Ο πλουσιότερος Ασιάτης επιχειρηματίας και τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου Γκαουτάμ Αντάνι απορρίπτει την εικόνα του μεγιστάνα των ανθρακωρυχείων και προωθεί το αφήγημα της μετάβασής του στην πράσινη ενέργεια.
Η περιουσία του Αντάνι, ο οποίος έχει στενές σχέσεις με τον πανίσχυρο Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, υπολογίζεται στα $143 δισεκατομμύρια, λίγο πίσω από τους Έλον Μασκ και Τζεφ Μπέζος. Αν και οι πολιτικές του διασυνδέσεις τον έχουν προφανώς επωφελήσει, ενδέχεται να αποτελέσουν και την αχίλλειο πτέρνα της όλης προσπάθειάς του, αφού η κυβέρνηση Μόντι επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και όχι στην μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).
Γι αυτόν ακριβώς το λόγο, σε πρόσφατη ομιλία του στο India Economic Conclave, ο Αντάνι προσπάθησε να γεφυρώσει τις σχέσεις μεταξύ των πολιτικών του συμμάχων και των περιβαλλοντικών του στόχων:
«Ολόκληρος ο κόσμος θα θελήσει να επενδύσει στην Ινδία. Γι αυτόν το λόγο θα πρέπει να υπεραμυνθούμε των εθνικών συμφερόντων μας μέσω της ενίσχυσης της αυτοδυναμίας μας. Η παγκόσμια ζήτηση για “πράσινη” ενέργεια θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη της χώρας μας. Τόσο η αιολική όσο και η ηλιακή ενέργεια, συνδυασμένη με τη χρήση υδρογόνου μας προσφέρουν τεράστια ευκαιρία για ανάπτυξη».
Ο Αντάνι έχει βοηθήσει τον Μόντι στην ραγδαία ανάπτυξη της ινδικής οικονομίας των $3,2 τρισ. ενώ οι επιχειρηματικές του δραστηριότητες συμπλέουν πάντα με την «γραμμή» της κυβέρνησης. Ο Αντάνι έχει πολλάκις επενδύσει στον άνθρακα έτσι ώστε να βελτιώσει την παροχή ενέργειας στην ινδική κοινωνία, ενώ η επιρροή του έχει επεκταθεί και στην εξωτερική πολιτική της χώρας. Το 2021 ο Αντάνι ξεκίνησε την κατασκευή ενός νέου μεγάλου λιμανιού στη Σρι Λάνκα μετά από αίτημα της κυβέρνησης Μόντι ο οποίος προσπαθεί να περιορίσει την κινεζική επιρροή στην περιοχή. Είτε πρόκειται για αυτοκινητόδρομους, είτε για data centers είτε για υποδομές, ο Αντάνι είναι πάντα διαθέσιμος να βοηθήσει την ινδική κυβέρνηση, με το αζημίωτο.
Αν και ο 60χρονος επιχειρηματίας έχει τονίσει πολλές φορές πως δε δέχεται οποιαδήποτε ιδιαίτερη αντιμετώπιση από την κυβέρνηση, η αξία των μετοχών των 7 εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών του έχει αυξηθεί κατακόρυφα φέτος στα $255 δισ., 7% της συνολικής αξίας της ινδικής αγοράς. Εκ των 10 δισεκατομμυριούχων σε αντίστοιχη λίστα του Bloomberg, ο Αντάνι είναι ο μόνος ο οποίος έχει αυξήσει την περιουσία του το 2022 και ο μόνος ο οποίος δραστηριοποιείται τόσο σημαντικά στον τομέα του άνθρακα.
Ο δισεκατομμυριούχος τώρα πια χρησιμοποιεί την αμύθητη περιουσία του για τη χρηματοδότηση της φιλοδοξίας του, αφού σκοπεύει να επενδύσει $70 δισ μέχρι το 2030 σε υποδομές ΑΠΕ. Επιπροσθέτως, το επιχειρηματικό του γκρουπ ανακοίνωσε πρόσφατα επενδύσεις ύψους $7,2 δισ σε πρότζεκτ αλουμινίου και σιδήρου, ενώ εξαγόρασε και τον ινδικό τομέα της κατασκευαστικής Holcim Ltd για $10,5 δισ. Παράλληλα, ο Αντάνι έχει ξεκινήσει να δραστηριοποιείται στους τομείς των μέσων ενημέρωσης, των τηλεπικοινωνιών, των αεροδρομίων και των ψηφιακών υπηρεσιών.
Η παγκόσμια επέκταση
Εκτός των ινδικών συνόρων, αν και η επιρροή του παραμένει περιορισμένη, ο Αντάνι πιστεύει πως έχει βρει τον τρόπο επέκτασής του στις παγκόσμιες αγορές. Μέσω των επενδύσεων ύψους $70 σε ΑΠΕ, ο Ινδός δισεκατομμυριούχος προσπαθεί να μετατρέψει την «αυτοκρατορία» του στο μεγαλύτερο παγκόσμιο πάροχο «καθαρής» ενέργειας μέχρι τα τέλη της δεκαετίας. Παρ’ όλα αυτά, οι επενδύσεις του σε πράσινη ενέργεια υστερούν τα μάλα σε σχέση με τις αντίστοιχες σε υδρογονάνθρακες, κάτι που αμαυρώνει το διεθνές επιχειρηματικό του προφίλ.
Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση SumOfUs, οι επιχειρήσεις του Αντάνι είναι υπεύθυνες για το 3% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από καύση άνθρακα. Οι κύριες βιομηχανικές μονάδες του Αντάνι που βασίζονται στον άνθρακα αποτελούν το 62% των συνολικών εσόδων του ομίλου του, ενώ ο άνθρακας αυτός καθαυτός είναι πραγματικός «θησαυρός» για τις πολιτικές βλέψεις του Μόντι σε ό,τι αφορά την επίτευξη ενεργειακής αυτοδυναμίας της χώρας. Σημειωτέον πως η Ινδία βρίσκεται στην τρίτη θέση των χωρών με τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, πίσω από την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Αν και ο Αντάνι υποστηρίζει πως η μετάβασή του αυτή σε ΑΠΕ είναι «για το καλό της Ινδίας», πολλοί ειδικοί τονίζουν πως ο επιχειρηματίας ενδέχεται να έχει καταλάβει τις δυσκολίες που πρόκειται να αντιμετωπίσει τα επόμενα έτη, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ήδη στο νέο ανθρακωρυχείο του Queensland της Αυστραλίας, «Carmichael». Μετά από πολυετείς καθυστερήσεις λόγω μηνύσεων και πολιτικών παρεμβάσεων, η αρμόδια εταιρεία του ομίλου Αντάνι αναγκάστηκε να δηλώσει ένοχη για καταπάτηση των περιβαλλοντικών κανονισμών, ενώ τράπεζες όπως η Goldman Sachs έχουν τονίσει πως δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν το πρότζεκτ. Σημειωτέον πως το σχέδιο του Αντάνι για το Carmichael συμπεριλαμβάνει σημαντική επέκταση λιμανιού σε προστατευμένα νερά, ενώ οι ακτιβιστές τονίζουν πως το ορυχείο θα επηρεάσει δραματικά την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, αλλά και τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο.
Αλλαγή του αφηγήματος
Ο Αντάνι δεν αναφέρθηκε σχεδόν καθόλου στον άνθρακα και τα ορυχεία κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο India Economic Conclave. Η αλλαγή του αφηγήματός του και οι πολλαπλές δημόσιες εμφανίσεις και ομιλίες του πάλαι ποτέ εκκεντρικού και «αποτραβηγμένου» από τα κοινά Αντάνι, αποσκοπούν στη βελτίωση της εικόνας του ίδιου και των επιχειρήσεών του, προς τέρψη των τραπεζών και των επενδυτών που θέλουν να επενδύσουν στην Περιβαλλοντική και Κοινωνική Εταιρική Διακυβέρνηση (ESG). Το Adani Group έχει ανακοινώσει επενδύσεις σε πρότζεκτ παραγωγής 20,4 γιγαβάτ καθαρής ενέργειας, ποσοστό ισάξιο με το 20% της παραγωγής ηλιακής ενέργειας των ΗΠΑ.
Από την άλλη, ο όμιλος έχει σχεδόν υπερδιπλασιάσει την παραγωγή ενέργειας μέσω καύσης άνθρακας στα 26 γιγαβάτ, ενώ συνεχίζει να επενδύει σε πρότζεκτ φυσικού αερίου. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Ρέιτσελ Κλίτους, στέλεχος του Union of Concerned Scientists «ο Αντάνι ενδέχεται να είναι ο μεγαλύτερος ιδιωτικός επενδυτής σε νέα πρότζεκτ άνθρακα παγκοσμίως».
Τουλάχιστον προς το παρόν, η κίνηση αυτή του Αντάνι θεωρείται επιχειρηματικά λογική, εάν αναλογιστεί κανείς τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Αντάνι είχε καταφερθεί κατά των ανεπτυγμένων οικονομιών μετά από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός τον περασμένο Μάιο, «κουνώντας το δάχτυλο» σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία και τονίζοντας πως «οι ανεπτυγμένες χώρες έθεταν περιβαλλοντικούς στόχους και προχωρούσαν σε συστάσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής προς τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά τώρα φαίνεται πως έχουν αλλάξει το αφήγημά τους τη στιγμή που απειλούνται τα δικά τους ενεργειακά αποθέματα».
To ιστορικό του Αντάνι
Ο τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη γεννήθηκε πριν από 60 χρόνια στην επαρχία Γκουτζαράτ της δυτικής Ινδίας σε οικογένεια μεσοαστών εμπόρων. Μετά από ένα σύντομο «πέρασμα» από το πανεπιστήμιο, ο Αντάνι δραστηριοποιήθηκε στον κλάδο των διαμαντιών, πριν ιδρύσει την επενδυτική του εταιρεία το 1988, η οποία αποτέλεσε τη βάση για την Adani Enterprise Ltd.
Η ίδρυση της εταιρείας συνέπεσε με την κατάργηση του περίπλοκου γραφειοκρατικού κυκεώνα ονομαζόμενου και ως «License Raj», δίνοντας ώθηση στη νέα του επιχειρηματική προσπάθεια. Η επαγγελματική πορεία του Αντάνι ήταν τόσο επιτυχημένη, που ο Ινδός έπεσε θύμα απαγωγής και απελευθερώθηκε μετά από πληρωμή λύτρων ύψους $1,5 εκατ. Το 1995 ο Αντάνι ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στο λιμάνι της κωμόπολης Μούντρα, θέτοντας τα πραγματικά θεμέλια της αυτοκρατορίας του.
Την ίδια στιγμή ο πολλά υποσχόμενος πολιτικός του Ινδουιστικού-εθνικιστικού κόμματος Bharatiya Janata Party, Ναρέντρα Μόντι ανέλαβε το θώκο του υπουργού της επαρχίας του Γκουτζαράτ. Μετά από τις εκτεταμένες και βίαιες ταραχές που οδήγησαν στο θάνατο άνω των 1.000, ως επί το πλείστον Μουσουλμάνων πολιτών στην περιοχή, ο Αντάνι αποφάσισε να προστατεύσει τον Μόντι, επενδύοντας τόσο στην επαρχία όσο και στο ίδιο το κόμμα, βελτιώνοντας τις σχέσεις του πολιτικού με τους επιχειρηματίες.
Το 2014 ο Μόντι ανέλαβε την ινδική πρωθυπουργία. Ένα έτος αργότερα η Adani Enterprises προχώρησε σε μία σημαντική και περίπλοκη ανασυγκρότηση, λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές βλέψεις του νέου πρωθυπουργού και τις επενδύσεις στις υποδομές και την ενέργεια. Η ανασυγκρότηση και οι επενδύσεις αυτές είχαν όμως το αντίτιμό τους, αφού ο όμιλος του Ινδού επιχειρηματία αναγκάστηκε να χρηματοδοτήσει την επέκτασή του μέσω πολλαπλών δανείων. Σύμφωνα με το Fitch Group, το Adani Group έχει συνολικά χρέη ύψους $20 δισ., κάτι το οποίο «αποτελεί ανησυχητικό στοιχείο». O όμιλος, από την πλευρά του, τονίζει πως ακολουθεί σχέδιο απομόχλευσης και εξυπηρέτησης των χρεών του τα οποία δεν αποτελούν πρόβλημα ή λόγο ανησυχίας.
«Σκιώδεις» πρακτικές
Εκτός από τις κατηγορίες ακτιβιστών και επικριτών του Αντάνι για τις κρυφές του σχέσεις με την κυβέρνηση Μόντι, οι ανεξάρτητες ελεγκτικές αρχές της χώρας ξεκίνησαν πρόσφατα να διερευνουν funds με έδρα τον Μαυρίκιο τα οποία επενδύουν τεράστια ποσά στο Adani Group και τα οποία έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της αξιολόγησης των εισηγμένων εταιρειών του επιχειρηματία.
Εκτός των ινδικών συνόρων, ο Αντάνι ενδέχεται να αντιμετωπίσει πολλά εμπόδια. Για παράδειγμα, η πρόσφατη σύναψη συμφωνίας με τον γαλλικό κολοσσό TotalEnergies SE ύψους $7,3 δισ., θα εκθέσει τις επιχειρηματικές πρακτικές του Ινδού σε εξαιρετικά ενδελεχείς, διεθνείς ελέγχους.
Αν και εταιρείες με «βαριά» ονόματα όπως Standard Chartered Plc και Barclays Plc έχουν επενδύσει στον κλάδο της πράσινης ενέργειας του ομίλου, άλλες όπως η Pimco έχουν αρνηθεί να επενδύσουν λόγω της έκθεσης των επιχειρήσεων του ομίλου στον άνθρακα. Οι asset managers προσπαθούν, πλέον, να μειώσουν τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις με αυξημένες εκπομπές αερίου και προσηλώνονται σε αυτές που λαμβάνουν υπόψη το ESG και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το μόνο που παραμένει άγνωστο είναι πως θα κινηθεί ο Αντάνι, ο οποίος καλείται πια να κάνει το «πράσινο όνειρό» του, πράξη.
Διαβάστε ακόμη
Νέο «χτύπημα» στη γραφειοκρατία: Έναρξη ατομικής επιχείρησης από την οθόνη του υπολογιστή σας
Η αλά τούρκα ΜΚΟ και ένα… ξεπλυματάκι, το «όχι» του Ολλανδού και το σχολείο στο Ελληνικό