H ιστορία έχει χαρακτηρίσει τον Πολ Βόλκερ ως τον άνθρωπο που αντιμετώπισε τον πληθωρισμό και τον Μπεν Μπερνάνκι ως τον άνθρωπο που αντιμετώπισε τις κρίσεις. Ο Τζερόμ Πάουελ καλείται είτε να παίξει και τους δύο αυτούς ρόλους, είτε να επιλέξει ποιό δρόμο θα ακολουθήσει.
Η πρόσφατη απόφαση της Fed για αύξηση των επιτοκίων αποτελεί συνέχεια του αφηγήματος καταπολέμησης του πληθωρισμού. Τα πράγματα, όμως, έχουν αλλάξει σημαντικά, δεδομένων των κλυδωνισμών στον τραπεζικό τομέα.
Πριν από λίγες εβδομάδες, οι απειλές στην χρηματοοικονομική σταθερότητα δεν αποτελούσαν σημαντικό πρόβλημα για τους κεντρικούς τραπεζίτες. Τώρα πια, βρίσκονται στη νούμερο 1 θέση της λίστας των σημαντικότερων προβλημάτων. Ο Πάουελ μπορεί, μεν, να τονίζει πως η καταπολέμηση του πληθωρισμού αποτελεί τον κύριο στόχο του, αλλά τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με το Bloomberg, ενδέχεται σύντομα να αλλάξουν.
Τα σενάρια
Η Fed προχώρησε σε αύξηση των επιτοκίων της μόλις κατά 25 μονάδες βάσης αντί για τις προβλεπόμενες 50 μονάδες βάσης πριν την κατάρρευση των τριών τοπικών τραπεζών και την εξαγορά της Credit Suisse. Η ΕΚΤ, από την πλευρά της ναι μεν προχώρησε με την προγραμματισμένη αύξησή της, αλλά δεν έδωσε ενδείξεις για το τι πρόκειται να κάνει στο μέλλον.
Ερωτήματα εγείρονται και στις αγορές, όπως φαίνεται και στη μεταβλητότητα η οποία χαρακτηρίζει τις εκτιμήσεις των επενδυτών για τις μελλοντικές αποφάσεις αυτές.
Το καλύτερο σενάριο θα ήταν η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής σε ιδανικό επίπεδο για τη μείωση του πληθωρισμού τη στιγμή που οι τράπεζες περιορίζουν τον δανεισμό και εξορθολογίζουν τους ισολογισμούς τους. Αυτό θα βοηθούσε στη σταθεροποίηση της «καυτής» οικονομίας και θα περιόριζε, παράλληλα, την ανάγκη για περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων.
Το πρόβλημα, όμως, έγκειται στο ότι οι στρατηγικές μείωσης του πληθωρισμού και τόνωσης των τραπεζών είναι διαμετρικά αντίθετες αφού η αύξηση των επιτοκίων περιορίζει τη ρευστότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, μεταξύ άλλων.
Στο δυσμενές σενάριο, θα δημιουργηθεί κρίση και από τις δύο πλευρές της «διελκυστίνδας» η οποία θα οδηγήσει σε σημαντική ύφεση.
Σύμφωνα με την αναλυτή του Bloomberg Economics, Άννα Γουόνγκ, «η εξισορρόπηση της στρατηγικής καταπολέμησης του πληθωρισμού έναντι αυτής της ενίσχυσης της χρηματοοικονομικής σταθερότητας είναι, πια, η πιο σημαντική απόφαση στην ιστορία της Fed».
Οι κεντρικοί τραπεζίτες φέρουν μεγάλο μέρος της ευθύνης όσον αφορά τη δημιουργία του διττού προβλήματος που αντιμετωπίζουν. Τα πολυετή μηδενικά επιτόκια είχαν δημιουργήσει εφησυχασμό στις αγορές και την οικονομία, δυσκολεύοντας την επιδιόρθωση της προβληματικής, πλέον, οικονομίας.
Σύμφωνα με τον πρώην διοικητή της Fed, Κέβιν Γουάρς, «η χαλαρή νομισματική πολιτική του παρελθόντος έχει υποδαυλίσει την οικονομία. Η μαζική και απότομη αλλαγή της φταίει για τη σημερινή κρίση».
Τράπεζες
Η 16η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ, Silicon Valley Bank, δεν είχε δανειοδοτήσει νοικοκυριά αλλά είχε επενδύσει σε υπέρογκο αριθμό κρατικών ομολόγων ΗΠΑ. Παρ’ όλα αυτά, η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της Fed και η παράλληλη κρίση στον τεχνολογικό τομέα τον οποίο χρηματοδοτούσε η SVB, την οδήγησαν στην κατάρρευση.
