτρέπει στις μονάδες άνθρακα και φυσικού αερίου να συνεχίσουν να λειτουργούν.
«Βλέπουμε αυτή την αναπόφευκτη ένταση μιας προεδρίας «πετροκράτους» που προσπαθεί να τετραγωνίσει τον κύκλο, αλλά έρχεται αντιμέτωπη με μεγάλα προβλήματα όταν κοιτάξει κανείς τι θα σήμαινε για τον πλανήτη. Ανησυχώ ότι δεν έχουμε δει ηγέτες να κάνουν αυτή τη σύνδεση με τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων», δήλωσε ο Έβανς.
Το κόστος για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, πιθανά να είναι τεράστιο.
Τα πλούσια κράτη έχουν επανειλημμένα αποτύχει να ανταποκριθούν στον οικονομικό στόχο των 100 δισ δολαρίων ετησίως προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, κάτι που ελπίζουν ότι θα επιτευχθεί φέτος. Τα φτωχότερα κράτη όμως δηλώνουν ότι ο αριθμός αυτός πρέπει να φτάσει σε…τρισεκατομμύρια και να έρθει χωρίς όρους.
Η κάλυψη αυτού του κενού θα μπορούσε να απαιτήσει νέα, καινοτόμα, χρηματοδοτικά μέσα, όπως οι παγκόσμιες εισφορές στα αεροπορικά ταξίδια και τα καύσιμα πλοίων, ή και μια αναμόρφωση των αναπτυξιακών τραπεζών, μια ιδέα που διέδωσε η πρωθυπουργός των Μπαρμπάντος Mia Mottley.
Η ενεργειακή απόδοση
Εν τω μεταξύ, ένας ξεχωριστός παγκόσμιος στόχος για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης θα μπορούσε να είναι ευκολότερο να επιτευχθεί, σύμφωνα με έναν Ευρωπαίο αξιωματούχο εξοικειωμένο με το θέμα. Η Ε.Ε. έχει ήδη συμφωνήσει σε έναν στόχο για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.
Αυτός ο αξιωματούχος δήλωσε ότι στην COP28 μπορεί να υπάρξει μια ώθηση για έναν παγκόσμιο στόχο που επικεντρώνεται στη μείωση της ενεργειακής έντασης ή της ποσότητας ενέργειας που απαιτείται για τη δημιουργία μιας μονάδας παραγωγής.
«Γιατί δεν είμαστε πιο πρόθυμοι εδώ για τη μείωση της χρήσης ενέργειας, ειδικά οι μεγάλοι ρυπαντές, οι μεγάλες βιομηχανικές χώρες; Υπάρχουν πολλά περισσότερα που μπορούμε να κάνουμε για την ενεργειακή απόδοση από ό, τι κάνουμε τώρα» δήλωσε ο Τίμερμανς στην εκδήλωση για το κλίμα την περασμένη εβδομάδα. Ίσως εκεί υπάρχει ένα πεδίο σύγκλισης…
Διαβάστε ακόμη
ΕΝΦΙΑ 2023: Αυξάνεται η ακίνητη περιουσία, λιγοστεύουν οι ιδιοκτήτες
Αλίκη Παπαχελά: Βγαίνει στο σφυρί το σπίτι της στο Μαρούσι (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