Η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να διαθέσει μέχρι και 9 δισεκατομμύρια ευρώ κρατικών εγγυήσεων για να βοηθήσει τις τράπεζες να μειώσουν ένα βουνό κόκκινων δανείων από τους ισολογισμούς τους, σύμφωνα με δύο πηγές που επικαλείται το Bloomberg.
Η πρωτοβουλία, παρόμοια με ένα επιτυχημένο πρόγραμμα που χρησιμοποιείται στην Ιταλία, θα εξαρτηθεί από το αν οι ευρωπαϊκές αρχές ανταγωνισμού αποδεχθούν ότι το σχέδιο δεν συνιστά παράνομη κρατική βοήθεια. Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να ληφθεί τις ερχόμενες εβδομάδες, σημείωσαν οι πηγές, οι οποίες ζήτησαν να μείνουν σε καθεστώς ανωνυμίας.
Όπως μεταδίδει το πρακτορείο μολονότι την ελληνική πρόταση λάνσαρε η προηγούμενη κυβέρνηση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης την έχει θέσει ως προτεραιότητα με εντολή να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις πριν αναλάβει καθήκοντα η νέα Κομισιόν τον Νοέμβριο.
Επιπλέον σύμφωνα με τις ίδιες πηγές που επικαλείται το Bloomberg οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν στη διάθεση τους τουλάχιστον 18 μήνες για να χρησιμοποιήσουν το πρόγραμμα. Αν οι τράπεζες δεν έχουν ήδη έτοιμο ένα σχέδιο τιτλοποίησης, μπορεί να χρειαστούν έξι με 12 μήνες προτού ξεκινήσουν οι συναλλαγές μέσω του APS.
Οι τράπεζες στην Ελλάδα κατέχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) ύψους περίπου 75 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το κόστος για τις προβλέψεις και περιορίζοντας την ικανότητά τους να δημιουργούν νέα δάνεια. Το πρόγραμμα, γνωστό ως καθεστώς προστασίας περιουσιακών στοιχείων (Asset Protection Scheme-ΑPS), θα μπορούσε να μειώσει τα NPLs τουλάχιστον κατά 20 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες του NM η κυβέρνηση επιδιώκει να βοηθήσει το τραπεζικό σύστημα να απαλλαγεί από τον μεγάλο όγκο των κόκκινων δανείων με ένα μοντέλο που θα διαθέτει ευελιξία για να ανταποκριθεί στις εξειδικευμένες ανάγκες κάθε τράπεζας, θα κινείται σύμφωνα με τους όρους της αγοράς και ταυτόχρονα δενθα συγκρούεται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Το σχέδιο επεξεργάζεται ο υφυπουργός Οικονομίας, αρμόδιος για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, κ. Γ. Ζαββός και θα περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο-jumbo για την κεφαλαιαγορά που θα κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση τον Οκτώβριο. Ο Πρωθυπουργός έχει δώσει εντολή το νομοσχέδιο να προωθηθεί στη Βουλή κατά προτεραιότητα, μόλις ολοκληρωθεί ο κύκλος επαφών με τους θεσμούς που είναι σε ώριμο στάδιο.
Με το νομοσχέδιο δημιουργείται ένας μηχανισμός (Asset Protection Scheme-ΑPS) με τον οποίο οι τράπεζες σε πρώτη φάση θα βγάλουν από τους ισολογισμούς τους περισσότερα από 20 δις. κόκκινα δάνεια. Πρόκειται για προσαρμογή στα ελληνικά δεδομένα του μοντέλου που εφάρμοσε η Ιταλία. Η σύνταξη του νομοσχεδίου έχει ήδη ξεκινήσει υπό την καθοδήγηση του Γ. Ζαββού που έχει την ευθύνη των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, την ΕΚΤ, τον SSM και όλους τους άλλους ευρωπαϊκούς θεσμικούς παράγοντες που εμφανώς ή και αφανώς εμπλέκονται στη διαδικασία.
Σύμφωνα με πληροφορίες και με βάση τα όσα έως τώρα έχουν συμφωνηθεί, το σχέδιο για τις τράπεζες προβλέπει:
-Η κάθε τράπεζα θα δημιουργήσει μια εταιρία ειδικού σκοπού (SPV) που θα αποτελεί τη βάση για την τιτλοποίηση. Κάθε τράπεζα στο SPV θα μεταφέρει κόκκινα δάνεια και θα εκδώσει ομόλογα κατηγοριών senior, mezzanine και junior.
-Σε πρώτη φάση, τα τέσσερα spv των συστημικών τραπεζών θα «σηκώσουν» NPLs ύψους άνω των 20 δις.
-Η κάθε τράπεζα θα πρέπει για το spv που ίδρυσε, να βρει στην ελεύθερη αγορά επενδυτές οι οποίοι θα αγοράσουν το 50%+1 των ομολόγων χαμηλότερης αξιολόγησης, δηλαδή των mezzanine και junior.
