Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ χρειάστηκε δύο μέρες για να «περάσει» το πακέτο ύψους 130 δισ. ευρώ για την τόνωση της γερμανικής οικονομίας, αλλά οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι το αποτέλεσμα άξιζε την αναμονή.
Το πακέτο – περίπου κατά 30% μεγαλύτερο από το αναμενόμενο – ενισχύει την προσπάθεια που ξεκίνησε τον Μάρτιο, καθιστώντας την Γερμανία ως την χώρα που ανακοίνωσε το μεγαλύτερο ποσό (1,3 τρισ. ευρώ) στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να μετριάσει τον αντίκτυπο από την πανδημία του κορωνοϊού. Η δέσμευση στους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς τέθηκε στο περιθώριο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η χειρότερη οικονομική κρίση μετά το Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Δεν είναι αξιοσημείωτο μόνο το μέγεθος του πακέτου, αλλά και το γεγονός ότι η γερμανική κυβέρνηση έχει κάνει μια στροφή 180 μοιρών», έγραψε ο Κάρστεν Μπρενσκι, επικεφαλής οικονομολόγος για την ευρωζώνη στην ING. «Από πρωταθλήτρια της λιτότητας σε πρωταθλήτρια των δαπανών. Λίγους μήνες πριν το να σχολιάζουμε έτσι την γερμανική δημοσιονομική πολιτική θα ήταν σχεδόν αδιανόητο».
Τα βασικά σημεία του νέου σχεδίου τόνωσης
- Ο φόρος επί των πωλήσεων (ΦΠΑ) μειώθηκε σε 16% από 19% έως το τέλος του 2020, με κόστος 20 δισ. ευρώ
- Γέφυρα χρηματοδότησης για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έως και 25 δισ. ευρώ
- Ενίσχυση 10 δισ. ευρώ σε επενδύσεις σε ψηφιακά έργα, έργα ασφάλειας και άμυνας
- Φορολογικά κίνητρα για τις εταιρικές επενδύσεις, που θα επηρεάσουν τα κρατικά έσοδα κατά 6 δισ. ευρώ
5,9 δισ. ευρώ σε ενίσχυση για τους Δήμους - Μπόνους 300 ευρώ ανά παιδί, συνολικού ύψους 4,3 δισ. ευρώ
Μέχρι την εμφάνιση του κορωνοϊού, η Γερμανία είχε αντισταθεί επί μακρόν στην πίεση των εταίρων της να παράσχει κίνητρα μεγάλης κλίμακας, όπως έλπιζαν και οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ, τα οποία θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν την οικονομική ανάπτυξη σε όλη την Ευρώπη. Στην χώρα όπου η δημοσιονομική ορθότητα βρίσκεται σε βάθρο, οι πολιτικοί της αρνούνται την άσκοπη αύξηση χρεών, εκτός εάν συνεχιστεί η κρίση.
Αυτή η στιγμή έχει πλέον φτάσει. Το τεράστιο παζάρι μεταξύ του μπλοκ των Χριστιανοδημοκρατών της Μέρκελ και των κυβερνητικών της εταίρων του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος κατέληξε σε ένα αμάγαλμα 57 μέτρων που εκτείνονται από μια προσωρινή μείωση του φόρου επί των πωλήσεων με στόχο την αύξηση των καταναλωτικών δαπανών, τα μετρητά για δημιουργία δικτύων 5G, έως την βελτίωση των σιδηροδρόμων και τον διπλασιασμό των κινήτρων για ηλεκτρικά οχήματα.
«Συνολικά, το πακέτο είναι μελετημένο, ισορροπημένο και πραγματικά λογικό», δήλωσε ο Κλέμενς Φουεστ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Ifo σε ραδιοφωνική εκπομπή του DLF. «Είναι σίγουρα ικανό να μετριάσει την ύφεση», πρόσθεσε ο ίδιος.
Οι αποφάσεις της ΕΚΤ
Η Γερμανία παραμένει σε πορεία να καταγράψει τα μικρότερα πλήγματα σε σύγκριση με τους ευρωπαίους εταίρους της. Πριν ανακοινωθεί το τελευταίο πακέτο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε ότι η γερμανική οικονομία, η μεγαλύτερη της Ευρώπης, θα συρρικνωθεί κατά περίπου 6,5% φέτος, σε σύγκριση με το σχεδόν 10% της Ιταλίας και της Ισπανίας.
Η νέα δημοσιονομική χαλάρωση της Μέρκελ συνδυάζεται με την επέκταση της αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ που ανακοίνωσε σήμερα. Η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα επεκτείνει το πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης για την πανδημία κατά 600 δισ. ευρώ (100 δισ. ευρώ πάνω από το αναμενόμενο) στα 1,35 τρισ. ευρώ με χρονική έκταση τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2021.
Καθώς το lockdown που προκάλεσε η πανδημία ανάγκασε χιλιάδες γερμανικές εταιρείες να απολύσουν εργαζομένους ή ακόμη και να κλείσουν εντελώς την επιχείρησή τους, ενεργοποιήθηκαν γρήγορα τα παλαιά μέτρα που είχαν χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της κρίσης. Τώρα, ένας μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο δεύτερος γύρος κινήτρων υπόσχεται να οδηγήσει την ανάκαμψη.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος στο Κέντρο για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση, Κρίστιαν Οντενταλ, χαιρέτισε τα μέτρα της γερμανικής κυβέρνησης, δηλώνοντας ότι «η πολύ σημαντική υποστήριξη» για τις οικογένειες και τους δήμους «θα βοηθήσουν στην ανάκαμψη». «Η περικοπή του ΦΠΑ είναι η μεγαλύτερη έκπληξη», δήλωσε ο Οντενταλ στο Bloomberg. «Είναι ένα κίνητρο ευρείας βάσης» που θα επιτρέψει στους« ανθρώπους να προχωρήσουν σε σημαντικές αγορές».
Η εμβέλεια του πακέτου τόνωσης (“kraftpaket”, στα γερμανικά) είναι αυτό που εντυπωσιάζει οικονομολόγους σχεδόν εξίσου με το μέγεθός του. Ο Τζόργκ Ρόκολ, καθηγητής οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Σχολή Διοίκησης και Τεχνολογίας, σημειώνει ότι το πακέτο έχει σχεδιαστεί για να δώσει κίνητρα «σε όσο το δυνατόν περισσότερους οικονομικούς παράγοντες». Ο ψυχολογικός αντίκτυπος μπορεί επίσης να είναι κρίσιμος, δήλωσε στο Bloomberg.
«Τώρα η ελπίδα είναι – και νομίζω ότι αυτό είναι ίσως πιο σημαντικό και από τα ίδια τα χρήματα – να σταλεί ένα πολύ δυνατό μήνυμα ενθάρρυνσης, θα μπορούσατε να το χαρακτηρίσετε και ως μια ψυχολογική δήλωση, που να συνοδεύει αυτό το τόσο σημαντικό χρηματικό ποσό».