Τα απομεινάρια του αρχέγονου δάσους μαρτυρούν τα προβλήματα στην πληγείσα από την ξηρασία Διώρυγα του Παναμά.
Λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από τα τεράστια πλοία τα οποία μεταφέρουν εμπορεύματα σε ολόκληρο τον κόσμο, τα ισχνά κούτσουρα δέντρων υψώνονται πάνω από την ίσαλο γραμμή. Είναι το μόνο που απομένει από ένα δάσος που πλημμύρισε πριν από έναν αιώνα για να δημιουργηθεί η διώρυγα. Αυτή την εποχή, τα κούτσουρα αυτά θα έπρεπε να είναι πλήρως βυθισμένα λόγω της περιόδου των βροχοπτώσεων.
Όλο αυτό το σκηνικό αποτελεί μια ορατή υπενθύμιση του πως οι συνθήκες ξηρασίας έχουν παραλύσει μία σημαντική υδάτινη οδό στην οποία διακινούνται $270 δισ. εμπορευμάτων κάθε χρόνο.
Η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά εξετάζει πιθανές λύσεις που περιλαμβάνουν τη δημιουργία τεχνητής λίμνης για την άντληση νερού και την δημιουργία σύννεφων για την ενίσχυση των βροχοπτώσεων, αλλά και οι δύο επιλογές θα χρειαστούν χρόνια προτούν υλοποιηθούν εάν είναι καν εφικτές.
Παγκόσμιο πρόβλημα
Με τη στάθμη του νερού να βρίσκεται σχεδόν 2 μέτρα κάτω από το κανονικό, η Aρχή έχει επιβάλει τα αυστηρότερα όρια διελεύσεων από το 1989, όταν η διώρυγα έκλεισε καθώς οι ΗΠΑ εισέβαλαν στον Παναμά για να «ρίξουν» την δικτατορία του Μανουέλ Νοριέγκα.
Οι περιορισμοί ναι μεν έχουν πρόσφατα μειωθεί λόγω των βροχοπτώσεων του Νοεμβρίου, αλλά το μέγιστο όριο των 24 πλοίων εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερο από την ημερήσια χωρητικότητα των 38 πριν από την ξηρασία. Καθώς η νέα περίοδος ξηρασίας πλησιάζει, η συμφόρηση ενδέχεται να επιδεινωθεί εκ νέου.
Τα προβλήματα της διώρυγας αντικατοπτρίζουν τον τρόπο με τον οποίο η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τις παγκόσμιες εμπορικές ροές. Η ξηρασία δημιούργησε πέρυσι προβλήματα τόσο στον Μισισιπή όσο και τον Ρήνο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η άνοδος της στάθμης των υδάτων αυξάνει τον κίνδυνο πλημμυρών κατά μήκος του Τάμεση, ενώ το λιώσιμο των πάγων δημιουργεί νέες ναυτιλιακές διαδρομές στην Αρκτική.
Υπό κανονικές συνθήκες η Διώρυγα του Παναμά διαχειρίζεται περίπου το 3% του παγκόσμιου όγκου του θαλάσσιου εμπορίου και το 46% των εμπορευματοκιβωτίων τα οποία διακινούνται από την βορειοανατολική Ασία προς την ανατολική ακτή των ΗΠΑ. Η Διώρυγα αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή εσόδων του Παναμά, αποφέροντας στη χώρα έσοδα $4,3 δισ. το 2022.
Για την κυκλοφορία 24 πλοίων κατά τη διάρκεια της περιόδου ξηρασίας, η Διώρυγα σχεδιάζει να απελευθερώνει νερό από τη λίμνη Alajuela.
Πιθανές λύσεις
Εάν οι βροχοπτώσεις αυξηθούν τον Μάιο, η Διώρυγα θα αρχίσει να αυξάνει την κυκλοφορία. Aυτού του είδους οι λύσεις, όμως, είναι βραχυπρόθεσμες. Μακροπρόθεσμα, η πρωταρχική λύση για την χρόνια έλλειψη υδάτων θα είναι η φραγή του ποταμού Indio και η διάνοιξη σήραγγας για την διοχέτευση γλυκού νερού 8 χιλιόμετρα μακριά στη λίμνη Gatun.
Το έργο, μαζί με τα πρόσθετα μέτρα διατήρησης θα κοστίσει περίπου $2 δισ., σύμφωνα με το Bloomberg, ενώ η κατασκευή του θα διαρκέσει τουλάχιστον έξι χρόνια.
Παρ’ όλα αυτά, χιλιάδες αγρότες και απλοί πολίτες αντιτίθενται στο πρόγραμμα, αφού πολλά στρέμματα καλλιεργήσιμης γης θα χρειαστεί να πλημμυρίσουν για την περαίωση του πρότζεκτ.
