Από το ρεκόρ των εγκαταστάσεων ηλιακών συλλεκτών μέχρι την αύξηση των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων, ο κόσμος ενισχύει με πολλούς τρόπους τον αγώνα κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ενδέχεται να διαταράξουν την πράσινη μετάβαση φέτος. Από τις ΗΠΑ έως την Ιαπωνία, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, καθώς τα κέντρα δεδομένων απαιτούν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια για την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό αναγκάζει ορισμένες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να επανεξετάσουν τις ημερομηνίες σταδιακής κατάργησης των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής τους με ορυκτά καύσιμα.
Όλα αυτά ενώ ο πρόεδρος Τραμπ ετοιμάζεται να αναλάβει τα καθήκοντά του. Ο Τραμπ έχει ήδη υποσχεθεί να τερματίσει αυτό που αποκαλεί «νέα πράσινη απάτη» της Ουάσινγκτον. Από την πρώτη μέρα έχει δεσμευτεί να καταργήσει τα υπεράκτια αιολικά έργα, κάτι που θα αποτελούσε άλλο ένα πλήγμα σε μια βιομηχανία που μαστίζεται από καθυστερήσεις. Έχει επίσης υποσχεθεί να εγκαταλείψει τη Συμφωνία του Παρισιού, η οποία καλεί τα έθνη να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ακόμη και πριν ο Τραμπ εισέλθει στον Λευκό Οίκο, ο πλανήτης δείχνει ανησυχητικά σημάδια, με τους επιστήμονες να είναι σχεδόν βέβαιοι ότι το 2024 θα είναι το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ και το πρώτο κατά το οποίο η παγκόσμια άνοδος της θερμοκρασίας θα ξεπεράσει τον 1,5C.
Τι περισσότερο μπορούμε να περιμένουμε το 2025; Οι δημοσιογράφοι και οι συντάκτες, μαζί με τους αναλυτές του BloombergNEF, επέλεξαν ορισμένες τάσεις που θα διαμορφώσουν το μέλλον του πλανήτη φέτος.
Ηλιακή ενέργεια
Η αγορά αναπτύχθηκε κατά 35% το 2024, αλλά το BloombergNEF αναμένει ότι οι παγκόσμιες εγκαταστάσεις θα αυξηθούν μόνο κατά 11% φέτος. Παρ’ όλα αυτά, η ηλιακή ενέργεια θα παραμείνει η μεγαλύτερη πηγή νέας παραγωγής που θα προστεθεί στα δίκτυα σε όλο τον κόσμο το 2025.
Άνθρακας
Τον περασμένο μήνα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ακύρωσε την πρόβλεψή του για την κορύφωση της κατανάλωσης άνθρακα, λέγοντας ότι η χρήση του πιο βρώμικου καυσίμου στον κόσμο θα συνεχίσει να σπάει ρεκόρ μέχρι τουλάχιστον το 2027. Ενώ η ζήτηση άνθρακα έχει μειωθεί κατακόρυφα σε πολλές δυτικές χώρες, η αυξανόμενη όρεξη στην Ινδία και την Κίνα είναι υπεραρκετή για να την αντισταθμίσει. Εν τω μεταξύ, οι αμερικανικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας έρχονται αντιμέτωπες με μια απροσδόκητη αύξηση της ζήτησης ενέργειας για εργοστάσια και σπίτια, ηλεκτρικά οχήματα και θέρμανση και κυρίως κέντρα δεδομένων και τεχνητή νοημοσύνη.
ESG
Η ετικέτα ESG μπορεί σύντομα να εξαφανιστεί. Οι αναλυτές του Bloomberg Intelligence λένε, όμως, ότι δεν έχει σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι οι αρχές που διέπουν τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διοικητικές επενδύσεις θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τις εταιρείες και τις αγορές σε έναν κόσμο που θερμαίνεται. Περισσότερα από 3 τρισεκατομμύρια δολάρια έχουν επενδυθεί παγκοσμίως στην ενεργειακή μετάβαση από το 2021 και θα ακολουθήσουν και άλλα.
Πρότυπα αντιστάθμισης
Ο σημαντικότερος κριτής των εταιρικών στόχων net zero, η πρωτοβουλία Science Based Targets (SBTi), θα λάβει φέτος μια απόφαση σχετικά με τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσει η αντιστάθμιση εκπομπών άνθρακα στην επίτευξη των κλιματικών στόχων. Σήμερα οι κανόνες της SBTi επιτρέπουν στις εταιρείες να χρησιμοποιούν αντισταθμιστικά στοιχεία μόνο για το 10% των εκπομπών από το πλήρες φάσμα των δραστηριοτήτων τους μέχρι το 2050. Το BloombergNEF αναμένει ότι ο όμιλος θα προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία από ό,τι τώρα, με επιφυλάξεις σχετικά με την ποιότητα των αντισταθμιστικών στοιχείων. Ωστόσο, οποιαδήποτε απόφαση λάβει η SBTi θα προκαλέσει σοκ σε ολόκληρο τον κόσμο των πιστώσεων άνθρακα και θα καθορίσει τον ρυθμό για τη μελλοντική ανάπτυξη.
