Ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε ήδη ξεπέρασε τις προσδοκίες των περισσότερων πολιτικών αντιπάλων του, αφού κατάφερε να επιβιώσει από την κατάρρευση της πρώτης κυβέρνησής του το περασμένο καλοκαίρι. Αλλά ο δεύτερος κυβερνητικός συνασπισμός του είναι τόσο εύθραυστος που μια σειρά ζητημάτων θα μπορούσε να τον διαλύσει, ακόμα και μέσα σε αυτόν το μήνα.
Ο Κόντε ανασύρθηκε από την αφάνεια τον Ιούνιο του 2018 για να ηγηθεί ενός συνασπισμού μεταξύ του αντισυστημικού Κινήματος των Πέντε Αστέρων και των δεξιών λαϊκιστών της Λέγκας του Βορρά. Όταν έσπασε αυτή η συμφωνία, ο πρωθυπουργός βοήθησε στη σύμπηξη μιας νέας κυβερνητικής συμμαχίας που περιλαμβάνει το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και την παραδοσιακή κεντροαριστερή παράταξη της Ιταλίας, το Δημοκρατικό Κόμμα.
Αφού ηγήθηκε της παρουσίασης και υπερψήφισης του προϋπολογισμού του 2020 μέσα στο κοινοβούλιο, ο 55χρονος Κόντε δήλωσε στους δημοσιογράφους στις 28 Δεκεμβρίου ότι θέλει να ξεκινήσει το νέο έτος συζητώντας πάνω σε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα που θα οδηγήσει την κυβέρνησή του μέχρι το τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου το 2023.
Αλλά με τη Λέγκα του Βορρά να διατηρεί μια σαφή πρωτοπορία στις μετρήσεις της κοινής γνώμης και με τον επικεφαλής της, τον Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος εξακολουθεί να είναι μισητός μετά την αποτυχημένη προσπάθειά του να ρίξει την κυβέρνηση πέρυσι προκειμένου ο ίδιος να ανέλθει στην εξουσία, η περαιτέρω επιβίωση της σημερινής κυβέρνησης έως το 2023 θα απαιτήσει όλες τις πολιτικές ικανότητες του πρωθυπουργού. Ο εύθραυστος χαρακτήρας του κυβερνητικού συνασπισμού έχει θέσει τους επενδυτές σε κατάσταση επιφυλακής, με τα ιταλικά ομόλογα να δοκιμάζονται αρκετά από τα αντίστοιχα άλλων κρατών στη ζώνη του ευρώ.
Ακολουθεί μια λίστα με τις κυριότερες δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ο Κόντε και η κυβέρνησή του ακόμα και μέσα στον Ιανουάριο:
Δίκες χωρίς τέλος
Ο Κόντε κάλεσε τους ηγέτες του συνασπισμού σε συνάντηση την 7η Ιανουαρίου σχετικά με την έκκληση των Πέντε Αστέρων για αλλαγή των προθεσμιών στις δίκες. Τα Πέντε Αστέρια θέλουν να αλλάξει το καθεστώς των περιορισμών, διότι το περίφημο αργό σύστημα δικαιοσύνης της Ιταλίας σημαίνει ότι οι δίκες συχνά ξεπερνούν τα χρονικά όρια, πριν καταλήξουν σε οριστική απόφαση.
Όμως, οι Δημοκρατικοί αντιτίθενται σε δραστικές αλλαγές και το μικρό κόμμα Alive Alive – υπό την ηγεσία του πρώην πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι – λέει ότι είναι έτοιμο να ψηφίσει από κοινού με την αντιπολίτευση -κι όχι με την κυβέρνηση- για το θέμα.
Δύο δημοψηφίσματα
Δύο ξεχωριστά δημοψηφίσματα σχετικά με την εκλογική μεταρρύθμιση είναι πιθανό να ενεργοποιηθούν αυτό το μήνα, ένα για την πρωτοβουλία των Πέντε Αστέρων – που έχει ήδη εγκριθεί – για τη μείωση του αριθμού των βουλευτών και ενός άλλου για την πρόταση της Λέγκας σχετικά με την εισαγωγή ενός εκλογικού συστήματος στα χνάρια του αντίστοιχου βρετανικού, με μικρές εκλογικές περιφέρειες που θα εκλέγουν έναν βουλευτή.
