Στο επίκεντρο των παγκόσμιων εξελίξεων βρίσκεται αυτή τη στιγμή, το φυσικό αέριο το οποίο θεωρείται βασικός μοχλός για τη ραγδαία άνοδο του πληθωρισμού.
Αποτελεί το «μήλον της έριδος» ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις αφού ανταγωνίζεται πλέον, στα ίσια το πετρέλαιο. Γίνεται έτσι, το καύσιμο που διαμορφώνει τη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα.
Τους τελευταίους μήνες, η τιμή του φυσικού αερίου έχει σημειώσει τεράστια άλματα. Συγκεκριμένα, από την αρχή του περασμένου έτους, οι τιμές αυξήθηκαν κατά περίπου 700% στην Ευρώπη, οδηγώντας σταδιακά, την Γηραιά ήπειρο στα πρόθυρα μιας άνευ προηγουμένου ύφεσης. Ήδη καταγράφεται νέα άνοδος , στα 172 ευρώ η μεγαβατώρα.
Είναι γεγονός πως ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε κρίση στη βιομηχανία του φυσικού αερίου. Στο μεταξύ, η Ρωσία «βάζει φρένο» στις ευρωπαϊκές προμήθειες και ο αγώνας για ενεργειακή επάρκεια οδηγεί σε παγκόσμιο μπλακ άουτ καθώς οι δυτικές χώρες αγωνίζονται να εξασφαλίσουν σπάνια φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου ενόψει του χειμώνα.
Είναι το φυσικό αέριο το νέο πετρέλαιο;
Η Γερμανία υποστηρίζει πως οι ελλείψεις στα αποθέματα φυσικού αέριου θα μπορούσαν να προκαλέσουν ντόμινο εξελίξεων και μια κατάρρευση αντίστοιχη της Lehman Brothers. Αυτή τη στιγμή, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο να ξεμείνουν από ρεύμα επιχειρήσεις και καταναλωτές τους επόμενους μήνες.
Ο κύριος αγωγός Nord Stream που μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία πρόκειται να κλείσει στις 11 Ιουλίου για δέκα ημέρες λόγω συντήρησης. Παράλληλα, ωστόσο, αυξάνονται οι ανησυχίες για το ότι η Μόσχα δεν σκοπεύει να ανοίξει ξανά τη στρόφιγγα.
Οι ηγέτες των G7 καταβάλλουν προσπάθειες προκειμένου να βρουν τρόπους να περιορίσουν τα κέρδη της Ρωσίας από το φυσικό αέριο, τα οποία συμβάλλουν στη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία υποστηρίζοντας νέες επενδύσεις σε LNG. Και οι φτωχότερες χώρες που έχτισαν ενεργειακά συστήματα γύρω από το φθηνό φυσικό αέριο, τώρα αγωνίζονται να ανταπεξέλθουν οικονομικά στις νέες συνθήκες.
«Αυτή είναι η δεκαετία του 1970 για το φυσικό αέριο», αναφέρει ο Κέβιν Μπουκ, διευθύνων σύμβουλος της ερευνητικής ClearView Energy Partners LLC. «Ο κόσμος σκέφτεται τώρα για το φυσικό αέριο όπως κάποτε σκεφτόταν αντίστοιχα, για το πετρέλαιο», προσθέτει.
Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, πολλές χώρες στράφηκαν στο φυσικό αέριο ως μέρος της μετάβασης σε καθαρότερη ενέργεια. Μεγάλοι παραγωγοί – όπως η Αμερική η οποία μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να ξεχωρίσει στις εξαγωγές LNG και ανταγωνίζεται τώρα, το Κατάρ ως οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς στον κόσμο – βλέπουν την ζήτηση να αυξάνεται συνεχώς. Σαράντα τέσσερις χώρες εισήγαγαν LNG πέρυσι, σχεδόν διπλάσιες από ό,τι πριν από μια δεκαετία. Αλλά το καύσιμο είναι πολύ πιο δύσκολο να μετακινηθεί στον πλανήτη από ό,τι το πετρέλαιο, επειδή πρέπει να υγροποιηθεί σε μέρη όπως το εργοστάσιο Freeport στο Τέξας.
Σύμφωνα μάλιστα, με πληροφορίες από το Bloomberg, στις αρχές Ιουνίου, ξέσπασε φωτιά σε μια άγνωστη εγκατάσταση LNG στο Τέξας από όπου στέλνεται στο εξωτερικό. Χρειάστηκαν περίπου 40 λεπτά για να τεθεί η φωτιά υπό έλεγχο. Κανείς δεν τραυματίστηκε. Ακούγεται σαν μια ιστορία για τον τοπικό Τύπο, εκτός από το ότι περισσότερες από τρεις εβδομάδες αργότερα, τα οικονομικά και πολιτικά κύματα εξακολουθούν να αντηχούν σε όλη την Ευρώπη, την Ασία και πέρα από αυτήν.
