Μαζί με τα συνηθισμένα αρχεία και υπολογιστικά φύλλα, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ταξιδεύουν με προορισμό τις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα για να συζητήσουν τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό του ευρωπαϊκού μπλοκ, συνιστάται να φέρουν μια επιπλέον αλλαξιά ρούχων μαζί τους. Ίσως δύο.
Η έκτακτη σύνοδος κορυφής για την πιθανή συμφωνία επί ενός επταετούς προγράμματος δαπανών προγραμματίζεται να ξεκινήσει την Πέμπτη. Ωστόσο, δεν έχει οριστεί χρόνος λήξης και οι διπλωμάτες φοβούνται ότι οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να καλύψουν έως και το Σαββατοκύριακο. Ακόμη και τότε, όμως, η αποτυχία των διαπραγματεύσεων παραμένει το πιο πιθανό αποτέλεσμα.
Ο προϋπολογισμός των τρισεκατομμυρίων ευρώ αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της ΕΕ που επιτρέπει στους αγρότες να ανταγωνίζονται τις εισαγωγές από τον αναπτυσσόμενο κόσμο, βοηθά τα φτωχότερα κράτη να καλύψουν το χάσμα που τα χωρίζει από τις πιο πλούσιες χώρες και θεμελιώνουν τα σχέδια που δεσμεύουν τα κράτη- μέλη της ένωσης μαζί. Αλλά είναι επίσης ένα αλεξικέραυνο για τις εντάσεις που αναπτύσσονται μέσα στο ευρωπαϊκό μπλοκ και μετά από τρία χρόνια ασυνήθιστης ενότητας κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων του Brexit, τα πάθη τώρα είναι ψηλά στην ατζέντα.
Όταν οι υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων συναντήθηκαν τη Δευτέρα προκειμένου να προετοιμαστούν για τη Σύνοδο Κορυφής, ένας από τους συμμετέχοντες είπε, μισοαστεία- μισοσοβαρά, ότι οι καλοί τρόποι των πολιτισμένων ανθρώπων είχαν “πάει περίπατο” καθώς όλοι επιτέθηκαν σε όλους.
Η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα μέρος, μόνο, του προβλήματος. Το Ηνωμένο Βασίλειο αφήνει μια τρύπα περίπου 60 δισεκατομμυρίων ευρώ (65 δισεκατομμυρίων δολαρίων), η οποία πρέπει να καλυφθεί είτε με περικοπές δαπανών είτε κάνοντας τα άλλα κράτη- μέλη να πληρώσουν περισσότερα.
Αλλά οι μεταβαλλόμενες προτεραιότητες της ΕΕ απαιτούν επίσης περισσότερα χρήματα για ζητήματα όπως η αλλαγή του κλίματος και η μετανάστευση, την ώρα που εκείνοι οι οποίοι κερδίζουν από την παραδοσιακή εστίαση στη γεωργία και την περιφερειακή ανάπτυξη αγωνίζονται να διατηρήσουν τα οφέλη τους.
Η έκβαση αυτής της μάχης θα αποτελέσει ένα κρίσιμο μήνυμα για το κατά πόσον η Ευρώπη είναι διατεθειμένη να δαπανήσει περισσότερο συλλογικά, προκειμένου να προωθήσει τους στόχους της, εάν θέλει να δώσει προτεραιότητα στην καινοτομία αντί να στηρίζει κυρίως τις παραδοσιακές βιομηχανίες, εάν είναι έτοιμη να εκμεταλλευτεί αποτελεσματικά τους οικονομικούς της πόρους κι εάν έχει την πολιτική ισχύ να υποχρεώσει χώρες όπως την Ουγγαρία και την Πολωνία να σέβονται το κράτος δικαίου.
Ουσιαστικά, η ΕΕ χωρίζεται σε δύο βασικά στρατόπεδα: όσους θέλουν να ξοδέψουν περισσότερα, κι όσους πιστεύουν ότι τώρα είναι μια χαρά η κατανομή των πόρων του προϋπολογισμού.
Οι Κάτω Χώρες, η Αυστρία, η Δανία και η Σουηδία επιχειρηματολογούν υπέρ της διατήρησης ως ανώτατου ορίου δαπανών στο 1% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της ΕΕ και υπέρ ενός μόνιμου συστήματος εκπτώσεων που θα περιορίζει τις εισφορές των χωρών αυτών. Προτείνουν επίσης να επικεντρωθεί ο προϋπολογισμός σε νέες προτεραιότητες και να περιορίσει τις δαπάνες σε παραδοσιακούς τομείς.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν περίπου 16 νότιες και ανατολικές χώρες που θεωρούν την περιφερειακή χρηματοδότηση ως βασικό εργαλείο για να τους βοηθήσει να συγκλίνουν με τους πλουσιότερους εταίρους. Θέλουν ένα ανώτατο όριο δαπανών πιο κοντά στο 1,1% που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε 1,3% και απείλησε να καταψηφίσει κάθε συμφωνία εάν δεν το έχει εντάξει στο περιεχόμενό της.
Φυσικά όλη αυτή η διαπραγμάτευση και η ένταση, δεν αφορούν παρά σε ένα πολύ μικρό μέρος του πλούτου που παράγεται από τους 450 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ.