Το τελευταίο δημοψήφισμα που διεξήχθη στην Ιταλία οδήγησε στο τέλος της πρωθυπουργίας Ρέντσι. Ένα νέο δημοψήφισμα ίσως θα έθετε σε κίνδυνο την πρωθυπουργία Κόντε, επειδή τα κόμματα που θα εκτιμήσουν ότι μάλλον θα αποκομίσουν ζημίες από τους νέους κανόνες ψηφοφορίας, θα μπουν στον πειρασμό να ενεργοποιήσουν τη διεξαγωγή εκλογών πριν τεθεί σε ισχύ το νέο σύστημα. Αυτός ο κίνδυνος έχει ήδη αναστατώσει τους επενδυτές.
Ο παράγων Σαλβίνι
Ο Ματέο Σαλβίνι αντιμετωπίζει μια πιθανή δίωξη επειδή αρνήθηκε να επιτρέψει σε ένα σκάφος διάσωσης μεταναστών να αποβιβαστεί στη Σικελία τον Ιούλιο, όταν ήταν υπουργός Εσωτερικών. Μια επιτροπή της Γερουσίας θα ψηφίσει στις 20 Ιανουαρίου για το αν θα εμποδίσει οποιαδήποτε δίκη με κατηγορούμενο τον Σαλβίνι, ο οποίος είναι επίσης γερουσιαστής, πριν διεξαχθεί ψηφοφορία από το νομοθετικό Σώμα. Ο Σαλβίνι υποστηρίζει ότι εφάρμοζε κυβερνητική πολιτική κι η απόφαση δεν ήταν προσωπικά δική του.
Η υπόθεση είναι ένας άλλος αποσταθεροποιητικός παράγοντας για τον σημερινό κυβερνητικό συνασπισμό, με τον Ρέντσι να απειλεί να υποστηρίξει τον ηγέτη της Λέγκας.
Το αριστερό προπύργιο
Το κεντροδεξιό μπλοκ του Σαλβίνι πρόκειται, σύμφωνα με τις μετρήσεις, να κερδίσει τις εκλογές στο αριστερό προπύργιο της Emilia-Romagna στις περιφερειακές εκλογές στις 26 Ιανουαρίου, ενώ τα Πέντε Αστέρια και οι Δημοκρατικοί διαγκωνίζονται μεταξύ τους.
Μια νίκη για τον Σαλβίνι θα τον έκανε κυριολεκτικά ασταμάτητο και θα έδινε πολιτικά «πυρομαχικά» στους αντιφρονούντες του Δημοκρατικού Κόμματος που θέλουν να αποχωρήσουν από το σημερινό κυβερνητικό συνασπισμό λέγοντας ότι η υποστήριξή τους στην κυβέρνηση Κόντε συνεπάγεται για το κόμμα τους την καταβολή ενός πολύ υψηλού πολιτικού τιμήματος.
Εταιρικά αγκάθια
Ο Τζουζέπε Κόντε πρέπει επίσης να διαπραγματευτεί μια σειρά προβληματικών επιχειρηματικών φακέλων που υπογραμμίζουν τις αντιφάσεις μεταξύ συστημικών και αντισυστημικών στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού του.
Ο ηγέτης των Πέντε Αστέρων Λουίτζι ντι Μάιο θέλει να ανακαλέσει από την Atlantia SpA του δισεκατομμυριούχου Benetton τις συμβάσεις παραχώρησης, μετά από τη θανατηφόρα κατάρρευση μιας γέφυρας στη Γένοβα, ενώ αντίθετα οι Δημοκρατικοί θέλουν να διαπραγματευτούν μια διευθέτηση της υπόθεσης χωρίς άλλες ανατροπές. Ήδη η κυβέρνηση έκανε ένα πρώτο βήμα για τη μείωση των πιθανών αποζημιώσεων.
Η κυβέρνηση μπορεί επίσης να αποφασίσει κατά πόσο είναι διατεθειμένη να δαπανήσει κρατικά κονδύλια, προκειμένου να σώσει την γνωστή -αλλά με πολλά προβλήματα- αεροπορική εταιρεία Alitalia.
Οι ακτιβιστές των Πέντε Αστέρων θέλουν επίσης η κυβέρνηση να σταματήσει τη λειτουργία ενός χαλυβουργείου που ρυπαίνει στη νότια περιοχή της Puglia – χωρίς, όμως να θέσει σε κίνδυνο τις δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας που διατηρεί το εργοστάσιο. Ο ντι Μάιο και οι Δημοκρατικοί προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις απαιτήσεις, αλλά μετά από μια σειρά απογοητεύσεων για την περιβαλλοντική πολιτική, η βάση των Πέντε Αστέρων απειλεί να εξεγερθεί αν δεν καταφέρει αυτό που θέλει.