Το χωριό Mühlrose στα ανατολικά της Γερμανίας στέκεται όρθιο από τον 13ο αιώνα, έχοντας έρθει αντιμέτωπο πολέμους, πυρκαγιές, αδίστακτους άρχοντες, τη διαίρεση της χώρας και την επανένωσή της. Τώρα οι 200 κάτοικοί του τα μαζεύουν και φεύγουν εξαιτίας μιας βιομηχανίας που πίστευαν ότι θα έμενε επίσης στην ιστορία. Το Mühlrose θα εξαφανιστεί από τον χάρτη για να γίνει χώρος για ανθρακωρυχείο.
Μόνο μερικά σημάδια της κάποτε σθεναρής αντίστασης του χωριού έχουν απομείνει. «Σώστε το όμορφο Mühlrose μας», γράφει ένα φυλλάδιο σε ένα σπίτι από κόκκινο τούβλο, με τα παράθυρά του κλειστά.
Ένας από τους τελευταίους κατοίκους της πόλης, ο Ντέτλεφ Χόταφ, ζει σε μια αγροικία με τη γυναίκα του, καθώς και μερικά πρόβατα και κοτόπουλα. Στα 64 του χρόνια, κάνει βόλτες στους έρημους δρόμους με ηλεκτρικό αναπηρικό αμαξίδιο, πριν αναγκαστεί και αυτός να μετακομίσει μέχρι το τέλος του έτους. «Δεν ήθελα να μετεγκατασταθώ, επειδή γεννήθηκα εδώ», λέει. «Αυτό είναι το σπίτι μου».
Το Mühlrose βρίσκεται στην περιοχή όπου ενώνονται η Τσεχική Δημοκρατία, η Πολωνία και η πρώην Ανατολική Γερμανία, το κέντρο της κομμουνιστικής Ευρώπης για την εξόρυξη άνθρακα. Αντί για σύμβολο μιας περασμένης εποχής, όμως, είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα του πώς η ήπειρος αγωνίζεται να ξεφορτωθεί το βρώμικο καύσιμο μετά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία που ανέτρεψε τον ενεργειακό εφοδιασμό.
Η Γερμανία, στον κυβερνητικό συνασπισμό της οποίας συμμετέχει το περιβαλλοντικό Πράσινο Κόμμα, θέλει να επιταχύνει τα σχέδια για την πλήρη εγκατάλειψη του άνθρακα, καθώς στο μείγμα προστίθενται περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αλλά η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μετά τη διακοπή του φυσικού αερίου από τη Ρωσία και εμμένει σε ένα σχέδιο για την απενεργοποίηση των πυρηνικών αντιδραστήρων της.
Το αποτέλεσμα είναι ότι ένα μεγάλο ανθρακωρυχείο θα δημιουργηθεί στο Mühlrose καθώς η εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Lausitz Energie Bergbau AG, ή LEAG, επεκτείνεται. Θα εξορύσσει λιγνίτη, χαμηλής ποιότητας λεγόμενο καφέ άνθρακα, όπως γράφει το Bloomberg.
Οι εργασίες κατεδάφισης βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη από τα τέλη Ιουνίου. Η εκσκαφή έχει εξαλείψει περισσότερα από τα δύο τρίτα των κτιρίων. Μόνο μερικά σπίτια παραμένουν ανάμεσα σε πινακίδες “απαγορεύεται η καταπάτηση”. Ο ατμός από τους πύργους ψύξης του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που τροφοδοτεί ο άνθρακας υψώνεται στον ορίζοντα.
Ο Μάρτιν Κλάους, υπεύθυνος της LEAG για την επανεγκατάσταση, λέει ότι η εταιρεία έχει κάνει ό,τι μπορεί για να διευκολύνει τη μετάβαση για τους κατοίκους της πόλης. «Δεν θέλουμε κανείς να βρεθεί σε χειρότερη οικονομική κατάσταση λόγω της μετεγκατάστασης», λέει ο Kλάους.
Η γερμανική κυβέρνηση κατέληξε σε συμφωνία με τον γίγαντα του άνθρακα RWE AG για τη διακοπή της χρήσης του καυσίμου μέχρι το 2030, οκτώ χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα, γεγονός που θα εξοικονομήσει περισσότερα χωριά από τον εκσκαφέα.
Αλλά η LEAG, μέρος της αυτοκρατορίας του Τσέχου δισεκατομμυριούχου Ντάνιελ Κρετίνσκι, θέλει πρόσβαση στον άνθρακα κάτω από το Mühlrose πριν βγει από τη βιομηχανία. Η εταιρεία υπέβαλε την αίτησή της για εξόρυξη τον Μάρτιο και η κρατική περιφερειακή αρχή λέει ότι την αξιολογεί.
Ο υπουργός Οικονομίας και Κλιματικής Δράσης της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ του κόμματος των Πρασίνων, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο στις αρχές Ιουνίου ότι ο λιγνίτης εξασφάλισε τον πλούτο της χώρας στο παρελθόν, αλλά ο καιρός του φτάνει στο τέλος του. Ωστόσο, δεν μπορεί να κάνει και πολλά πράγματα εξαιτίας των συμβολαίων που υπέγραψε η προηγούμενη κυβέρνηση με τις εταιρείες εξόρυξης, τα οποία τώρα εμποδίζουν τις πολιτικές προσπάθειες να απαλλαγούμε από τον άνθρακα.
Αντ’ αυτού, ο Χάμπεκ ανακοίνωσε ένα πακέτο βοήθειας για τη LEAG σύμφωνα με μια προηγούμενη συμφωνία: τουλάχιστον 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ (1,3 δισεκατομμύρια δολάρια) για να καλυφθεί το κόστος των απωλειών θέσεων εργασίας και της αποκατάστασης της γης μετά το τέλος της εξόρυξης, αλλά μέχρι το 2038, το έτος που ήταν ο αρχικός στόχος.
Ο Χάμπεκ ελπίζει ότι οι δυνάμεις της αγοράς θα ωθήσουν σε πρόωρη έξοδο, καθώς η πτώση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και η αύξηση του κόστους για τη ρύπανση του περιβάλλοντος καθιστούν όλο και πιο ασύμφορη την καύση του ορυκτού καυσίμου στη Γερμανία. Η Τζόζεφιν Τεμπ, ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Flensburg, η οποία είναι συν-συγγραφέας μιας μελέτης για την εξόρυξη λιγνίτη που δημοσιεύθηκε στα τέλη Ιουνίου, λέει ότι η εξόρυξη κάτω από το Mühlrose θα ήταν ασύμφορη.
Τι λέει η LEAG
Η LEAG λέει το αντίθετο. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο Θόρστεν Κράμερ, η εταιρεία κάνει υπολογισμούς με διαφορετικά σενάρια για τη λιγνιτική της δραστηριότητα. «Υποθέτουμε ότι θα συνεχίσουμε να παράγουμε έσοδα μέχρι το 2038», λέει.
Έχουν υπάρξει λίγες διαμαρτυρίες όπως αυτές που ξέσπασαν πέρυσι σε άλλα μέρη της Γερμανίας. Η RWE προκάλεσε την οργή των ακτιβιστών όταν αποφάσισε να ισοπεδώσει ένα τελευταίο χωριό στη Ρηνανία. Ακολούθησε μια αντιπαράθεση υψηλού προφίλ στην οποία συμμετείχε η Σουηδή περιβαλλοντική ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ.
Πριν από πέντε χρόνια, η πλειοψηφία των κατοίκων του Mühlrose ψήφισε να απομακρυνθούν, μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες αγώνα για την επέκταση του λιγνίτη, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Σπρέιζ, τον δήμαρχο. «Ήταν επιθυμία τους να μετεγκατασταθούν», λέει. «Απλώς είχαν βαρεθεί τον θόρυβο και τη σκόνη. Στο αποκορύφωμα των εργασιών, τα παράθυρά μας έπρεπε να καθαρίζονται σχεδόν καθημερινά».
Περίπου οι μισοί από τους κατοίκους έχουν μετακομίσει σε μια περιοχή μετεγκατάστασης, που ονομάζεται Mühlrose-neu, σε μικρή απόσταση με το αυτοκίνητο, μέρος του χωριού Schleife.
Η LEAG αναμένει να πάρει την κυριότητα όλης της γης μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και να ξεκινήσει τις εκσκαφές το 2029. Σε περίπτωση που η μεταλλευτική αρχή εγκρίνει τα σχέδια, οι ιδιοκτήτες των δασών θα υποβάλουν νομική καταγγελία, λέει ο Ρενέ Σούστερ, ακτιβιστής της περιβαλλοντικής ομάδας Green League.
Διαβάστε ακόμη
ΕΚΤ: Αφήνει τη σφαίρα στη θαλάμη για τις επόμενες μειώσεις επιτοκίων
Michelin: Πώς μια εταιρεία ελαστικών έφτασε να ελέγχει την παγκόσμια γαστρονομία
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