Η Credit Suisse ήταν η επόμενη μεγάλη τράπεζα η οποία κατέρρευσε. Εδώ και χρόνια, οι επενδυτές είχαν εγείρει ερωτήματα όσον αφορά τη βιωσιμότητα της στρατηγικής της ελβετικής τράπεζας. Το μακροπρόθεσμο πρόβλημα αυτό μετατράπηκε σε εφιάλτη εν μία νυκτί και η τράπεζα αναγκάστηκε να διασωθεί από την ανταγωνιστή UBS. Οι ομολογιούχοι ΑΤ1 της Credit Suisse υπέστησαν «κούρεμα» συνολικής αξίας $17 δισ.
Σύμφωνα με τον αναλυτή της BofA, Ίθαν Χάρις, «η αγορά τώρα πια αντιδρά σα να βρισκόμαστε στα μέσα μίας σοβαρής κρίσης. Η πιθανότητα πιστωτικού γεγονότος έχει αυξηθεί».
Oι αμερικανικές αρχές τονίζουν, όμως, πως έχουν τον έλεγχο του προβλήματος. Υποστηρίζουν πως το τραπεζικό σύστημα είναι πολύ σταθερότερο από το αντίστοιχο του 2008, με αυξημένη ρευστότητα και εύρωστα επίπεδα κεφαλαίων, ενώ υπογραμμίζουν πως τα προβλήματα των τριών τραπεζών στη χώρα αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά.
Πολλοί αναλυτές δεν είναι τόσο σίγουροι. Στα τέλη του 2022, οι αμερικανικές τράπεζες είχαν συνολικά μη πραγματοποιηθείσες απώλειες ύψους $620 δισ., σύμφωνα με τα στοιχεία της FDIC. Σε πρόσφατή τους έρευνα, γκρουπ ακαδημαϊκών τόνισαν πως εκατοντάδες αμερικανικές τράπεζες κινδυνεύουν από μία απότομη και μαζική εκροή κεφαλαίων.
Τα στελέχη της Fed τονίζουν πως έχουν τα εργαλεία για την αντιμετώπιση τόσο του πληθωρισμού όσο και των μεταβολών στον τραπεζικό σύστημα. Μπορούν να υποστηρίξουν τις προβληματικές τράπεζες με βραχυπρόθεσμη ρευστότητα, ενώ παράλληλα αυξάνουν τα επιτόκια για τους δανειζόμενους έτσι ώστε να περιορίσουν τον πληθωρισμό. Η Fed έχει ήδη χρηματοδοτήσει τις τράπεζες αυτές με εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια τις δύο τελευταίες εβδομάδες, σύμφωνα με στοιχεία του αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών.
Ο ισολογισμός της κεντρικής τράπεζας υφίσταται γι αυτήν ακριβώς την περίπτωση αλλά το πρόβλημα είναι πως η Fed προσπαθεί, παράλληλα, να εξορθολογίσει τον ισολογισμό αυτό μετά από χρόνια προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης. Ο Πάουελ υπογραμμίζει πως δεν πρόκειται για αναστολή του προγράμματος εξορθολογισμού αυτού αλλά για βραχυπρόθεσμη στήριξη η οποία θα ενισχύσει τη σταθερότητα της ευρύτερης οικονομίας.
Οι αναλυτές, πια, καλούνται να μαντέψουν τις επόμενες κινήσεις της Fed, δη τις αυξήσεις -ή μή- των επιτοκίων της και τις αποφάσεις της για το τραπεζικό σύστημα.
Ακόμα κι αν οι κινήσεις της κεντρικής τράπεζας καταφέρουν να περιορίσουν την τρέχουσα κρίση, το ερώτημα είναι το κατά πόσο θα ασκήσουν πιέσεις στην ευρύτερη οικονομία.
Οποιαδήποτε κι αν είναι η απάντηση στο ερώτημα αυτό, το πρόβλημα παραμένει: η διάσωση της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου μέσω από έναν κυκεώνα πληθωρισμού και ένα ναρκοπέδιο τραπεζικής κρίσης θα είναι πολύ δυσκολότερη απ’ ό,τι αρχικά αναμενόταν. Παράλληλα, σε οποιαδήποτε γωνιά του λαβύρινθου αυτού μπορεί να κρύβεται και ο «Μινόταυρος» της ύφεσης και της δημιουργίας ενός ανεξέλεγκτου πιστωτικού γεγονότος.
Διαβάστε ακόμα
Η Amazon επενδύει στην Ελλάδα και στο δορυφορικό Διαδίκτυο (pics)
Μύκονος: Χωρίς τέλος οι οικοδομικές παρανομίες – Έρχονται δραστικά μέτρα (pics)