Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης ενέκριναν την περασμένη Πέμπτη την εκταμίευση 8,5 δισ. ευρώ βοήθειας και παράλληλα δεσμεύθηκαν στην Ελλάδα πως θα διασφαλίσουν πως θα μπορεί να αποπληρώνει μελλοντικά τις δανειακές της υποχρεώσεις. Εάν καταστεί ανάγκη, οι αποπληρωμές μπορούν να επιμηκυνθούν στα δάνεια βοήθειας ως και 15 έτη.
Αν και η συμφωνία δεν είναι τέλεια για κανέναν, ήταν αποτέλεσμα ενός συμβιβασμού. Η Γερμανία συμφώνησε σε πιο συγκεκριμένα στοιχεία για μια πιθανή ελάφρυνση χρέους και σε λιγότερο φιλόδοξους δημοσιονομικούς στόχους. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δάνεισε στο ελληνικό πρόγραμμα την αξιοπιστία του, όχι όμως και τα χρήματα του. Η Ελλάδα πήρε κάποια χρήματα και μεγαλύτερη σαφήνεια.
Όπως συνηθίζεται σε αυτές τις ανταλλαγές, οι επώδυνες αποφάσεις αναβλήθηκαν για αργότερα και όλοι θα πρέπει να κάτσουν ξανά στο ίδιο τραπέζι σε λίγους μήνες. Αλλά μοιάζει σαν να δόθηκε μια απάντηση σε ένα ερώτημα, ένα ερώτημα που παρέμενε από τότε που ο Αλέξης Τσίπρας συγκρούστηκε με τις Βρυξέλλες για τα μέτρα λιτότητας πριν από δύο χρόνια: κατά πόσον η χώρα είναι ένα βιώσιμο μέλος της ευρωζώνης.
«Εδραιώνει την αντίληψη ότι θα υπάρξει μέριμνα για την Ελλάδα, πως ότι και αν συμβεί δεν θα φτάσουμε στο είδος της σύγκρουσης και στην πραγματική πιθανότητα ενός Grexit όπως είδαμε το 2015» ανέφερε ο Νίκολας Βερόν, ερευνητής στο Bruegel.
Η Ελλάδα ήταν η παραφωνία σε ένα σκηνικό επιστροφής της ευρωπαϊκής σταθερότητας. Οι λαϊκιστές ηττήθηκαν σε διαδοχικές εκλογικές μάχες στην ήπειρο, η οικονομία της Ευρωζώνης επιτέλους αναπτύσσεται και οι χώρες έχουν ενωθεί για να αντιμετωπίσουν την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, η προοπτική μιας ακόμα σύγκρουσης ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αθήνα γύρω απ’ το τεράστιο χρέος παρέμενε στον ορίζοντα.
Το πρόβλημα είναι εδώ και καιρό η αντιμετώπιση του ελληνικού χρέους που υπερβαίνει τα 300 δισ. ευρώ. Αυτό δεν έχει αλλάξει ιδίως από τη στιγμή που οι γερμανικές εκλογές θα διεξαχθούν το φθινόπωρο. Το ΔΝΤ έχει ταχθεί υπέρ μιας ελάφρυνσης χρέους, την οποία επιδιώκει η ελληνική κυβέρνηση από τότε που εκλέχθηκε, το 2015. Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, με μπροστάρη το Γερμανό, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αντιδρούν.
Το πρόβλημα τώρα είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση ανέβασε ψηλά τον πήχη, δημιουργώντας προσδοκίες για μια θεαματική ρύθμιση που θα άνοιγε το δρόμο στην επιστροφή της χώρα στις αγορές και την απαγκίστρωση της απ’ τα προγράμματα χρηματοδοτικής υποστήριξης.
Τον περασμένο μήνα ο κ. Τσίπρας δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι αναμένει μια συμφωνία που θα είναι «too good to be true». Όπως ανέφερε, θα τον αναγκάσει να φορέσει γραβάτα, κάτι που είχε διαμηνύσει ότι θα κάνει μόνο αν υπάρξει ελάφρυνση χρέους.
Αντίθετα, ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, επέστρεψε από το Λουξεμβούργο στην Αθήνα με ένα μείγμα θετικών και αρνητικών αποτελεσμάτων, το οποίο όμως ήταν αρκετό για να ικανοποιήσει τους Έλληνες αξιωματούχους επειδή συνιστά μια βελτίωση σε σχέση με αυτό που είχαν στο τραπέζι πριν από ένα μήνα.
Η δόση που θα εκταμιευθεί είναι μεγαλύτερη απ’ αυτή που αναμενόταν αρχικά και θα δώσει στην Ελλάδα λίγο χώρο να αναπνεύσει. Η συμφωνία προσφέρει επίσης ένα οδικό χάρτη για το πώς μπορεί να γίνει η ελάφρυνση χρέους, καθώς και έναν πιο διαχειρίσιμο δημοσιονομικό στόχο από αυτόν που πρότειναν διάφοροι πιστωτές.
Στα αρνητικά της συμφωνίας, το ΔΝΤ δεν έχει πειστεί ακόμα ότι το ελληνικό χρέος θα γίνει βιώσιμο, κρατώντας ουσιαστικά τη χώρα μακριά από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσον οι επενδυτές θα δώσουν χρήματα μετά την λήξη του τρέχοντος προγράμματος τον Αύγουστο του 2018.
Βέβαια η λήψη μιας δόσης που είναι αρκετή για να αποφευχθεί μία στάση πληρωμών τον Ιούλιο, έπειτα από μήνες διπλωματικών ακροβασιών, δεν είναι μικρό κέρδος, δεδομένων των μεταπτώσεων που είχε το ελληνικό δράμα τα τελευταία επτά χρόνια.
Μάλιστα όταν ο Τσακαλώτος συνάντησε Έλληνες δημοσιογράφους στο ξενοδοχείο Le Royal του Λουξεμβούργου, παραπονέθηκε για τη χλιαρή υποδοχή της συμφωνίας αφότου αστειεύτηκαν για το αν θα τους κερνούσε ένα βραδινό ποτό από το χρήματα που εξασφάλισε από το Eurogroup. «Θα σας κεράσω ποτό όταν γράψετε επιτέλους κάτι καλό» απάντησε.