Κινεζικά EVs
Ο πυρετός των ηλεκτρικών οχημάτων έχει καταλαγιάσει σε ορισμένα μέρη του κόσμου. Δεν ισχύει το ίδιο και στην Κίνα, η οποία σύμφωνα με τις προβλέψεις του BloombergNEF θα αντιπροσωπεύει το 65% όλων των EV που θα πωληθούν παγκοσμίως φέτος. Η στροφή προς τα ηλεκτρικά οδήγησε την κορυφαία πετρελαϊκή εταιρεία της χώρας να επισπεύσει την πρόβλεψή της για την αποκορύφωση της ζήτησης κατά πέντε χρόνια, για το 2025. Αυτά είναι άσχημα νέα για τον ΟΠΕΚ, καθώς η Κίνα έχει αντιπροσωπεύσει περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας αύξησης της κατανάλωσης αυτόν τον αιώνα.
Πυρηνική ενέργεια
Η πυρηνική ενέργεια επιστρέφει. Στην Ευρώπη, η ανησυχία για την υπερθέρμανση του πλανήτη και η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού εν μέσω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει προκαλέσει νέο ενδιαφέρον για την πυρηνική ενέργεια. Στις ΗΠΑ, οι εταιρείες τεχνολογίας στρέφονται στην πυρηνική ενέργεια ως μια φιλική προς το κλίμα πηγή ενέργειας. Αναμένονται νέα για την επανεκκίνηση ορισμένων από τα μεγάλα πυρηνικά εργοστάσια καθώς και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την επόμενη γενιά αντιδραστήρων που βρίσκονται ακόμη υπό ανάπτυξη αλλά αναμένεται να είναι μικρότεροι και ευκολότεροι στην εγκατάσταση.
Νεοφυείς εταιρείες
Ο νόμος IRA του Τζο Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού τροφοδότησε μια έκρηξη της κλιματικής τεχνολογίας στις ΗΠΑ. Με την επιστροφή του Τραμπ, πολλοί επιχειρηματίες επανεξετάζουν πού να χτίσουν τις επιχειρήσεις τους. Η προοπτική αποδυνάμωσης της κυβερνητικής υποστήριξης για τις τεχνολογίες μείωσης του άνθρακα έχει ωθήσει ορισμένες εταιρείες να αναβάλουν τα σχέδια επέκτασης στις ΗΠΑ, να διερευνήσουν ευκαιρίες στο εξωτερικό και ακόμη και να αρχίσουν την αναζήτηση νέας πατρίδας.
Αρκτική
Η υπερθέρμανση του πλανήτη επιταχύνεται στην κορυφή του πλανήτη. Οι επιστήμονες θα συνεχίσουν να παρακολουθούν τον μειούμενο ρόλο της Αρκτικής ως ασπίδα κατά της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι βρόχοι ανατροφοδότησης που προκαλούνται από την εξαφάνιση των θαλάσσιων πάγων, την απόψυξη του αρχέγονου πάγου και τις υπόγειες πυρκαγιές μετατρέπουν τμήματα αυτής της άλλοτε παρθένας περιοχής σε πηγή εκπομπών άνθρακα. Εν τω μεταξύ, τα κράτη που δεν ανήκουν στην Αρκτική, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, θα επιθυμούν να ξεκλειδώσουν περισσότερο από το οικονομικό δυναμικό της περιοχής. Ταυτόχρονα, οι εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και των επτά χωρών του ΝΑΤΟ που αποτελούν την υπόλοιπη Αρκτική ενισχύουν τη στρατηγική αξία της για την ασφάλεια. Ο Τραμπ, παράλληλα, θέλει να αγοράσει τη Γροιλανδία.
Τα σενάρια
Καθώς τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονται, ο καιρός έχει γίνει πιο ακραίος και απρόβλεπτος. Οι επιστήμονες προσπαθούν τώρα να παρέχουν στις κυβερνήσεις και τη βιομηχανία χρήσιμες αναλύσεις σχετικά με τους κινδύνους. Εν τω μεταξύ, τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν ωθήσει ορισμένους να εξετάσουν πιο προσεκτικά τεχνολογίες που κάποτε βρίσκονταν στο περιθώριο της επιστήμης του κλίματος. Η γεωμηχανική γίνεται ένας αυξανόμενος τομέας ενδιαφέροντος για ορισμένους επιχειρηματίες της Silicon Valley.
