Αφού ξεκίνησε ήδη ένας πόλεμος τιμών για το πετρέλαιο ο οποίος έχει συγκλονήσει τις παγκόσμιες αγορές, η Ρωσία καυχιέται ότι μπορεί να αντεπεξέλθει για τα επόμενα δέκα χρόνια αν η τιμή του πετρελαίου παραμείνει ακόμα και στα 25 δολάρια ανά βαρέλι. Οι οικονομολόγοι φαίνεται να μην συμφωνούν με αυτή την άποψη.
Η Ρωσία τα τελευταία πέντε χρόνια «σφίγγει» όλο και περισσότερο τον προϋπολογισμό της έχοντας δημιουργήσει πάνω από 550 δισεκατομμύρια δολάρια σε αποθεματικά -με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε καλύτερη θέση από ότι βρίσκεται η Σαουδική Αραβία.
Ωστόσο, σε ρεαλιστικό επίπεδο, το Κρεμλίνο θα μπορούσε να «βιώσει» πόνο στην οικονομία του αν ο πόλεμος για τις τιμές του αργού πετρελαίου διαρκέσει πολύ περισσότερο από ένα χρόνο, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Ιδιαίτερα σε κίνδυνο είναι οι αυξήσεις των κρατικών δαπανών που ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε υποσχεθεί να βοηθήσει στην βελτίωση του επιπέδου ζωής της χώρας.
«Εάν σε ένα χρόνο δουν ότι το πετρέλαιο σταθεροποιείται γύρω στα 30 δολάρια, τότε θα πρέπει να λάβουν μέτρα για τη μείωση των δαπανών ή την αύξηση των φόρων, δεν υπάρχουν άλλες επιλογές», δήλωσε η Ναταλία Ορλόβα, επικεφαλής οικονομολόγος της Alfa-Bank στη Μόσχα.
Αν μείνει στα 35 το βαρέλι, ο προϋπολογισμός της Ρωσίας θα μπορούσε να αντέξει για περίπου τρία χρόνια, σύμφωνα με τον Karen Vartapetov, αναλυτή της S&P Global Ratings στη Μόσχα.
Μέχρι αυτή την εβδομάδα, η κεντρική τράπεζα θεωρούσε αυτό το επίπεδο τιμών ως ένα «σενάριο κινδύνου», εκτιμώντας σε έκθεσητης που δημοσιεύθηκε πέρυσι ότι το πετρέλαιο στα 25 δολ. ανά βαρέλι θα ωθήσει τη ρωσική οικονομία σε ύφεση για το 2020.
Προς το παρόν ο Πούτιν φαίνεται ότι αποπνέει εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση του, καθώς, την Τρίτη, ο Ρώσος πρόεδρος άνοιξε τον δρόμο για να παραμείνει πρόεδρος της Ρωσίας και μετά τη λήξη της θητείας του για άλλα 14 χρόνια, παρά το γεγονός ότι είχε ταχθεί κατά της κατάργησης των ορίων θητείας έτσι ώστε αυτός – και μόνο αυτός – να συνεχίσει να κυβερνά τη χώρα.
Αφορμή αποτέλεσε μια συζήτηση στη Ντούμα (κάτω Βουλή) όπου βουλευτές τάχτηκαν υπερ της παράτασης της προεδρίας για τον Πούτιν μέχρι το 2036, λόγω τον οικονομικών και πολιτικών αναταραχών που θα προκύψουν.
Επιπλέον, πέρασαν οι συνταγματικές αλλαγές που επιτρέπουν στον Πούτιν να θέσει ξανά υποψηφιότητα για πρόεδρος, καθώς αναγνώστηκε για τρίτη και τελευταία φορά από τη Ντούμα το κείμενο της πρότασης, η οποία στη συνέχεια θα περάσει από το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας.
Ο Πούτιν έχει θέσει την οικονομική ανάπτυξη της Ρωσίας ως το επίκεντρο της προεδρικής του με την θητεία του να λήγει το 2024.
