Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία μετά από χρόνια οικονομικής κρίσης και περιθωριοποίησης στη Ευρώπη, βγαίνουν από την βαθιά ύφεση και καμαρώνουν πλέον για τις προόδους σε πολλούς τομείς της οικονομίας.
Έχουν γίνει οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις στην περιοχή, με ρυθμούς ανάπτυξης διπλάσιους από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και πολύ υψηλότερους από πολλούς από τους γείτονές τους. Η επέκταση στην Ισπανία και την Ελλάδα αναμένεται να ξεπεράσει το 2% φέτος, έναντι μόλις 0,8% για τη ζώνη του ευρώ. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής, θα αναπτυχθεί ελάχιστα, γράφει δημοσίευμα του Bloomberg.
Ωστόσο, τα σημάδια της οικονομικής ύφεσης παραμένουν -ιδιαίτερα στην αγορά εργασίας- και η ανοικοδόμηση της φήμης συνεχίζεται.
Η περίοδος της κρίσης ενσωμάτωσε την άποψη ότι η Νότια Ευρώπη είναι ανεύθυνη, τεμπέλικη, μη παραγωγική, προσκολλημένη στο νόμισμα του ευρώ μόνο χάρη στις ελεημοσύνες των πλουσιότερων βορειοευρωπαϊκών χωρών.
Αυτή η προοπτική μετέτρεψε ένα γεωγραφικό χάσμα σε ένα βαθύ σχίσμα αμφιβολιών, καχυποψίας και ανταγωνισμού. Από την Αθήνα μέχρι τη Μαδρίτη και τη Λισαβόνα, η σκληρή δουλειά συνεχίζεται για να αλλάξει αυτό.
Όταν οι ελληνικές εταιρείες άρχισαν να εξάγουν στην αρχή της κρίσης, τα λάθη, ή ακόμη και οι απάτες σε ορισμένες περιπτώσεις, τους έδωσαν κακό όνομα.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσαμε κατά τη διάρκεια της κρίσης ήταν η έλλειψη εμπιστοσύνης της Ελλάδας από άλλες αγορές». «Έπρεπε να κάνουμε μικρά βήματα. Πουλήσαμε, κερδίσαμε και επανεπενδύσαμε» για αρκετά χρόνια, αναφέρει ο Γιάννης Μόσχος, επιχειρηματίας στον τομέα του ελαιολάδου.
Τα πράγματα έχουν αλλάξει τώρα. Για τις κυβερνήσεις, καθώς και για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, η ελπίδα είναι ότι ο νέος δυναμισμός δεν θα αποδειχθεί μια αναλαμπή, σύμφωνα με το Bloomberg.
Αλλά πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι τα οφέλη της ισχυρότερης ανάπτυξης θα φθάσουν σε όλες τις γωνιές της οικονομίας και θα ενισχύσουν το βιοτικό επίπεδο. Τόσο στην Πορτογαλία όσο και στην Ελλάδα ο κατώτατος μισθός είναι κάτω από 1.000 ευρώ το μήνα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat.
Η αποτυχία αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος θα μπορούσε να υποδαυλίσει το είδος της δυσαρέσκειας των ψηφοφόρων που ήδη εκδηλώνεται σε μεγάλα τμήματα της Ευρώπης.
Στις τελευταίες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα κέρδισαν στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία – τις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες. Αν αυτό οδηγήσει σε ευρύτερη αβεβαιότητα σχετικά με την πολιτική και τις πολιτικές, αυτό αποτελεί απειλή για τη σταθερότητα που οι επενδυτές και οι επιχειρήσεις χρειάζονται στην περιοχή.
Στην Ισπανία, το ακροδεξιό VOX πρόσθεσε έδρες, ενώ το πορτογαλικό Chega σημείωσε επίσης κέρδη μετά την ισχυρή του εμφάνιση στις εθνικές εκλογές νωρίτερα φέτος.
Όχημα ο τουρισμός
Η οικονομική ανάπτυξη σε ολόκληρη τη Νότια Ευρώπη οφείλεται εν μέρει στον τουρισμό και στην αύξηση των επισκεπτών μετά την πανδημία, αλλά δεν είναι ο μόνος παράγοντας. Μια πολυετής επιχείρηση εξυγίανσης έχει επίσης θέσει αυτές τις οικονομίες σε πιο στέρεες βάσεις.