Χρηματοδότηση
Ένα πράγμα που βοήθησε τις χώρες να καταλήξουν σε συμβιβασμό για την αύξηση της ετήσιας χρηματοδότησης για το κλίμα σε 300 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2035 στην COP29 ήταν ένας οδικός χάρτης της COP30 με στόχο την επίτευξη χρηματοδότησης ύψους 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για τις αναπτυσσόμενες χώρες κάθε χρόνο. Φέτος θα γίνει πολύς λόγος για το πώς ακριβώς μπορεί να γίνει αυτό το τεράστιο άλμα. Η πραγματική αύξηση της χρηματοδότησης θα προέλθει από τράπεζες όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
COP30
Η COP30 θα λάβει χώρα στο Μπελέμ, μια φτωχή, απομακρυσμένη πόλη του Αμαζονίου χωρίς τις υποδομές για μια παγκόσμια συνάντηση. Δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν οι εκδηλώσεις, όπως οι συγκεντρώσεις των παγκόσμιων ηγετών, πραγματοποιηθούν σε εναλλακτικές τοποθεσίες ή σε διαφορετικές ημερομηνίες. Οι χώρες πρέπει να υποβάλουν νέους στόχους έως τις αρχές Φεβρουαρίου, προθεσμία που οι περισσότερες θα χάσουν. Πολλές από τις προτεινόμενες μειώσεις των εκπομπών είναι πιθανό να γίνουν υπό όρους, καθώς ορισμένοι θέλουν πρώτα να δουν χρηματοδοτικές ροές.
Πλαστικά
Υπάρχει αυξανόμενη δυναμική για τον περιορισμό της παραγωγής και της κατανάλωσης πλαστικού και την απαγόρευση των επικίνδυνων χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στο υλικό. Οι συνομιλίες με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ που αποσκοπούσαν στην κατάρτιση μιας νομικά δεσμευτικής συνθήκης στα τέλη του περασμένου έτους εμποδίστηκαν από μια μικρή ομάδα πετρελαιοπαραγωγών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας, ενώ είναι προγραμματισμένο να συνεχιστούν φέτος.
Ωκεανοί
Εδώ και χρόνια οι εταιρείες εξόρυξης έχουν βάλει στο μάτι τον βαθύ ωκεανό, ο οποίος περιέχει τα μεγαλύτερα εκτιμώμενα κοιτάσματα ορυκτών στον πλανήτη. Φέτος, ο οργανισμός που συνδέεται με τον ΟΗΕ και εποπτεύει την εξόρυξη σε βαθιά θαλάσσια ύδατα στοχεύει στην οριστικοποίηση των κανονισμών που θα επιτρέψουν τη διεξαγωγή τέτοιων δραστηριοτήτων σε διεθνή ύδατα.
Κατανάλωση
Οι influencers, ειδικά στο TikTok, λένε ότι για το 2025 στρέφονται στην υποκατανάλωση. Τον τελευταίο μήνα υπήρξε αύξηση 13.233% στη χρήση του όρου στην πλατφόρμα, ενώ το Google trends έχει παρατηρήσει ομοίως μια αύξηση της λέξης από τον Ιούλιο. Όσοι δεσμεύονται να αγοράζουν λιγότερο λένε ότι παρακινούνται από την επιθυμία να μειώσουν το χρέος ή να αυξήσουν τις αποταμιεύσεις τους, να απαλλαγούν από την ακαταστασία και να κάνουν κάτι καλύτερο για το περιβάλλον.
Χημικές ουσίες
Από την 1η Ιανουαρίου, οι επιχειρήσεις στην Καλιφόρνια και τη Νέα Υόρκη απαγορεύεται να πωλούν νέα αδιάβροχα, πουκάμισα και άλλα καθημερινά είδη ένδυσης με σκόπιμα προστιθέμενες υπερ- ή πολυφθοριωμένες χημικές ουσίες, ή εν συντομία PFAS. Η απαγόρευση της Καλιφόρνια καλύπτει επίσης τα λευκά είδη και ορισμένα άλλα υφάσματα. Υπάρχουν ολοένα και περισσότερα στοιχεία που συνδέουν αυτές τις λεγόμενες αέναες χημικές ουσίες με τον καρκίνο και άλλα προβλήματα υγείας.
Διαβάστε ακόμη
Lussile: Πώς «ξηλώθηκε» το ύφασμα της γνωστής φίρμας γυναικείων ενδυμάτων (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα