Η σημαντικότερη μορφή καυσίμων για την παγκόσμια οικονομία είναι το ντίζελ. Κινεί φορτηγά, λεωφορεία, τρένα και πλοία αλλά και οικοδομικά, γεωργικά και βιομηχανικά μηχανήματα. Χρησιμοποιείται για τη θέρμανση νοικοκυριών και σε πολλές περιπτώσεις, λόγω των υψηλών τιμών φυσικού αερίου, για την ηλεκτροπαραγωγή.
Τους επόμενους μήνες, όμως, ο πλανήτης ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπος με σημαντικές ελλείψεις ντίζελ τη στιγμή που η προσφορά των περισσοτέρων μορφών ενέργειας παραμένει περιορισμένη και επιδεινώνει την πληθωριστική κρίση.
Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι τεράστιες, με το αυξημένο κόστος να «μεταδίδεται» στα ράφια των σούπερ μάρκετ αλλά και τους λογαριασμούς ρεύματος. Στις ΗΠΑ, η αύξηση της τιμής του ντίζελ θα προκαλέσει απώλειες $100 δισ. στην οικονομία, σύμφωνα με τον Μαρκ Φίνλεϊ, αναλυτή του Rice University Baker Institute of Public Policy.
«Τα πάντα στην οικονομία μας επηρεάζονται από τις τιμές του ντίζελ», τόνισε ο Φίνλεϊ.
Τα αποθέματα του ντίζελ και του πετρελαίου θέρμανσης των ΗΠΑ βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό 40 ετών. Παρόμοια είναι και η κατάσταση στη βορειοδυτική Ευρώπη ενόψει του επερχόμενου εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Οι παγκόσμιες αγορές έχουν πληγεί τόσο που οι φτωχότερες χώρες όπως το Πακιστάν δεν έχουν πια τη δυνατότητα να πληρώσουν τις αυξημένες τιμές που ζητούν οι εξαγωγείς.
«Πρόκειται για τη σημαντικότερη κρίση του ντίζελ που έχω βιώσει», τόνισε ο Ντάριο Σκαφάρντι, πρώην CEO των ιταλικών διυλιστηρίων Saras SpA με εμπειρία 40 ετών στον κλάδο.
Οι τιμές σποτ του ντίζελ στην αγορά της Νέας Υόρκης έχουν καταγράψει αύξηση της τάξης του 50% φέτος. Η τιμή άγγιξε τα $4,9/γαλόνι στις αρχές Νοεμβρίου, διπλάσιο ποσό σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Παράλληλα, τα spreads του ντίζελ έναντι του αργού επεκτείνονται, υποδεικνύοντας τις ελλείψεις διύλισης. Στη βορειοδυτική Ευρώπη, τα futures του ντίζελ κοστίζουν $40/βαρέλι παραπάνω από το Brent.
Τί προκαλεί τις ελλείψεις;
Ο κύριος λόγος των ελλείψεων είναι η μείωση της διύλισης σε παγκόσμιο επίπεδο. Εκτός του ότι η προσφορά πετρελαίου παραμένει σχετικά περιορισμένη, τα προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία και το κλείσιμο πολλών διυλιστηρίων έχουν προκαλέσει τεράστιες καθυστερήσεις στη γραμμή παραγωγής του καυσίμου. Παράλληλα, η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχει επίσης περιορίσει τις επενδύσεις στον τομέα, ενώ από το 2020 η διυλιστική ικανότητα των ΗΠΑ έχει μειωθεί κατά 1 εκατ. βαρέλια/ημέρα. Στην Ευρώπη, οι απεργίες και τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα έχουν περιορίσει την παραγωγικότητα των διυλιστηρίων.
Τα πράγματα ενδέχεται να χειροτερέψουν λόγω της απαγκίστρωσης της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια, δεδομένου του ότι η Ε.Ε. βασίζεται στο ντίζελ περισσότερο από κάθε άλλη οικονομία στον κόσμο.
Παράλληλα, υπάρχει και το πρόβλημα του backwardation της αγοράς, όπου τα πρίμιουμ είναι υψηλότερα όσον αφορά την άμεση πώληση εμπορευμάτων παρά για τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια, κάτι το οποίο οδηγεί πολλούς εξαγωγείς σε άμεσες πωλήσεις με αποτέλεσμα τη μείωση των αποθεμάτων.