-Η πώληση θα σημαίνει ότι τα κόκκινα δάνεια του spv είναι σωστά αποτιμημένα και η διάθεση στην ελεύθερη αγορά του 50%+1 θα ενεργοποιεί την εγγύηση του Δημοσίου η οποία θα παρέχεται μόνον για τα ομόλογα υψηλότερης αξιολόγησης, τα senior.
-Επειδή η Ελλάδα δεν διαθέτει επενδυτική βαθμίδα, χρειάστηκε να βρεθούν αποδεκτά και αξιόπιστα benchmark για να προσδιοριστεί η προμήθεια για την εγγύηση, ώστε να μην αποτελεί κρατική βοήθεια. Γενικότερα ο σχεδιασμός είναι τέτοιος, ώστε η εγγύηση του Δημοσίου στα senior ομόλογα να μην δημιουργεί δημοσιονομική απαίτηση, να μην βαρύνει το χρέος ή το buffer.
-Για να είναι λειτουργικό με όρους αγοράς το μοντέλο των APS θα πρέπει να υπάρχει αποτελεσματική δευτερογενής αγορά NPls. Για αυτό στο νομοσχέδιο jumbo για την κεφαλαιαγορά, εκτός από τις διατάξεις για την τιτλοποίηση θα περιληφθούν και οι αλλαγές στο προπτωχευτικό και πτωχευτικό δίκαιο, οι βελτιώσεις στο καθεστώς του εξωδικαστικού συμβιβασμού και άλλες διατάξεις που καθιστούν λειτουργικό το πλαίσιο.
-Οι τράπεζες θα κρατούν τα δάνεια στα spv χωρίς να έχουν κεφαλαιακές επιπτώσεις και χωρίς να προσμετρώνονται στα μεγέθη και στους δείκτες τους.
-Οι αρχικές εγγυήσεις θα είναι ύψους 5 δις. Το κόστος της εγγύησης θα αυξάνεται σε βάθος χρόνου ώστε να λειτουργεί ως αντικίνητρο επειδή ο στόχος είναι να εκκαθαριστούν τα δάνεια το ταχύτερο δυνατόν. Σε δεύτερη φάση εφόσον η αγορά λειτουργήσει αποτελεσματικά και υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον, θα μπορούν να συμμετάσχουν και ιδιώτες με τις τράπεζες να εισφέρουν και άλλα κόκκινα δάνεια από το απόθεμα στα χαρτοφυλάκια τους.
-Για τη επιτυχή λειτουργία του spv κάθε τράπεζας είναι καθοριστικής σημασίας ο servicer, δηλαδή η εταιρία διαχείρισης NPLs την οποία η τράπεζα θα επιλέξει να συνεργαστεί. Και αυτό επειδή οι ρευστοποιήσεις, πωλήσεις κλπ των κόκκινων δανείων τις οποίες θα κάνει ο servicer θα τροφοδοτούν με cash flow το κάθε spv.
Ο κ. Ζαββός βρίσκεται αυτό το διάστημα σε πολλαπλή διαπραγμάτευση με τους θεσμούς προκειμένου να πειστούν για το μοντέλο λειτουργίας των APS αλλά και για ένα πλήθος νομικών, οικονομικών και τεχνικών λεπτομερειών που πρέπει να διευθετηθούν για δοθεί το πράσινο φώς κατά τις αμέσως επόμενες εβδομάδες. Η έγκριση του σχεδίου θα απορροφήσει πίεση που δέχονται σήμερα οι τράπεζες για τα κόκκινα δάνεια και ασφαλώς θα διευρύνει τις δυνατότητες τους για χρηματοδότηση της οικονομίας.
Ταυτόχρονα επειδή ο όγκος των κόκκινων δανείων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα καθιστά ευάλωτες της οικονομικές συνθήκες στη χώρα, η προώθηση των APS θα διευκολύνει τις αναβαθμίσεις της οικονομίας από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης. Παράλληλα ανοίγει ο δρόμος και για την αναβάθμιση των ελληνικών τραπεζών, καθώς θα βγουν από τα βιβλία τους 20 δις. ευρώ NPLs, όγκος που αντιστοιχεί στο 1/4 του συνόλου των κόκκινων δανείων.
Επιπλέον θα είναι κρίσιμη βοήθεια για τις τράπεζες σε σχέση με τα stress test που θα πραγματοποιηθούν τον Ιούνιο του 2020, ενώ θα συνδράμει και τις προσπάθειες των τραπεζών να προχωρήσουν σε φθηνότερες κεφαλαιακές ενισχύσεις πχ με ΤΙΕR II. Το σημαντικό όμως είναι ότι θα βελτιώσει τη διεθνή εικόνα για την οικονομία της χώρας, καθώς θα είναι η πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης που η Ελλάδα θα προσφέρει σε διεθνείς επενδυτές ιδιωτικά χρηματοοικονομικά assets.