Οι ιταλικές τράπεζες, που έχουν πυροδοτήσει ένα ντιμπέιτ γύρω απ’ το ενδεχόμενο κρατικής βοήθειας, ίσως να μην είναι οι μόνες που θα τεθούν στο προσκήνιο την επόμενη Παρασκευή όταν οι ρυθμιστικές Αρχές στην Ευρώπη δημοσιοποιήσουν τα τελευταία στοιχεία απ’ τα stress tests των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών. 

Αν και η ιταλική Banca Monte dei Paschi di Siena SpA πιθανόν να μπει στο μικροσκόπιο λόγω του βουνού από χρέος που έχει συσσωρεύσει, τα αποτελέσματα των stress tests που θα δημοσιεύσει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA) ίσως ρίξουν φως σε δυσάρεστα στοιχεία για τις γερμανικές, τις αυστριακές και τις σκανδιναβικές τράπεζες

«Εάν υπάρξει κάποια έκπληξη, αυτή πιθανόν να είναι αρνητική», λέει ο Paul Fenner-Leitao, αναλυτής της Societe Generale SA. «Ο κόσμος μπορεί να το παραβλέψει, αλλά μπορεί να υπενθυμίσει στους επενδυτές ότι εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα στην Ευρώπη στα χρόνια μετά την κρίση», συμπληρώνει.

Η πολιτική αναταραχή που τροφοδοτείται απ’ την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει απ’ την ΕΕ έχει θορυβήσει τους επενδυτές που ήδη ανησυχούν ότι η κεφαλαιακή αδυναμία τραπεζών μπορεί να θέσε σε κίνδυνο τις πληρωμές των κουπονιών και των μερισμάτων.

Τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια και ο χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης υπονομεύουν τις προσπάθειες των τραπεζών να ενισχύσουν τα Κεφάλαια τους. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει τις αρμόδιες Αρχές να ζητούν Κεφαλαιακές ενισχύσεις στις τράπεζες της Ιταλίας και όχι μόνο, οκτώ χρόνια μετά την κορύφωση της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης το 2008.

Κρατική βοήθεια

Η ιταλική κυβέρνηση είναι σε συζητήσεις με τους Ευρωπαίους ηγέτες για τη χρήση κρατικών κεφαλαίων στην ενίσχυση των Κεφαλαίων των τραπεζών που αυτή τη στιγμή είναι επιβαρυμένες με «κόκκινα δάνεια» ύψους 360 δισ ευρώ.

Οι ηγέτες της χώρας επιχειρούν να φθάσουν σε μία συμφωνία που θα τους επιτρέψει να βοηθήσουν το τραπεζικό σύστημα χωρίς να επιβληθούν μεγάλες ζημιές στους ομολογιούχους, πολλοί εκ των οποίων είναι καταθέτες και άλλοι μικροί επενδυτές.

Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi είπε χθες, Πέμπτη πως θα καλωσόριζε τη δημιουργία ενός δημόσιου Ταμείου που θα αντιμετώπιζε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων σε πολλές τράπεζες αν και τόνισε πως τα όποια μέτρα ληφθούν θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα συμφωνίας με τις εποπτικές Αρχές και να υπακούν στους κανόνες που βρίσκονται σε ισχύ.

Νωρίτερα αυτό το μήνα ο αντιπρόεδρος της BlackRock Inc. Philipp Hildebrand είχε γράψει στους Financial Times ότι θα πρέπει να επιτραπεί στις κυβερνήσεις να λάβουν προσωρινά μερίδια μετοχών στις τράπεζες.

Στις τελευταίες όμως, έγραφε, θα πρέπει να επιβληθεί μία σειρά δομικών αλλαγών συμπεριλαμβανομένης της πρόβλεψης για ενθάρρυνση των συγχωνεύσεων και τη διαφοροποίηση των πηγών εσόδων τους.

Την ίδια ώρα ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank AG, David Folkerts-Landau υποστήριξε πως η Ευρώπη χρειάζεται ένα Ταμείο Διάσωσης ύψους 150 δισ ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Αυστηροί κανόνες

Η κοινοτική οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών – γνωστή ως ΕBRRD – συνδέει την ανακεφαλαιοποίηση προβληματικών τραπεζών απ’ το Κράτος με τα αποτελέσματα των stress tests. Οι φορολογούμενοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν ένα Κεφαλαιακό κενό χωρίς να ενεργοποιηθεί εκκαθάριση όταν χρειάζεται «για να αντιμετωπιστεί μία σοβαρή διαταραχή στην οικονομία Κράτους μέλους και τη διατήρηση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας».