Συγκεκριμένα, σχεδιάζει να ενισχύσει φέτος τις δαπάνες στις υποδομές και στα προγράμματα κοινωνικής στήριξης κατά 1,3% επί του ΑΕΠ της χώρας. Τα χαμηλά εισοδήματα και η συρρίκνωση τους αποτελούν βασικό παράγοντα της πρόσφατης διακύμανσης της δημοτικότητας του Πούτιν.
Ακόμη και πριν από την πρόσφατη πτώση των τιμών του πετρελαίου, η κυβέρνηση σχεδίαζε να πάρει μερικά από τα αποθεματικά της για τις δαπάνες της από το ταμείο κρατικών επενδύσεων.
Στην ουσία η χώρα έχει ένα υπό-ταμείο όπου εξοικονομεί επιπλέον έσοδα από το πετρέλαιο. Αν οι τιμές του πετρελαίου παραμείνουν χαμηλές, θα πρέπει να αντληθούν πολύ περισσότερα χρήματα από τα αποθεματικά της χώρας.
«Οποιαδήποτε τέτοια εξάντληση του ταμείου κρατικών επενδύσεων θα αφήσει τη Ρωσία σε μια πολύ ευάλωτη οικονομική θέση», δήλωσε ο Christopher Granville, διευθύνων σύμβουλος της TS Lombard.
Την Τρίτη, η κεντρική τράπεζα ξεκίνησε να ξοδεύει μερικά από αυτά τα χρήματα, αγοράζοντας ρούβλια για να στηρίξει το νόμισμα, αφού η διαδρομή στις τιμές του πετρελαίου κατέστησε το νόμισμα το χειρότερο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τι λένε οι οικονομολόγοι
«Η κυβέρνηση έχει δίκιο ότι τα δημοσιονομικά της αποθέματα είναι αρκετά μεγάλα για να στηρίξουν τις δαπάνες για χρόνια, αλλά οι εκτιμήσεις μας είναι πιο κοντά στο ότι θα αντέξει 6 χρόνια παρά 10. Τα μη ενεργειακά έσοδα θα μπορούσαν επίσης να είναι χαμηλότερα σε μια οικονομική ύφεση, δίνοντας πρόσθετο βάρος στον προϋπολογισμό».
– Σκοτ Τζόνσον, Bloomberg Economics
Βεβαίως, το ασθενέστερο ρούβλι θα παράσχει κάποια στήριξη στον προϋπολογισμό, καλύπτοντας εν μέρει τη μείωση των τιμών του πετρελαίου.
Το Υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι μια μείωση της ισοτιμίας (ρούβλι – δολάριο) θα έχει περίπου 1 δισ. δολάρια πρόσθετων εσόδων από τους φόρους στις εξαγωγές ενέργειας.
Έξι χρόνια έδωσε και η Alexandra Suslina, ειδικός στον προϋπολογισμό της Ομάδας Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, think tank της Μόσχας που συμβουλεύει συχνά την κυβέρνηση.
Ωστόσο, η πρόσφατη μεταβλητότητα της αγοράς ενδέχεται επίσης να αναγκάσει την κεντρική τράπεζα να σταματήσει τις περικοπές των επιτοκίων, οι οποίες αναμενόταν να συμβάλουν στην αύξηση της κατανάλωσης καυσίμων φέτος.
Οι οικονομολόγοι της Morgan Stanley και της Emerginomics αυτήν την εβδομάδα άλλαξαν τις προβλέψεις τους για τα επιτόκια της Ρωσίας αργότερα αυτό το μήνα από περικοπή σε αναμονή.
Ο Βλαντιμίρ Τιχόμιροφ, οικονομολόγος στο BCS Financial Group στη Μόσχα, εκτιμά ότι η οικονομία της Ρωσίας θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά 0,5% φέτος, αν οι τιμές του πετρελαίου σταθεροποιηθούν στα 35 δολάρια το βαρέλι.