Το παγκόσμιο σύστημα ηλεκτροδότησης πρόκειται σύντομα να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερή του πρόκληση, λόγω της έλλειψης ηλεκτρικού στις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη.
Πόλεμος, ξηρασία, έλλειψη παραγωγής, μειωμένα αποθέματα και πανδημία. Οι αγορές ενέργειας του πλανήτη έχουν περάσει «μύρια κύματα» το περασμένο έτος, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών τιμών. Παρ’ όλα αυτά, τα πράγματα, σύμφωνα με το Bloomberg, πρόκειται να χειροτερέψουν.
Ο κύριος λόγος είναι η ζέστη. Το καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο ιστορικά αποτελεί την περίοδο με τα υψηλότερα επίπεδα κατανάλωσης ηλεκτρικού. To φετινό καλοκαίρι, σύμφωνα με τους αναλυτές θα αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολο. Οι θερμοκρασίες έχουν ήδη αγγίξει νέα υψηλά στη Νότια Ασία. Οι επιστήμονες προβλέπουν αύξηση-ρεκόρ της χρήσης κλιματισμού λόγω της ζέστης.
Το πρόβλημα έγκειται στο ότι τα αποθέματα ενέργειας είναι τόσο περιορισμένα που δε θα υπάρξει αρκετό ηλεκτρικό για την εκπλήρωση της αυξημένης ζήτησης. Τα blackout θα θέσουν τις ζωές ανθρώπων σε κίνδυνο, δεδομένης της απώλειας ηλεκτροδότησης.
Ο καύσωνας στην Ασία προκαλεί ήδη blackout σε πολλά μέρη, επιδεινώνοντας την κατάσταση σε χώρες όπως το Πακιστάν, τη Μυανμάρ, τη Σρι Λάνκα και την Ινδία. Στις ΗΠΑ, περίπου 12 πολιτείες κινδυνεύουν από έλλειψη ηλεκτρικού. Η παροχή ηλεκτροδότησης στην Κίνα και την Ιαπωνία θα είναι μειωμένη. Η Νότιος Αφρική προετοιμάζεται για νέο ετήσιο ρεκόρ διακοπών στο ρεύμα. Η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη θέση, αφού η Μόσχα έχει την ικανότητα να κλείσει τις κάνουλες παροχής φυσικού αερίου και να «βγάλει νοκ άουτ» πολλές ευρωπαϊκές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού.
«Ο πόλεμος και οι κυρώσεις προκαλούν προβλήματα στην ευαίσθητη ισορροπία της προσφοράς και της ζήτησης. Σε συνδυασμό με τα ακραία καιρικά φαινόμενα και την ανάκαμψη της οικονομίας από την πανδημία, το “κοκτέιλ” της συγκυρίας είναι πρωτάκουστο και επικίνδυνο», ανέφερε ο Shantanu Jaiswal, αναλυτής του BloombergNEF.
Χωρίς ηλεκτρικό, οι πολίτες αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα διαβίωσης αλλά και επιβίωσης. Η φτώχεια, η τρίτη ηλικία και η εγγύτητα στον Ισημερινό θα αυξήσουν την πιθανότητα θανάτων από τα blackout και τις υψηλές θερμοκρασίες. Οι εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, σε πολλές περιπτώσεις, σηματοδοτούν και την απώλεια πρόσβασης σε καθαρό νερό για πολλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα στην Αφρική.
Στην Ινδία, τα blackout πλησιάζουν ήδη τα επίπεδα του 2014 όταν απόσβεσαν το 5% του εγχώριου ΑΕΠ. Η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού θα δημιουργήσει παράλληλη αύξηση και στις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου, αυξάνοντας τους λογαριασμούς των νοικοκυριών και επιδεινώνοντας τον ήδη δυσθεώρητο πληθωρισμό.
«Ο πλανήτης καλείται να αντιμετωπίσει την κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα που προκαλείται τα τελευταία δύο χρόνια, συνδυασμένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την κλιματική αλλαγή», ανέφερε ο Henning Gloystein, αναλυτής του Eurasia Group. «Ο κύριος κίνδυνος είναι τα μαζικά blackouts τα οποία -μαζί με τα προαναφερθέντα προβλήματα- θα δημιουργήσουν ένα είδος ανθρωπιστικής κρίσης σε ό,τι αφορά τις αγορές ενέργειας και τροφίμων».
Τα προβλήματα, όπως φαίνεται, δεν πρόκειται να είναι παροδικά. Δεδομένης της ενεργειακής μετάβασης και της έλλειψης επενδύσεων στους υδρογονάνθρακες, τα πράγματα θα παραμείνουν δύσκολα τα επόμενα έτη, σύμφωνα με τον Alex Whitworth της Wood Mackenzie. Αν και το ποσοστό παροχής ηλεκτρικού μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) πρόκειται να αυξηθεί δραματικά μέχρι το τέλος της δεκαετίας, υπάρχει σημαντική έλλειψη ικανότητας αποθήκευσης της ενέργειας αυτής σε παγκόσμιο επίπεδο.
