Τα τελευταία χρόνια η Τουρκία έχει καταγράψει έναν από τους υψηλότερους πληθωρισμούς στον κόσμο, καθώς ο Ερντογάν εγκατέλειψε την οικονομική ορθοδοξία επιδιώκοντας την ανάπτυξη με κάθε κόστος.
Λίγο περισσότερο από ένα χρόνο αφότου εδραίωσε την εξουσία του με άλλη μια εκλογική νίκη, μια πολιτική στροφή τον βοηθά τώρα να προσελκύσει ορισμένους από τους ξένους επενδυτές που έφυγαν καθώς η τουρκική λίρα έπεσε κατακόρυφα.
Ωστόσο, κάθε μεγάλη ιστορία ανατροπής στις αναδυόμενες αγορές έχει αναπόφευκτα και μια άλλη πλευρά. Παρά τις υποσχέσεις των αξιωματούχων ότι τα χειρότερα πέρασαν, πολλά τουρκικά νοικοκυριά εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός θα επιταχυνθεί περαιτέρω, ενώ επιβαρύνονται με υψηλότερο κόστος δανεισμού.
Οι διαδοχικές κυβερνήσεις του Ερντογάν έχουν βγάλει εκατομμύρια Τούρκους από τη φτώχεια και τους έχουν οδηγήσει στη μεσαία τάξη τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ο κίνδυνος τώρα είναι οι πολίτες που επωφελήθηκαν από μια πιστωτική έκρηξη να καταλήξουν να συμπιεστούν τόσο πολύ ώστε η οικονομία του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων να δεχτεί πλήγμα σε μια κρίσιμη συγκυρία.
Ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε σε σχεδόν 76% τον Μάιο. Η κεντρική τράπεζα προβλέπει ότι ο ρυθμός αύξησης των τιμών θα κυμανθεί στο 50% μέχρι το τέλος του έτους, αλλά οι Τούρκοι δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία της.
Σημειωτέον πως, όπως αναφέρει το Bloomberg, οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται κατά περισσότερο από 50% σε ετήσια βάση από τις αρχές του 2022.
Οι αυστηρότερες νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές είναι κρίσιμες για τη διατήρηση της αναγέννησης των τουρκικών μετοχών και ομολόγων. Ο δείκτης αναφοράς των τουρκικών μετοχών απέδωσε πάνω από 40% σε όρους δολαρίου από τότε που ο Ερντογάν κέρδισε τις εκλογές τον περασμένο Μάιο, μια από τις καλύτερες επιδόσεις στον κόσμο. Τα ομόλογα σε τουρκικές λίρες απορρόφησαν ρεκόρ εισροών από το εξωτερικό, ύψους 6,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον περασμένο μήνα.
Ο δανεισμός σε δολάρια και η επένδυση στο τουρκικό νόμισμα έχει επίσης γίνει μια κίνηση που προτιμούν οι ξένοι επενδυτές. Ήταν το πιο κερδοφόρο λεγόμενο «carry trade» στις αναδυόμενες αγορές τον περασμένο μήνα.
Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι από τα τέλη Μαρτίου, σχεδόν 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε carry trade – όπου οι επενδυτές δανείζονται εκεί όπου τα επιτόκια είναι χαμηλά και επενδύουν σε μέρη όπου είναι υψηλά – έχουν εισρεύσει στη χώρα.
Παράλληλα, το ΔΝΤ δήλωσε πέρυσι ότι σχεδόν το 30% του πληθυσμού βγήκε από τη φτώχεια από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Για να διατηρήσει την πρόοδο της οικονομίας σταθερή, ο Ερντογάν εγκατέλειψε τη συμβατική οικονομική σοφία, προωθώντας μια πενταετή χαλαρή νομισματική πολιτική που υπερασπίστηκε την ανάπτυξη τροφοδοτώντας το φθηνό χρήμα.
Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στα ύψη και το νόμισμα έπεσε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, αλλά η τουρκική μεσαία τάξη καταβρόχθισε το χαμηλό κόστος δανεισμού για να αγοράσει ακίνητα και αυτοκίνητα ή να συσσωρεύσει πλούτο. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν ακόμη αποπληρώσει αυτά τα δάνεια, τα οποία τώρα είναι πολύ πιο ακριβά.
Εν μέσω προειδοποιήσεων ότι το έθνος βρισκόταν στα πρόθυρα μιας κρίσης στο ισοζύγιο πληρωμών του, ο Τούρκος πρόεδρος διόρισε μια πιο φιλική προς την αγορά ομάδα αξιωματούχων μετά την περσινή εκλογική του νίκη. Τοποθέτησε τον πρώην οικονομολόγο της Merrill Lynch και επί μακρόν έμπιστό του Μεχμέτ Σιμσέκ ως υπουργό Οικονομικών και τον επιφόρτισε να σχεδιάσει μια οικονομική αναμόρφωση.
Η κεντρική τράπεζα αύξησε το βασικό της επιτόκιο στο 50% από 8,5%. Από τον περασμένο Μάιο, το κόστος των καταναλωτικών δανείων διπλασιάστηκε στο 72%. Οι τόκοι των πιστωτικών καρτών – στις οποίες οι Τούρκοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό – έχουν επίσης εκτοξευθεί. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ως αποτέλεσμα έχουν αρχίσει να αυξάνονται.
Οι Τούρκοι δεν είναι οι μόνοι που αισθάνονται τις επιπτώσεις της κατάρρευσης του διαθέσιμου εισοδήματος. Οι καταναλωτικές συνήθειες από τις αναδυόμενες αγορές, όπως η Αίγυπτος, έως τις πιο ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης αλλάζουν επίσης λόγω του πληθωρισμού και των υψηλότερων επιτοκίων, φέροντας μαζί τους πολιτικές συνέπειες.
Καθώς δεν έχουν προγραμματιστεί σημαντικές εκλογές για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι ξένοι επενδυτές επωφελούνται από τη στροφή προς μια πιο ορθόδοξη οικονομία σε συνδυασμό με ένα από τα υψηλότερα ονομαστικά επιτόκια στον κόσμο.
Το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε μια σειρά περικοπών δαπανών και τώρα μελετά νέα φορολογικά μέτρα για να ενισχύσει τις προσπάθειες αποπληθωρισμού. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας, Φατίχ Καραχάν, δήλωσε ότι η σταθερότητα των τιμών θα βοηθήσει τελικά στην αποκατάσταση της κοινωνικής ευημερίας.
Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος ο Ερντογάν να εξαντλήσει τα όρια των πολιτών όσον αφορά τον κοινωνικό αντίκτυπο της αλλαγής της οικονομικής πολιτικής, όπως δήλωσε ο πρόεδρος της εταιρείας συμβούλων Teneo, Βολφάνγκο Πίκολι. Αυτό θα μπορούσε να ωθήσει την κεντρική τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια πρόωρα για να αποφύγει οποιεσδήποτε αντιδράσεις, όπως υποστήριξε.
Ο Ερντογάν ανέφερε ότι οι προοπτικές θα βελτιωθούν αργότερα μέσα στο έτος, καθώς η χώρα θα «λάβει βήματα» όσον αφορά τα επιτόκια. «Θα περιμένουμε το δ’ τρίμηνο για να δούμε πλήρη ανακούφιση από τον υψηλό πληθωρισμό» ανέφερε, επικαλούμενη τον Ερντογάν, η εφημερίδα Sabah.
Άγνωστο, επίσης, παραμένει το τι θα κάνει η κυβέρνηση για να συμβάλει στην άμβλυνση του αυξανόμενου κόστους διαβίωσης μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 49% στις αρχές του έτους. Περισσότερο από το μισό εργατικό δυναμικό της Τουρκίας λαμβάνει τον κατώτατο μισθό ή λίγο πάνω από αυτόν. Τα βλέμματα των αναλυτών είναι, πια, στραμμένα στο αν οι υπουργοί θα πραγματοποιήσουν άλλη μια αύξηση τον Ιούλιο.
Διαβάστε ακόμη
Η Ελληνίδα πίσω από την πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης της IBM
Νέο σκάνδαλο κλονίζει τις Βρυξέλλες – Για διαφθορά ερευνάται ο μέχρι πρότινος πρόεδρος της ΕΤΕπ
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