Όταν η Credit Suisse Group AG, ο Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ και οι πλουσιότεροι επιχειρηματίες της Ασίας προσπαθούσαν να αντλήσουν κεφάλαια για τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες το 2022, δεν στράφηκαν προς τη Wall Street αλλά προς τη Μέση Ανατολή.
Δεδομένων των προβλημάτων που αντιμετώπισαν οι αγορές πέρυσι, τα κρατικά ταμεία πλούτου αποτέλεσαν την «όαση της επενδυτικής ερήμου». Η δραματική αύξηση των τιμών ενέργειας αύξησε τον πλούτο που διαχειρίζονται τα ταμεία αυτά άνω των $3,5 τρισ., κάτι που ξεπερνά το ΑΕΠ της βρετανικής οικονομίας.
Τώρα πια, τα ταμεία αυτά χρηματοδοτούν ορισμένα από τα μεγαλύτερα πακέτα διάσωσης, επενδύσεων και εξαγορών. Σύμφωνα με πηγές του Bloomberg, ένας από τους μεγαλύτερους τραπεζικούς ομίλους της Μέσης Ανατολής, η First Abu Dhabi Bank PJSC της Mubadala Investment Co., μελετούσε πρόταση εξαγοράς της Standard Chartered Plc. της οποίας η αξία κεφαλαιοποίησης ξεπερνά τα $20 δισ.
Η μεγαλύτερη τράπεζα της Σαουδικής Αραβίας Saudi National Bank, από την πλευρά της, έχει γίνει η μεγαλύτερη μέτοχος της Credit Suisse, ενώ ο Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ είχε επισκεφτεί πρόσφατα τα ΗΑΕ σε μία απέλπιδα προσπάθεια άντλησης κεφαλαίων για την πτωχευμένη, πια, FTX.
Tην ίδια στιγμή, ο Ινδός πλουσιότερος επιχειρηματίας της Ασίας, Γκαουτάμ Αντάνι, έχει προσεγγίσει τα κρατικά ταμεία πλούτου αυτά με απώτερο στόχο άντληση κεφαλαίων $5 δισ. για την ενίσχυση της αυτοκρατορίας του και τη μείωση του επιπέδου μόχλευσής της. Ο Μουκές Αμπάνι φαίνεται πως ακολουθεί την ίδια στρατηγική, προσπαθώντας να προσελκύσει επενδύσεις στις εταιρείες ενέργειας των ομίλων του.
Τα κρατικά ταμεία πλούτου ξόδεψαν $89 δισεκατομμύρια σε επενδύσεις το 2022, υπερδιπλάσιο ποσοστό του αντίστοιχου του 2021, σύμφωνα με δεδομένα της Global SWF. Tα $51,6 δισ. εξ αυτών προορίζονταν για την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.
Παρά τα ιλιγγιώδη αυτά ποσά, υπάρχουν τεράστια κεφάλαια τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα. Τα στελέχη του Public Investment Fund της Σαουδικής Αραβίας το οποίο διαχειρίζεται $620 δισ., ήδη δέχονται σημαντική πίεση από τον Πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν (MBS) ο οποίος θέλει να απεξαρτήσει την οικονομία της χώρας από το πετρέλαιο. Στη Ντόχα, η Qatar Investment Authority (QIA) των $450 δισ. αναζητά νέες διεθνείς ευκαιρίες μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Τα προηγούμενα χρόνια, οι επενδυτές της Μέσης Ανατολής είχαν προχωρήσει στην εξαγορά «χλιδάτων» περιουσιακών στοιχείων όπως η Μάντσεστερ Σίτι, η Παρί Σεν Ζερμέν, τα Harrods του Λονδίνου και τα ακίνητα στο Μανχάταν. Αυτή τη φορά, οι ίδιοι επενδυτές έχουν εξειδικεύσει την στρατηγική τους προσέγγιση, χρησιμοποιώντας τον απύθμενο πλούτο τους για να αποκτήσουν μεγαλύτερο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας, να ενισχύσουν τον γεωπολιτικό τους ρόλο και να διαφοροποιήσουν την οικονομική τους δραστηριότητα.