Αυτός είναι επομένως, ο λόγος για τον οποίο μια μικρή έκρηξη σε μια εγκατάσταση που δεν θεωρείται κάτι το ιδιαίτερο από τους ειδικούς του κλάδου -δεν είναι ο μεγαλύτερος ή ο πιο εξελιγμένος από τους επτά τερματικούς σταθμούς που στέλνουν LNG από τις αμερικανικές ακτές- είχε τόσο μεγάλο αντίκτυπο.
Πού βρισκόμαστε
Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη και την Ασία αυξήθηκαν περισσότερο από 60% τις εβδομάδες έπειτα από το προσωρινό κλείσιμο της εγκατάστασης Freeport – περίοδος κατά την οποία σημειώθηκαν επίσης, περαιτέρω περικοπές στις προμήθειες από τη Ρωσία. Στις ΗΠΑ, αντιθέτως, οι τιμές του καυσίμου υποχώρησαν κατά σχεδόν 40% – επειδή η προσωρινή μη λειτουργία του εργοστασίου σημαίνει ότι μεγαλύτερο μέρος του αερίου θα παραμείνει διαθέσιμο για εγχώρια χρήση. Συγχρόνως, στην Ασία, το καύσιμο είναι τώρα περίπου τρεις φορές πιο ακριβό συγκριτικά με πέρσι. Στην Ευρώπη, είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους ο πληθωρισμός μόλις σημείωσε νέο ρεκόρ.
Το φυσικό αέριο παραμένει φθηνότερο στις ΗΠΑ, αλλά ακόμη και εκεί, οι τιμές είχαν υπερδιπλασιαστεί φέτος πριν από το κλείσιμο του Freeport. Με βασικούς πολιτικούς συμμάχους από τη Γερμανία έως την Ουκρανία να επιθυμούν απεγνωσμένα να αγοράσουν αμερικανικό φυσικό αέριο, οι Αμερικανοί έμποροι προειδοποιούν ότι περισσότερες πωλήσεις στο εξωτερικό θα σημάνουν υψηλότερο κόστος στο εσωτερικό. Η αντίδραση της αγοράς στην πυρκαγιά στην εγκατάσταση Freeport δείχνει μια «σαφή σύνδεση μεταξύ των εξαγωγών LNG και των πληθωριστικών επιπτώσεων στις εγχώριες τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε ο πρόεδρος της Industrial Energy Consumers of America.
Προκειμένου να μπορέσουν οι χώρες να ανταπεξέλθουν στη νέα ζήτηση θα απαιτηθεί ένα τεράστιο κύμα επενδύσεων στον εφοδιασμό. Αυτό βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και πήρε ώθηση στη συνάντηση των μεγαλύτερων οικονομιών του δυτικού κόσμου την περασμένη εβδομάδα, όπου οι ηγέτες της G7 υποσχέθηκαν να υποστηρίξουν τις δημόσιες επενδύσεις σε έργα φυσικού αερίου, τονίζοντας πως είναι «απαραίτητες ως απάντηση στην τρέχουσα κρίση».
Τι χρειαζόμαστε
1. Εγκαταστάσεις εξαγωγής: Η επιτάχυνση των εργασιών για την παραγωγή LNG οδηγεί στη δημιουργία και ολοκλήρωση έργων στη Βόρεια Αμερική και όχι μόνο. Τον περασμένο μήνα, η Cheniere Energy Inc. έδωσε το πράσινο φως για την επέκταση ενός τερματικού σταθμού στο Τέξας. Τον Απρίλιο, ένα καναδικό έργο LNG που υποστηρίζεται από τον Ινδονήσιο μεγιστάνα Sukanto Tanoto έλαβε την πολυπόθητη έγκριση για την έναρξη της κατασκευής. Στο Κατάρ, η Exxon Mobil Corp. και η Shell Plc είναι μεταξύ των ενεργειακών κολοσσών που συμμετέχουν σε ένα έργο ύψους 29 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση των εξαγωγών LNG.
2. Τερματικοί σταθμοί εισαγωγής: Στην Ευρώπη, έχουν ανακοινωθεί ή επιταχυνθεί τα σχέδια για περίπου 20 τερματικούς σταθμούς από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η Γερμανία, μία χώρα η οποία δεν διαθέτει τερματικούς σταθμούς LNG, δεσμεύει περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια για τη ναύλωση τεσσάρων πλωτών και τη σύνδεσή τους με το δίκτυο της χώρας. Το πρώτο αναμένεται να ξεκινήσει να λειτουργεί μέχρι τα τέλη του έτους. Τονίζοντας την ανάγκη για ταχύτητα, ο αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ επισήμανε ότι η Tesla κατάφερε να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο κοντά στο Βερολίνο σε μόλις δύο χρόνια και δήλωσε ότι είναι καιρός να εξαλειφθεί η γερμανική γραφειοκρατία.
Η Κίνα, ο μεγαλύτερος αγοραστής LNG στον κόσμο κατά το περασμένο έτος, βρίσκεται εν μέσω μιας από τις μεγαλύτερες κατασκευές που έχει δει ποτέ ο κλάδος. Δέκα νέοι τερματικοί σταθμοί εισαγωγής πρόκειται να τεθούν σε λειτουργία μόνο το 2023, και η δυναμικότητα θα διπλασιαστεί περίπου την πενταετία έως το 2025, σύμφωνα με το BloombergNEF.