Δε θα είναι η πρώτη φορά που οι κάτοικοι του Παναμά θα χρειαστεί να συσπειρωθούν για να αντιταχθούν σε μια τέτοια μεγάλη πρωτοβουλία όσον αφορά τις υποδομές. Πέρυσι οι διαδηλωτές στη χώρα απέκλεισαν δρόμους αφού η κυβέρνηση προσπάθησε να στηρίξει τη συνέχεια της λειτουργίας του ορυχείου χαλκού αξίας $10 δισ. της First Quantum Minerals, το οποίο πολλοί έχουν χαρακτηρίσει ως οικολογική καταστροφή.
Μία άλλη επιλογή είναι πολύ πιο πειραματική. Τον Νοέμβριο, ένα μικρό αεροπλάνο της εταιρείας Weather Modification Inc με έδρα τη Βόρεια Ντακότα έφτασε στον Παναμά για να δοκιμάσει τη σπορά νεφώσεων, τη διαδικασία εμφύτευσης μεγάλων σωματιδίων αλατιού στα σύννεφα για την ενίσχυση της συμπύκνωσης η οποία δημιουργεί τη βροχή.
Η σπορά νεφών, όμως, έχει αναπτυχθεί επιτυχώς κυρίως σε ξηρά κλίματα και όχι σε τροπικές χώρες όπως ο Παναμάς.
Ορισμένες ναυτιλιακές έχουν εκφράσει την απογοήτευσή τους για το γεγονός πως η Αρχή της Διώρυγας δεν κινείται ταχύτερα όσον αφορά την αντιμετώπιση της χαμηλής στάθμης των υδάτων.
Κλιματική αλλαγή
O συνδυασμός της κλιματικής αλλαγής και της επέκτασης των υποδομών ευθύνεται για τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει η Διώρυγα. Η Αρχή ολοκλήρωσε μία νέα σειρά επεκτάσεων για την αύξηση της κυκλοφορίας το 2016 χωρίς, όμως, να κατασκευάσει μία νέα δεξαμενή για την άντληση αρκετού γλυκού νερού.
Λίγα χρόνια αργότερα χτύπησε και η ξηρασία. Το 2023 ήταν η πιο ξηρή χρονιά η οποία έχει καταγραφεί ποτέ στο νησί Barro Colorado της λίμνης Gatun, ενώ ο Ελ Νίνιο επιδείνωσε την ξηρασία στον Παναμά και αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο στο βόρειο ημισφαίριο.
Επιστροφή στον 18ο αιώνα
Η κρίση έχει προκαλέσει σοβαρές καθυστερήσεις στις θαλάσσιες οδούς. Όταν άρχισε να λειτουργεί το μακρινό 1914, η Διώρυγα του Παναμά αποτελούσε παρόμοια εναλλακτική για τα Στενά του Μαγγελάνου όπως η Διώρυγα του Σουέζ για το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας.
Οι ναυτιλιακές, τώρα, αναγκάζονται να επιστρέψουν στις απαρχαιωμένες αυτές λύσεις για να αποφύγουν την ξηρασία και τις επιθέσεις των Χούθι, αντίστοιχα. Το πρόβλημα με τον Παναμά, όμως, είναι πως η Διώρυγα εκεί βασίζεται στη στάθμη του γλυκού νερού το οποίο χρησιμοποιείται για την εύρυθμη λειτουργία της, κάτι το οποίο προφανώς επηρεάζεται σημαντικά λόγω της ξηρασίας, σε αντίθεση με το νερό της Διώρυγας του Σουέζ το οποίο βρίσκεται στο ύψος της επιφάνειας της θάλασσας.
Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί είναι πως το αλμυρό νερό αναμιγνύεται με το γλυκό όταν γεμίζουν οι υδατοφράκτες της Διώρυγας.
Για να αποφευχθεί η αύξηση της αλμυρότητας της μεγαλύτερης πηγής πόσιμου νερού της χώρας, λίμνης Gatun, η διώρυγα εκφορτώνει αρκετό νερό της λίμνης για να γεμίσει 76 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων για κάθε πλοίο που περνάει.
Γιγαντιαίες λεκάνες διοχετεύουν μέρος του νερού αυτού στη λίμνη, αλλά επειδή η διαδικασία αυτή αυξάνει το ποσοστό αλάτων στο νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε περιορισμένη βάση.
Διαβάστε ακόμη
6 τάσεις στην γυμναστική που θα συζητάμε το 2024
Bella Vita: Ξανά στο σφυρί και με «σκόντο» το διαμάντι των Παξών (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