«Μαύρος χρυσός»
Τα κρατικά ταμεία πλούτου αυτά ενισχύθηκαν σημαντικά από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση που αυτός προκάλεσε, παράγοντας $1δισ/ημέρα σε πετρέλαιο. Χωρίς τις προϋποθέσεις και τους όρους που ακολουθούν άλλες πολυεθνικές, μπορούν να συνεχίσουν να αυξάνουν τα έξοδά τους τη στιγμή που οι τιμές του πετρελαίου μειώνονται. Πρόκειται για μία διαμετρικά αντίθετη κατάσταση με την αντίστοιχη στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Κίνα όπου ο αριθμός των deals έχει επηρεαστεί σημαντικά από τους φόβους για δημιουργία ύφεσης και τα υψηλά επιτόκια.
Εταιρείες και τράπεζες έχουν δημιουργήσει ειδικές αποστολές για την προσέγγιση της Μέσης Ανατολής, αποστέλλοντας ομάδες στελεχών στο Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι. Στον κόσμο αυτό όπου οι μεγαλύτερες συμφωνίες κρίνονται μόλις από το νεύμα του κάθε Σεΐχη, ο συσχετισμός μεταξύ της πολιτικής και των επενδύσεων αλλάζει συνεχώς.
Τα στελέχη των ταμείων πλούτου της Μέσης Ανατολής τώρα πια έχουν γίνει πιο επιλεκτικοί σε ό,τι αφορά την επιλογή συμφωνιών. «Είμαστε ενεργητικοί και όχι παθητικοί, μακροπρόθεσμοι επενδυτές. Αυτό σημαίνει πως ελέγχουμε τον τρόπο και τον χρόνο των επενδύσεών μας», τόνισε ο Ουαλίντ Αλ Μοκάραμπ Αλ Μουχαϊρί, αναπληρωτής CEO της Mubadala.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, πολλοί «επίδοξοι μνηστήρες» φεύγουν με άδεια χέρια, όπως ακριβώς έκανε και ο Μπάνκμαν-Φριντ.
Συμμαχίες και κλειστές πόρτες
Η όλη αυτή, περίπλοκη κατάσταση είναι φανερή στο Ριάντ όπου βρίσκονται τα γραφεία του σαουδαραβικού Public Investment Fund (PIF). Στο ξενοδοχείο Crowne Plaza το οποίο έχει γίνει επίκεντρο των στελεχών των ταμείων πλούτου, των συμβούλων τους αλλά και των επίδοξων συνεργατών τους, κυκλοφορεί και ο επικεφαλής του PIF, Γιάσερ Αλ Ρουμαγιάν. Ο πρώην τραπεζίτης ήταν ο κύριος συνδαιτυμόνας του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης του τελευταίου στη χώρα. Σημειωτέον πως η επίσκεψη αυτή είχε ως αποκύημα επενδύσεις $50 δισ. τόσο στον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα.
Το… αφεντικό του Αλ Ρουμαγιάν, MBS, αποτελεί σχεδόν «persona non grata» στη Δύση μετά από τη δολοφονία του δημοσιογράφου της Washington Post, Τζαμάλ Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη το 2018. Η επίσκεψη του Σι, όμως, υποδεικνύει μία πιθανή αλλαγή συμμαχιών της Σ. Αραβίας προς την ανατολή και τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Παράλληλα, ο MBS μελετά επενδύσεις ύψους $10 δισ. στο Πακιστάν, σύμφωνα με εγχώρια μέσα ενημέρωσης. O Aλ Ρουμαγιάν, από την πλευρά του, έχει θέση στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών όπως Uber Technologies Inc. και Reliance Industries Ltd.