Τα τεστ των 51 μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών διεξάγονται με δύο σενάρια. Το «βασικό» ακολουθεί τις προβλέψεις για τις οικονομικές προοπτικές που έχει κάνει η Κομισιόν για την ευρωπαϊκή οικονομία. Τα τεστ που καταρτίστηκαν από την EBA και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Ρίσκου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων σοκ στα επιτόκια, τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τις τιμές στο real estate και τα εμπορεύματα.

Φέτος δεν θα υπάρχει η ένδειξη «πέρασαν/κόπηκαν» και τα κεφαλαιακά επίπεδα αναμένεται να παραμείνουν εντός του ελάχιστου ορίου που θέτουν οι εποπτικές Αρχές στο βασικό σενάριο. Οι τράπεζες που τα Κεφάλαια τους θα υποχωρήσουν κάτω απ’ το ελάχιστο όριο στο «δυσχερές σενάριο» θα λάβουν αργότερα “οδηγίες” από την ΕΚΤ, μεταξύ άλλων και για το σχεδιασμό άντλησης νέων Κεφαλαίων.

Ελάχιστες εκπλήξεις

«Νομίζω ότι ο αριθμός των τραπεζών που χρειάζονται νέα κεφάλαια θα είναι σχετικά μικρός, με δεδομένα τα αποτελέσματα των προηγούμενων tests αλλά και τις βελτιωτικές κινήσεις που έγιναν από τότε», λέει ο Steve Hussey, αναλυτής της AllianceBernstein στο Λονδίνο, που διαχειρίζεται 490 δισ δολ. «Με δεδομένο επίσης ότι το ‘δυσχερές σενάριο’ δεν είναι και τόσο δυσχερές, δε νομίζω ότι θα υπάρξει κάποια μεγάλη έκπληξη. Στην πραγματικότητα όλα έχουν να κάνουν με την Monte, και ποια λύση θα προκριθεί».

Μία αδυναμία στα stress tests δεν θα πυροδοτήσει από μόνη της μία εκκαθάριση και δεν είναι αρκετός λόγος να αυξηθούν άμεσα οι Κεφαλαιακές προϋποθέσεις, όπως είχε γίνει τις προηγούμενες φορές. Για τις τράπεζες που αναζητούν κρατική βοήθεια, οποιαδήποτε αδυναμία μπορεί να επηρρεάσει πόσο βοήθεια μπορούν να λάβουν.

Αν και η Monte Paschi και οι υπόλοιπες ιταλικές τράπεζες θα βρίσκονται στο επίκεντρο, και άλλες τράπεζες ίσως επιφυλλάσουν αρνητικές εκπλήξεις, έγραφε ο Fenner-Leitao της Societe General σε έκθεση του.

Οι σκανδιναβικές μπορεί να πληγούν απ’ τις «υποθέσεις του αυστηρού σεναρίου» για την σουηδική οικονομία και τις τιμές κατοικιών εκεί, ενώ οι αδυναμίες της Deutsche Bank AG έχουν στρέψει την προσοχή και στις υπόλοιπες γερμανικές τράπεζες, λέει. Επίσης εκτιμά ότι και οι αυστριακές τράπεζες μπορούν να πληγούν απ’ τις «ιδιαίτερα αρνητικές υποθέσεις» για την αυστριακή οικονομία και τις επίπονες οικονομικές υφέσεις στην Κεντρική και ανατολική Ευρώπη.

Οι απαιτήσεις της ΕΚΤ

Η ΕΚΤ έχει λάβει την εποπτεία των μεγαλύτερων τραπεζών της Ιταλίας και απαιτεί δράση, συμπεριλαμβανομένης της Monte Paschi. Έχει ζητήσει απ’ την τράπεζα να μειώσει το σύνολο των κόκκινων δανείων που κατέχει κατά 14 δισ ευρώ μέχρι το 2018.

Η Ιταλία ωστόσο αντί να δράσει για να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες του τραπεζικού συστήματος ρίχνοντας νέο χρήμα σε αυτό και εξαναγκάζοντας τις τράπεζες να ξεφορτωθούν τα κόκκινα δάνεια, υπεκφεύγει, λέει ο Hussey.

«Η Ιταλία κλωτσά το κουτάκι πιο κάτω στο δρόμο και προχωρά με αργό βήμα, κυρίως λόγω των περιορισμών που υπάρχουν αναφορικά με την κρατική βοήθεια», λέει. «Κατά πάσα πιθανότητα θα καταλήξουν με μία δημιουργική λύση για να βοηθήσουν την αιμορραγούσα Monte, αλλά λόγω της κλίμακας των προβλημάτων και τα πολιτικά κατεστημένα συμφέροντα αλλού, είμαι σκεπτικός ότι θα έχουμε μία ολοκληρωμένη λύση για τα προβλήματα του ιταλικού τραπεζικού συστήματος σύντομα».