ΗΠΑ
Στις ΗΠΑ, οι ελλείψεις στην ανατολική ακτή έχουν ήδη οδηγήσει στη λήψη μέτρων εκτάκτου ανάγκης. Στις βορειοανατολικές πολιτείες οι οποίες κάθε χρόνο «παγώνουν» λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών, οι λογαριασμοί θέρμανσης και ηλεκτρικού των νοικοκυριών αναμένεται να εκτιναχθούν σε υψηλά δεκαετιών. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της αμερικανικής κυβέρνησης, οι πολίτες στις περιοχές αυτές θα κληθούν να πληρώσουν μέχρι και 45% περισσότερο φέτος λόγω της κρίσης.
Αν και οι μακροπρόθεσμες ελλείψεις στην αμερικανική αγορά δε θεωρούνται πιθανές αφού η χώρα είναι εξαγωγέας ντίζελ, οι τοπικές ελλείψεις και οι αυξήσεις των τιμών ενδέχεται να γίνουν κάτι το σύνηθες κυρίως στις ανατολική ακτή όπου η έλλειψη αγωγών οδηγεί σε καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά την τροφοδοσία καυσίμων.
Ευρώπη
Στην Ευρώπη, οι ελλείψεις που θα δημιουργήσουν οι κυρώσεις κατά της εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου μέσω της θαλάσσιας οδού θα πρέπει να αντισταθμιστούν κατά κάποιο, άγνωστο μέχρι τώρα, τρόπο.
Ο κρύος χειμώνας θα επιδεινώσει την κατάσταση ιδιαίτερα στη βορειοδυτική ήπειρο, όπου τα αποθέματα ενδέχεται να μειωθούν στα 211,9 εκατομμύρια βαρέλια μέχρι το Μάρτιο, ένα μήνα μετά την εφαρμογή των μέτρων, σύμφωνα με τη Wood Mackenzie Ltd. Το ποσό αυτό θα αποτελέσει χαμηλό δώδεκα ετών.
Η Ευρώπη συνεχίζει και εισάγει τεράστιες ποσότητες πετρελαίου από τη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία, την Ινδία και άλλες χώρες. Γι αυτόν το λόγο, οι θαλάσσιες εισαγωγές του Οκτωβρίου άγγιξαν υψηλό 6 ετών, σύμφωνα με στοιχεία της Vortexa και ανάλυση του Bloomberg.
Αναπτυσσόμενες οικονομίες
Η παγκόσμια αυτή έλλειψη καυσίμων έχει αυξήσει τις εξαγωγές της Κίνας και της Ινδίας προς την Ευρώπη η οποία έχει τη δυνατότητα πληρωμής των αυξημένων αυτών πρίμιουμ. Οι συνολικές εξαγωγές καυσίμων από την Κίνα, σύμφωνα με την FGE, αναμένεται να αυξηθούν κατά 500.000 βαρέλια/ημέρα, ενώ άγνωστο παραμένει το ερώτημα εάν αυτή η προσπάθεια θα βοηθήσει στην αντιστάθμιση της «μαύρης τρύπας» που ενδέχεται να προκαλέσει το παγκόσμιο έλλειμμα, τη στιγμή που οι φτωχότερες χώρες δεν έχουν πρόσβαση στην πανάκριβη αγορά.
Η Σρι Λάνκα, για παράδειγμα, δεν έχει τη δυνατότητα αναπλήρωσης των αποθεμάτων της, σύμφωνα με τον Υπουργό Ενέργειας της χώρας, ενώ η Ταϊλάνδη έχει προχωρήσει σε επίδομα καυσίμων για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστος του ντίζελ. Το Βιετνάμ μελετά λήψη έκτακτων μέτρων όπως τη δανειοδότηση των εγχώριων μονάδων παραγωγής μέσω της κεντρικής τράπεζας με στόχο την αύξηση της προσφοράς.
Διαβάστε ακόμη
Αυτή είναι η ελληνική Dream Team της Silicon Valey (pics)
Κατοικία: «Γολγοθάς» η αναζήτηση για φτηνό ενοίκιο (πίνακες)
FT: «Στα ύψη» οι τιμές του σκωτσέζικου ουίσκι – Γιατί το προτιμούν οι επενδυτές