Όσο για την επένδυση της Saudi National Bank στην Credit Suisse, θα ενισχύσει την επέκτασή της στους τομείς της διαχείρισης πλούτου και του investment banking. Οι επενδύσεις του Public Investment Fund σε ξένες επιχειρήσεις όπως η Aston Martin Lagonda Global Holdings Plc. και McLaren Group Ltd. αποσκοπούν στη δημιουργία νέου βιομηχανικού κέντρου στη χώρα, ενώ οι επενδύσεις προς τις αλυσίδες ξενοδοχείων ενδέχεται να τη βοηθήσουν στο να μετατραπεί σε παγκόσμιο τουριστικό κέντρο. Το ταμείο αγόρασε, επίσης, μετοχικό μερίδιο στην Vantage Towers της Vodafone, κάνοντάς το αναπόσπαστο κομμάτι των ευρωπαϊκών υποδομών.
To PIF έχει αποφασίσει να επενδύσει πάνω από $200 δισ. στην οικονομία της Σαουδικής Αραβίας μέχρι το 2025, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του MBS.
Αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν «κλείσει τις πόρτες» τους στους Κινέζους επενδυτές. Η επιφυλακτικότητά τους αυτή αποτελεί πλεονέκτημα για τα ταμεία πλούτου της Μέσης Ανατολής. Έπειτα από την επίσκεψη του Γερμανού Καγκελάριου Όλαφ Σολτς στο Κατάρ τον Σεπτέμβριο, η QIA προχώρησε σε σημαντικές επενδύσεις στη γερμανική εταιρεία κοινής ωφέλειας RWE AG ύψους 2,4 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, η Mubadala προχωρά με το επενδυτικό της σχέδιο βάσει του οποίου θα επενδύσει 10 δισ. στερλίνες στη βρετανική οικονομία για την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης και του τεχνολογικού τομέα της χώρας, σύμφωνα με τον Σεΐχη των ΗΑΕ, Μοχάμεντ Μπιν Ζάγεντ.
Παρ’ όλες τις συμφωνίες, όμως, υπάρχουν και πολιτικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν. Πολλά από τα κρατικά ταμεία πλούτου της Μέσης Ανατολής βρέθηκαν στο «μικροσκόπιο» των αρχών των κρατών της Δύσης λόγω της συνεργασίας τους με το Κρεμλίνο μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Αν και τα ΗΑΕ δεν έχουν επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία, η Mubadala ανακοίνωσε τον Μάρτιο πως πρόκειται να παύσει τις επενδύσεις στη χώρα.
Απώλειες
Τα ταμεία πλούτου της Μέσης Ανατολής δεν έχουν καταφέρει να αποφύγουν τη ζημιά που προκλήθηκε από τη μεταβλητότητα των παγκόσμιων αγορών. Μέχρι τα τέλη του 2022, τα ταμεία της περιοχής απόλεσαν σχεδόν το 50% των συνολικών απωλειών ύψους $1,7 τρισ. των κρατικών ταμείων πλούτου παγκοσμίως, σύμφωνα με το στέλεχος της UBS Asset Management, Μασιμιλιάνο Καστέλι.
Πολλές επενδύσεις όπως αυτές της PIF στο Vision Fund της SoftBank Group Corp. αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα λόγω της κρίσης στις αγορές.
Παρά τα προβλήματα αυτού του είδους, τα ταμεία της Μέσης Ανατολής συνεχίζουν ακάθεκτα και επεκτείνουν ακόμα και τα προαναφερθέντα «χλιδάτα» deals. Έχουν ήδη λάβει μέρος σε συμφωνίες εξαγοράς ποδοσφαιρικών ομίλων της αγγλικής Premier League, ενώ συμπεριλαμβάνονται στην ομάδα των επενδυτών οι οποίοι σχεδιάζουν τη δημιουργία νέου ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος στη Βραζιλία.
Διαβάστε ακόμη
Απίστευτος πλούτος – συντριπτικές απώλειες: Ο Κινέζος μεγιστάνας που έχασε 39 δισ. δολάρια