«Η αβεβαιότητα για την Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες του Νότου έχει πλέον εκλείψει», δήλωσε ο Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών στην Αθήνα. “Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Η απουσία αβεβαιότητας, ωστόσο, είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας, καθώς στο παρελθόν έδιωχνε το κεφάλαιο και την εργασία».
Η Ελλάδα, για παράδειγμα, έχασε το ένα τέταρτο της παραγωγής της κατά τη διάρκεια μιας δεκαετούς κρίσης και το βάρος του χρέους της αυξήθηκε στα ύψη.
Όμως πέρυσι η χώρα ανέκτησε την επενδυτική της βαθμίδα και ο λόγος του χρέους της προς το ΑΕΠ μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία. Σε μια ένδειξη του πώς έχουν αλλάξει οι κατευθύνσεις, η Γαλλία υποβαθμίστηκε από την S&P Global Ratings τον περασμένο μήνα.
Ο δείκτης χρέους της Πορτογαλίας έχει επίσης καθοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, εξαιρουμένων των επιπτώσεων της πανδημίας, αφού είχε διογκωθεί σε μη βιώσιμα επίπεδα.
Οι δημοσιονομικές θέσεις εξακολουθούν επίσης να αποτελούν κίνδυνο, αλλά η δουλειά της τελευταίας δεκαετίας αποδίδει καρπούς. Ακόμα και όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε τα προγράμματα αγοράς ομολόγων, που κάποτε αποτελούσαν τεράστια σανίδα σωτηρίας, τα spreads των ομολόγων παρέμειναν σε γενικές γραμμές υπό έλεγχο.
Οι ανησυχίες των επενδυτών που κυριαρχούσαν στην αγορά ομολόγων πριν από μια δεκαετία έχουν ξεθωριάσει.
Η Ιταλία παραμένει μια εξαίρεση σε αυτή την ιστορία, μια μεγαλύτερη οικονομία που υστερεί σε σχέση με τους νοτιοευρωπαίους γείτονές της και η οποία έχει σημειώσει λιγότερη δημοσιονομική πρόοδο.
«Για τις τέσσερις – Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία – υπάρχουν ορισμένα πράγματα που ισχύουν, όπως η ανανεωμένη αίσθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και η σταθεροποίηση των spreads των ομολόγων», δήλωσε η Βαλεντίνα Μελιτσιάνι, καθηγήτρια εφαρμοσμένων οικονομικών στο πανεπιστήμιο Luiss της Ρώμης. «Αλλά όταν πρόκειται για την οικονομική ανάπτυξη, υπάρχουν κάποιες διαφορές. Η Ιταλία δεν κατάφερε να σταθεροποιήσει το χρέος της».
Ενώ ο μαζικός τουρισμός και η φθηνότερη μεταποίηση εξακολουθούν να αποτελούν μεγάλο μέρος των οικονομιών της Νότιας Ευρώπης, υπάρχει επίσης μια προσπάθεια να προωθηθούν σε τομείς υψηλότερης αξίας, όπως οι υπηρεσίες βιοτεχνολογίας. Αυτό αντικατοπτρίζει τη συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει όφελος από το να μένουμε άπραγοι.
Η Μόνικα Σάντα συμβούλευε επί σειρά ετών πλούσιους Λατινοαμερικανούς στη Νέα Υόρκη σχετικά με το πώς να επενδύσουν τα χρήματά τους στην JPMorgan και την Deutsche Bank. Υποφέροντας από δερματικά προβλήματα και απογοητευμένη από τις διαθέσιμες θεραπείες, επέστρεψε στην Ισπανία για να δημιουργήσει τη δική της επιχείρηση.
Η προσέγγιση της Σάντα στην επιχείρησή της είναι ένας μικρόκοσμος της εικόνας που η Ισπανία, μαζί με την Ελλάδα και την Πορτογαλία, θέλουν να προβάλλουν.
«Τα χρόνια που εργάστηκα στον τραπεζικό τομέα μου δίδαξαν πειθαρχία και η ζωή στη Νέα Υόρκη μου άνοιξε το μυαλό», δήλωσε η Σαντα. «Διαχειρίζομαι την επιχείρησή μου με σύνεση, με στόχο να αναπτύσσομαι σταθερά και με πολύ κερδοφόρο τρόπο».
Διαβάστε ακόμη
Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι των ευρωεκλογών – O ρόλος της ακροδεξιάς στις αποφάσεις της ΕΕ
Πλήγμα για το ευρώ η άνοδος της ακροδεξιάς στην ΕΕ και οι εκλογές – σοκ στη Γαλλία
Τα 5 συμπεράσματα των ευρωεκλογών
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