Προφανώς, η μετάβαση σε ΑΠΕ αποτελεί κλειδί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Οποιαδήποτε καύση άνθρακα για την εξισορρόπηση της έλλειψης ενέργειας αυτή τη στιγμή θα αποσβέσει οποιαδήποτε πρόοδο και θα ενισχύσει τη μεγαλύτερη απειλή της ανθρωπότητας.
Στις ΗΠΑ, η προσφορά φυσικού αερίου παραμένει μειωμένη, και οι τιμές αυξημένες. Σύμφωνα με τη North American Electric Reliability Corporation, η παροχή ηλεκτρικού στις ΗΠΑ και τον Καναδά θα παραμείνει μειωμένη. Στην πιο πολυπληθή πολιτεία των ΗΠΑ, Καλιφόρνια, η παροχή φυσικού αερίου παραμένει σε χαμηλά επίπεδα λόγω της ρήξης αγωγού φυσικού αερίου το 2021. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει το πρόβλημα της ξηρασίας η οποία απειλεί την παροχή ηλεκτρικού μέσω υδροηλεκτρικών μονάδων.
Στο δίκτυο ηλεκτροδότησης των 15 πολιτειών της Midcontinent Independent System Operator (MISO), οι 11 θα αντιμετωπίσουν blackout. Ο οργανισμός, για πρώτη φορά στην ιστορία, υπογράμμισε πως απλά δεν έχει τη δυνατότητα παροχής αρκετής ενέργειας για φέτος.
Στην Ασία, τα επίκεντρα των blackout συγκεντρώνονται -μέχρι στιγμής- στις περιοχές όπου οι θερμοκρασίες έχουν αγγίξει ρεκόρ υψηλά για την περίοδο. Το Πακιστάν, η Μυανμάρ και η Σρι Λάνκα των 300 εκατομμυρίων πολιτών έχουν δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα. Στην Ινδία, 16 εκ των 28 πολιτειών της χώρας με πληθυσμό 700 εκατομμυρίων ατόμων, αντιμετωπίζουν blackout καθημερινά, από 2 μέχρι 10 ώρες την ημέρα.
Γι αυτόν το λόγο η χώρα έχει αυξήσει τις εισαγωγές ακριβού άνθρακα σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης της κατάστασης. Η επερχόμενη περίοδος των μουσώνων ενδέχεται μεν να μειώσει τις αυξημένες θερμοκρασίες, αλλά μπορεί να προκαλέσει πλημμύρες και να επηρεάσει την αγορά ενέργειας.
Στο Βιετνάμ, ο κρατικός οργανισμός παροχής ηλεκτρικού έχει προειδοποιήσει για επερχόμενα blackout. Στην Κίνα, οι αρχές ασκούν πιέσεις στα ορυχεία άνθρακα για αύξηση της παραγωγής. Στην Ιαπωνία, η ηλεκτροδότηση τους καλοκαιρινούς μήνες θα αποδειχθεί δύσκολη, δεδομένης της αύξησης της ζήτησης πέραν της προσφοράς. Η Πόλη του Τόκιο έχει ήδη ξεκινήσει καμπάνια ευαισθητοποίησης των πολιτών για τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας.
Ο κίνδυνος για blackouts στην Ευρώπη είναι μειωμένος, λόγω της περιορισμένης χρήσης κλιματισμού. Η Γηραιά Ήπειρος, παράλληλα, προσπαθεί να αναπληρώσει τα αποθέματα φυσικού αερίου της ενόψει του επερχόμενου δύσκολου χειμώνα. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν σημαντικά προβλήματα που πρόκειται να επηρεάσουν το δίκτυο ηλεκτροδότησης. Στη Νορβηγία, η ξηρασία της άνοιξης έχει μειώσει την ικανότητα παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας. Στη Γαλλία, τα προβλήματα στη λειτουργία μονάδων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας της Electricite de France ενδέχεται να προκαλέσουν ντόμινο στην αγορά ηλεκτρικού.
Αρκετές χώρες έχουν αρχίσει να εισάγουν LNG για την αντιστάθμιση της έλλειψης φυσικού αερίου. Η κατάσταση, όμως, μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη στην ανατολική Ευρώπη, όπου χώρες όπως η Ελλάδα, η Λετονία και η Ουγγαρία χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για τη λειτουργία του δικτύου ηλεκτροδότησής τους και συνεχίζουν να βασίζονται στις εισαγωγές από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τον Fabian Ronningen της Rystad Energy, αυτές οι χώρες θα έχουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα blackout.
Διαβάστε ακόμη
«Υπερέσοδα» και στα καύσιμα ψάχνει το ΥΠΟΙΚ για να βρει… επίδομα αντλίας
Οι Γερμανοί ξανάρχονται – Ποια ακίνητα αγοράζουν στην Ελλάδα
H Ελλάδα στο Διάστημα – Πρόγραμμα… made in Greece με πάνω από 200 εκατ. ευρώ