Απομονωμένη από τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας οποιασδήποτε άλλης χώρας, η Ισλανδία αντιμετώπισε αυτόν τον χειμώνα μια δύσκολη κατάσταση καθώς…ξέμεινε από ηλεκτρική ενέργεια.
Ευρισκόμενη 850 χιλιόμετρα (530 μίλια) από τις ακτές της Σκωτίας, η χώρα έπρεπε να είναι αυτάρκης στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας όπως ήταν στο παρελθόν. Γιατί διέθετε πάντα άφθονους φυσικούς πόρους, τόσους ώστε προσέλκυσε πριν μισό αιώνα μια μεγάλη βιομηχανία αλουμινίου η οποία έδωσε πλούτο στους Ισλανδούς, που μέχρι τότε βασίζονταν στο ψάρεμα για τα προς το ζην, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Η χώρα βρίσκεται ανάμεσα σε δύο τεκτονικές πλάκες, με τη γη των παγετώνων, των υψιπέδων και των άφθονων βροχοπτώσεων να τροφοδοτείται από τη γεωθερμική ενέργεια και την υδροηλεκτρική παραγωγή. Η Ισλανδία εξέτασε στο παρελθόν ακόμη και την εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά ποτέ δεν ανέλαβε την επένδυση να συνδεθεί με δίκτυα άλλων χωρών για οικονομικούς λόγους.
Αυτό το χειμώνα, όμως, η αυξανόμενη ζήτηση από μια πλήρως εξηλεκτρισμένη κοινωνία και βιομηχανίες που διψούν για ενέργεια σε συνδυασμό με τα χαμηλά επίπεδα των δεξαμενών μετά τις καλοκαιρινές ξηρασίες έφεραν ελλείψεις. Έτσι, η χώρα πέρασε τέσσερις μήνες περιορίζοντας την ενέργεια σε ορισμένες βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένων εργοστασίων ιχθυαλεύρων και σταθμών τηλεθέρμανσης σε κάποιες απομακρυσμένες περιοχές.
Ενώ οι περιορισμοί έχουν ως επί το πλείστον λήξει μετά τις πρόσφατες βροχές, η Ισλανδία άρχισε να παίρνει τα μαθήματά της…
Η ανάγκη να αυξηθεί η δυναμικότητα παραγωγής «είναι αρκετά επείγουσα», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Hordur Arnarson, διευθύνων σύμβουλος της εθνικής εταιρείας ενέργειας Landsvirkjun HF. Ωστόσο, δεν υπάρχει γρήγορη λύση, καθώς θα χρειαστούν τουλάχιστον τέσσερα χρόνια για να τεθούν σε λειτουργία νέα έργα παραγωγής 300 MW, όπως είπε.
Η μεγαλύτερη παραγωγός ενέργειας στον κόσμο σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού της, η Ισλανδία, πουλά σχεδόν το 80% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στη χώρα στη βαριά βιομηχανία της — το μεγαλύτερο μέρος αυτής που αποτελείται από χυτήρια αλουμινίου που ανήκουν στις Rio Tinto Plc, Century Aluminium Co. και Alcoa Corp.
Όταν το ρεύμα ήταν…δυσεύρετο, τα μεταλλουργεία συνέχισαν να εξυπηρετούνται με τα μακροπρόθεσμα συμβόλαιά τους. Αντίθετα, τα εργοστάσια ιχθυάλευρων στα ανατολικά της χώρας λειτουργούσαν με πετρέλαιο, επειδή δεν υπήρχε ηλεκτρική ενέργεια για να τα τροφοδοτήσει και η θερμότητα για ορισμένα σπίτια έπρεπε να παράγεται με αργό κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Όλα αυτά έχουν ξεσηκώσει τους περιβαλλοντολόγους.
«Είναι τρελό οι άνθρωποι στα Westfjords να πρέπει να ζεσταίνουν τα σπίτια τους με πετρέλαιο όταν η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος πέφτει», είπε ο Audur Onnu Magnusdottir, γενικός διευθυντής της περιβαλλοντικής ένωσης Landvernd, σε συνέντευξή του. «Οι μεγάλες διεθνείς εταιρείες έχουν προτεραιότητα. Αυτό δείχνει πόσο λανθασμένες είναι οι προτεραιότητές μας» τονίζει.
«Δεν μπορούμε να πιεστούμε από τους ρυπαίνοντες τον κόσμο να θυσιάσουμε τη φύση μας», είπε ο Magnusdottir, αναφερόμενος στα σχέδια για αύξηση της χρήσης γης, ακόμη και για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι χαμένες ευκαιρίες και τα νέα έργα
Η ενεργειακή κρίση ανέδειξε επίσης χαμένες ευκαιρίες για διαφοροποίηση της οικονομίας, δήλωσε ο Sigurdur Hannesson, διευθύνων σύμβουλος της Ομοσπονδίας Ισλανδικών Βιομηχανιών. Αρκετά πράσινα έργα αποσύρθηκαν επειδή οι εταιρείες δεν μπορούσαν να συνάψουν συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας, όπως λέει, προσθέτοντας ότι τα τρόφιμα με βάση τα φύκια και η παραγωγή μπαταριών είναι μεταξύ των βιομηχανιών που θα μπορούσαν να κατασκευαστούν εκεί εάν μπορούσε να εξασφαλιστεί η ηλεκτρική ενέργεια.
Η κυβέρνηση ακολουθεί μια μέση οδό καθώς εξετάζει νέα έργα ηλεκτρικής ενέργειας. Τα βασικά ζητήματα περιλαμβάνουν τη διασφάλιση των δημόσιων οφελών από τα ιδιωτικά κέρδη στην παραγωγή ενέργειας και για ποιο σκοπό θα χρησιμοποιηθεί η ισχύς, δήλωσε η πρωθυπουργός Katrin Jakobsdottir σε συνέντευξή της.
«Η εγχώρια ενεργειακή μετάβαση θα πρέπει να αποκτήσει προτεραιότητα έναντι της εκτεταμένης εξαγωγής ενέργειας. Όσοι από εμάς θέλουμε να προστατεύσουμε τη φύση, όπως εγώ, πρέπει να κοιτάξουμε το συνολικό συμφέρον» πρόσθεσε.