3. Αγωγοί: Ακόμα και με μεγαλύτερη χωρητικότητα για την παραλαβή φορτίων LNG και την επιστροφή του σε μορφή αερίου – μια διαδικασία γνωστή ως επαναεριοποίηση – η Ευρώπη δεν διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές για τη μεταφορά του. Η Ισπανία, για παράδειγμα, διαθέτει τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις επαναεριοποίησης στην Ευρώπη – αλλά έχει μόνο δύο συνδέσεις αγωγών με τη Γαλλία ικανές να μεταφέρουν λίγο περισσότερο από το ένα δέκατο αυτών των όγκων, σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence.
4. Δεξαμενόπλοια: Τα ναυπηγεία της Νότιας Κορέας, όπου κατασκευάζονται τα περισσότερα δεξαμενόπλοια LNG παγκοσμίως, εκτιμούν μια αύξηση των παραγγελιών. Παρόλα αυτά, καταγράφονται σημαντικές ελλείψεις προσωπικού. Αναγκάζονται να αναζητήσουν εργαζομένους εκτός της χώρας, σε μέρη όπως η Ταϊλάνδη, για συγκολλητές, ηλεκτρολόγους κλπ.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όλα αυτά σηματοδοτούν την στροφή από τις πολιτικές που αποσκοπούν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στην Ευρώπη. Τράπεζες όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, οι οποίες είχαν επικεντρωθεί στη χρηματοδότηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δηλώνουν πρόθυμες να υποστηρίξουν έργα φυσικού αερίου.
Όμως οι ταχύτατες προσπάθειες της Ευρώπης δεν θα είναι αρκετές, σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence, το οποίο υπολογίζει ότι οι εισαγωγές LNG θα μπορούσαν να καλύψουν το 40% των αναγκών της περιοχής σε φυσικό αέριο μέχρι το 2026, διπλάσιο ποσοστό από το περσινό, αλλά ακόμα πολύ μικρότερο από τις ποσότητες που προμηθεύει η Ρωσία.
Αυξάνονται οι ανησυχίες για περαιτέρω ύφεση
Μάλιστα, αυτός είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο ολοένα και αυξάνονται οι προειδοποιήσεις για ύφεση των ευρωπαϊκών οικονομιών εξαιτίας της τρέχουσας κατάστασης με το φυσικό αέριο.
Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση της Γερμανίας αποκάλυψε πως βρίσκεται σε συνομιλίες για τη διάσωση της εταιρείας κοινής ωφέλειας Uniper SE, η οποία χάνει περίπου 30 εκατ. ευρώ ημερησίως επειδή πρέπει να καλύψει την έλλειψη ρωσικού φυσικού αερίου σε υψηλές τιμές spot. Εταιρείες όπως η BASF SE εκτιμούν πως υπάρχει περίπτωση να μειώσουν την παραγωγή. Η Deutsche Bank αναφέρθηκε στους αυξανόμενους κινδύνους μιας «επικείμενης γερμανικής ύφεσης λόγω των ενεργειακών δελτίων» και επισήμανε την εκτίναξη των τιμών ενέργειας στην Ιταλία και τη Γαλλία επίσης. Η Morgan Stanley προέβλεψε ότι ολόκληρη η ευρωζώνη θα βρίσκεται σε ύφεση μέχρι το τέλος του έτους.
Για ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες, οι οποίες πρέπει όλο και περισσότερο να ανταγωνίζονται με πλούσιες χώρες όπως η Γερμανία σε προσφορές για φορτία LNG, οι συνέπειες είναι ήδη καταστροφικές. Στο Πακιστάν, το οποίο έχτισε το ενεργειακό του σύστημα με βάση το φθηνό LNG, οι προγραμματισμένες διακοπές ρεύματος βυθίζουν τις περιοχές στο σκοτάδι κατά τους θερμούς καλοκαιρινούς μήνες. Τα εμπορικά κέντρα και τα εργοστάσια στις μεγάλες πόλεις έχουν διαταχθεί να κλείνουν νωρίς και οι δημόσιοι υπάλληλοι εργάζονται με μειωμένο ωράριο. Στο μεταξύ, η Ταϊλάνδη περιορίζει τις εισαγωγές LNG εξαιτίας της αύξησης των τιμών, θέτοντας ενδεχομένως τη χώρα σε κίνδυνο έλλειψης καυσίμων. Η Μιανμάρ, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με πολιτική αστάθεια, σταμάτησε όλες τις αγορές LNG στα τέλη του περασμένου έτους, όταν οι τιμές άρχισαν να ανεβαίνουν. Η Ινδία και η Κίνα έχουν επίσης μειώσει τις εισαγωγές.
Διαβάστε ακόμη:
Επιδότηση λογαριασμών: Κλείνει η πλατφόρμα Power Pass και «Αλλάζω Συσκευή»
Πώς η επανεκκίνηση της κινεζικής οικονομίας αυξάνει την παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου