Το «καμπανάκι» της ύφεσης το οποίο ηχεί ιστορικά στη Wall Street άρχισε να χτυπάει το 2022 και δεν έχει σταματήσει. Η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου είναι χαμηλότερη από τα περισσότερα από τα μικρότερης διάρκειας ομόλογα από τότε, ένα φαινόμενο γνωστό ως ανεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων, το οποίο έχει προηγηθεί σχεδόν κάθε ύφεσης από τη δεκαετία του 1950 και μετά.

Ωστόσο, ενώ τα ιστορικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι μια ύφεση υποτίθεται ότι πρέπει να εμφανιστεί μέσα σε ένα, ή το πολύ δύο έτη από μια ανεστραμμένη καμπύλη, το αφήγημα αυτό όχι μόνο έχει καταρρεύσει, αλλά δεν εκφράζεται επίσης καμία ανησυχία για μελλοντική διολίσθηση της οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ.

Η κατάσταση αυτή έχει κάνει πολλούς στη Wall Street να αναρωτιούνται σχετικά με το γιατί η ανεστραμμένη καμπύλη – που αποτελεί τόσο σήμα όσο και, από ορισμένες απόψεις, αιτία ύφεσης – αποδείχθηκε λανθασμένη αυτή τη φορά και αν όντως αποτελεί συνεχές σημάδι οικονομικού κινδύνου.

«Μέχρι στιγμής, ναι, η ανεστραμμένη καμπύλη έχει αποδειχθεί ψευδής δείκτης ύφεσης», δήλωσε ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics. «Είναι η πρώτη φορά που αντιστρέφεται και δεν ακολουθεί ύφεση. Δεν νομίζω, όμως, ότι μπορούμε να νιώθουμε πολύ άνετα με τη συνέχιση της αναστροφής. Αποδείχθηκε λανθασμένη μέχρι στιγμής, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι λανθασμένη για πάντα».

Ανάλογα με το ποιο σημείο θεωρείται πιο σημαντικό, η καμπύλη είναι ανεστραμμένη είτε από τον Ιούλιο του 2022, όπως υπολογίζεται με βάση την απόδοση του 2ετούς, είτε από τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, όπως υπολογίζεται με βάση το ομόλογο 3μήνου.

Όποιο σημείο και αν επιλέξετε, η ύφεση θα έπρεπε να έχει ήδη συμβεί. Η αντιστροφή είχε κάνει λάθος μόνο μία φορά, στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ενώ έκτοτε έχει αποδειχθεί αλάνθαστη.

Σύμφωνα με την Fed της Νέας Υόρκης, η οποία χρησιμοποιεί την καμπύλη 10 ετών/3 μηνών, η ύφεση θα έπρεπε να συμβεί περίπου 12 μήνες αργότερα από την αναστροφή. Στην πραγματικότητα, η κεντρική τράπεζα εξακολουθεί να προβλέπει περίπου 56% πιθανότητα ύφεσης έως τον Ιούνιο του 2025, όπως υποδεικνύει το τρέχον χάσμα.

«Έχει περάσει τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, που πρέπει να αρχίσετε να αναρωτιέστε για τη χρησιμότητά της», δήλωσε ο Τζόζεφ Λαβόρνα, επικεφαλής οικονομολόγος της SMBC Nikko Securities.

Κάνοντας την κατάσταση ακόμη πιο περίπλοκη είναι το γεγονός ότι η καμπύλη αποδόσεων δεν είναι ο μόνος δείκτης που υποδεικνύει λόγους επιφυλακτικότητας σχετικά με το πόσο μπορεί να διαρκέσει η μετα-πανδημική ανάκαμψη.

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν έχει κατά μέσο όρο καταγράψει περίπου 2,7% σε πραγματική τριμηνιαία αύξηση από το γ’ τρίμηνο του 2022, ένας αρκετά ισχυρός ρυθμός πολύ πάνω από αυτό που θεωρείται τάση αύξησης του 2%.

Πριν από αυτό, το ΑΕΠ ήταν αρνητικό για δύο συνεχόμενα τρίμηνα, ικανοποιώντας τον τεχνικό ορισμό της ύφεσης.

Ωστόσο, οι οικονομολόγοι παρακολουθούν αρκετές αρνητικές τάσεις. Ο λεγόμενος κανόνας Sahm, ένας δείκτης που υποστηρίζει ότι η ύφεση συμβαίνει όταν το ποσοστό ανεργίας σε μέσο όρο τριμήνου είναι μισή ποσοστιαία μονάδα υψηλότερο από το χαμηλό 12 μηνών, είναι κοντά στο να πληροί τις προϋποθέσεις.

Συν τοις άλλοις, η προσφορά χρήματος ακολουθεί σταθερά πτωτική πορεία από την κορύφωση της τον Απρίλιο του 2022 και ο δείκτης των οικονομικών δεικτών του Conference Board είναι εδώ και καιρό αρνητικός, γεγονός που υποδηλώνει σημαντικές αντιδράσεις όσον αφορά την ανάπτυξη.

«Τόσα πολλά από αυτά τα μέτρα αμφισβητούνται», δήλωσε ο Κουίνσι Κρόσμπι, επικεφαλής παγκόσμιος στρατηγικός αναλυτής της LPL Financial. «Κάποια στιγμή, θα βρεθούμε σε ύφεση», προσέθεσε.

«Έχουμε έναν αριθμό διαφορετικών δεικτών που απλώς δεν έχουν αποδειχθεί προάγγελοι της ύφεσης», δήλωσε ο βετεράνος οικονομολόγος και στρατηγικός αναλυτής Τζιμ Πόλσον. «Είχαμε μια σειρά από φαινόμενα που απλά έμοιαζαν με ύφεση», συμπλήρωσε.

Ο ίδιος επισημαίνει ορισμένα ανώμαλα περιστατικά τα τελευταία χρόνια που θα μπορούσαν να εξηγήσουν τις διαφορές.

Πρώτον, σημειώνει ότι η οικονομία βίωσε στην πραγματικότητα αυτή την τεχνική ύφεση πριν από την αντιστροφή της καμπύλης. Παράλληλα, αναφέρει την ασυνήθιστη συμπεριφορά της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του τρέχοντος κύκλου.

Αντιμέτωπη με τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό ο οποίος βρέθηκε στο υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 40 και πλέον ετών, η Fed άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια σταδιακά τον Μάρτιο του 2022 και στη συνέχεια πολύ πιο επιθετικά από τα μέσα του ίδιου έτους, μετά την κορύφωση του πληθωρισμού τον Ιούνιο του 2022. Αυτό είναι αντίθετο με τον τρόπο που λειτουργούσαν οι κεντρικές τράπεζες στο παρελθόν.

Ιστορικά, η Fed αύξανε τα επιτόκια νωρίς στον πληθωριστικό κύκλο και στη συνέχεια ξεκινούσε τη μείωσή τους.

«Περίμεναν την κορύφωση του πληθωρισμού και στη συνέχεια προχωρούσαν σε περαιτέρω νομισματική σύσφιξη. Η Fed δεν κατάφερε να συγχρονιστεί με την οικονομία αυτή τη φορά», δήλωσε ο Πόλσεν.

Παρά ταύτα, η δυναμική των επιτοκίων βοήθησε τις εταιρείες να ξεφύγουν από αυτό που συνήθως συμβαίνει σε μια ανεστραμμένη καμπύλη.

Ένας λόγος για τον οποίο οι ανεστραμμένες καμπύλες μπορούν να συμβάλουν σε μια ύφεση, καθώς και να σηματοδοτήσουν ότι αυτή συμβαίνει, είναι ότι καθιστούν πιο ακριβό το βραχυπρόθεσμο χρήμα.

Αυτό είναι δύσκολο για τις τράπεζες, για παράδειγμα, που δανείζονται βραχυπρόθεσμα και δανείζουν μακροπρόθεσμα. Με μια ανεστραμμένη καμπύλη να πλήττει τα καθαρά περιθώρια επιτοκίου τους, οι τράπεζες μπορεί να επιλέξουν να δανείζουν λιγότερο, προκαλώντας υποχώρηση των καταναλωτικών δαπανών που μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση.

Αυτή τη φορά, όμως, οι εταιρείες ήταν σε θέση να «κλειδώσουν» τα δάνειά τους με χαμηλά μακροπρόθεσμα επιτόκια πριν η κεντρική τράπεζα αρχίσει να συσφίγγει τη νομισματική της πολιτική, παρέχοντας ένα «μαξιλάρι» έναντι των υψηλότερων βραχυπρόθεσμων επιτοκίων.

Ωστόσο, η τάση αυτή αυξάνει το διακύβευμα για τη Fed, καθώς μεγάλο μέρος αυτής της χρηματοδότησης πρόκειται να καταστεί ληξιπρόθεσμο.

Οι εταιρείες που έχουν ανάγκη να μετακυλήσουν το χρέος τους θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες αν τα υψηλά επιτόκια που επικρατούν παραμείνουν σε ισχύ. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει κάτι σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία για την καμπύλη αποδόσεων. Η Fed παραμένει σε αναμονή εδώ και ένα χρόνο, με το επιτόκιο αναφοράς της να βρίσκεται σε υψηλό 23 ετών.

«Επομένως, θα μπορούσε κάλλιστα να ισχύει το γεγονός ότι η καμπύλη… μας έλεγε ψέματα μέχρι τώρα. Αλλά θα μπορούσε να αποφασίσει να αρχίσει να λέει την αλήθεια πολύ σύντομα», δήλωσε ο Ζάντι. «Με κάνει να αισθάνομαι πραγματικά άβολα το γεγονός ότι η καμπύλη είναι ανεστραμμένη. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η Fed θα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια», συμπλήρωσε χαρακτηριστικά.