Ως παρενέργεια του Covid-19, περίπου το 70% των παιδιών του κόσμου δεν κάθονται πλέον σε «πραγματικές» τάξεις. Ακόμα και όταν τα σχολεία ξανανοίγουν σταδιακά, τα παιδιά δεν επιστρέφουν στο φυσιολογικό.
Εδώ στο Βερολίνο αυτήν την εβδομάδα, τα παιδιά μου άρχισαν να επιστρέφουν με μια περίπλοκη εναλλαγή μικρών και κλιμακωτών βαρδιών. Ο χρόνος της τάξης τους για το υπόλοιπο αυτού του ακαδημαϊκού έτους μετράται σε ώρες και όχι σε εβδομάδες. Σε όλο τον κόσμο και ίσως για τα επόμενα χρόνια, τα παιδιά θα περνούν πολύ λιγότερο χρόνο σε κτήρια σχολικών συγκροτημάτων.
Αυτή η ρήξη στην παραδοσιακή εκπαίδευση θα μπορούσε να τελειώσει πολύ άσχημα – ή εκπληκτικά καλά. Είναι πιο εύκολο να υποστηρίξει κανείς την απαισιόδοξη έκβαση, όπως έκανα τον Μάρτιο, που σήμερα μοιάζει να είναι μια αιωνιότητα πριν.
Το αισιόδοξο σενάριο, αντίθετα, κάνει την τολμηρή υπόθεση ότι χρησιμοποιούμε την πανδημία για να επανεφεύρουμε τα σχολικά μας συστήματα. Αλλά πώς ακριβώς;
Για να πάρω μερικές ιδέες, κάλεσα τον Σαλ Χαν. Είναι ο ιδρυτής της επώνυμης Khan Academy, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού στη Silicon Valley που παρέχει δωρεάν διαδικτυακά εκπαιδευτικά εργαλεία.
Από τότε που ξεκίνησε η πανδημία, οι servers του έχουν πάρει φωτιά καθώς δάσκαλοι, γονείς και μαθητές συνδέονται για βοήθεια με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την κατ ‘οίκον εκπαίδευση. Αλλά δεν με απασχολούσε το πως πάει το Khan Academy αυτή τη στιγμή. Ήθελα να μιλήσω για το πώς θα εξελιχθούν τα σχολεία.
Παρακολουθώ τον Σαλ για περισσότερο από μια δεκαετία, κυρίως ως γονέας – χρησιμοποιώ τις βιντεοσκοπήσεις του, συνήθως περίπου πέντε λεπτά σε μήκος, και τις συνοδευτικές ασκήσεις για να βοηθήσω τα παιδιά μου στα μαθηματικά.
Δεν θα πιστέψετε πόσα «παράσημα μετεωρίτη» (μην ρωτάτε τί είναι αυτά) έχουμε κερδίσει ως οικογένεια. Παρακολούθησα επίσης την Khan Academy ως δημοσιογράφος. Πριν από σχεδόν μια δεκαετία, έγραψα για αυτό που ο Σαλ τότε ονόμαζε «flipping the class», σε ελεύθερη μετάφραση, «φέρνοντας τούμπα την τάξη».
Στο κανονικό σχολείο, όπως το γνωρίζαμε από τη βιομηχανική επανάσταση, οι δάσκαλοι συχνά σπαταλούν πολύ χρόνο διδάσκοντας μαθητές που είναι ως επί το πλείστον παθητικοί, μερικές φορές αποσπασμένοι και συχνά χωρίς ενδιαφέρον.
Στη συνέχεια, στέλνουν τα παιδιά στο σπίτι για να συμπληρώσουν τα φύλλα εργασίας, ενώ προχωρούν το πρόγραμμα σπουδών, ανεξάρτητα εάν τα παιδιά το έχουν εμπεδώσει ή όχι, και τελικά τα υποβάλλουν σε ένα τυποποιημένο τεστ.
Σε μια «αναποδογυρισμένη τάξη», οι δάσκαλοι αναστατώνουν τα πράγματα. Τα παιδιά παρακολουθούν διαδικτυακές διαλέξεις στο σπίτι, είτε αυτές του δασκάλου τους είτε των καλύτερων εκπαιδευτών στον κόσμο. Από το σπίτι ακόμα, τα παιδιά αρχίζουν επίσης να κάνουν διαδικτυακές ασκήσεις τις οποίες ο δάσκαλος μπορεί να παρακολουθεί. Μέχρι να εμφανιστούν στην τάξη, οι μαθητές έχουν προετοιμαστεί για ατομική διδασκαλία, καθώς ο δάσκαλος τους χωρίζει σε μικρές ομάδες ή κάθεται με κάθε ένα ξεχωριστά για να επεκτείνει τις γνώσεις του στο ένα θέμα, ή να καλύψει τα κενά στο άλλο.
Παρατηρήστε ότι σε αυτήν την τάξη, την οποία ο Σαλ αποκαλεί τώρα “μεικτή” (μεταξύ διαδικτύου και εκτός σύνδεσης) και όχι “flipped” (εντελώς «τούμπα»), οι ανθρώπινη σύνδεση είναι πιο εντατική όχι λιγότερο. Ο δάσκαλος κάνει καλύτερη χρήση του χρόνου της τάξης για να βοηθήσει τα παιδιά σε όποιο σημείο κι αν βρίσκονται στην πρόοδό τους.
Σημειώστε επίσης ότι μια προηγούμενη παθητική εμπειρία γίνεται πλέον ενεργή. Ακόμη και διαλέξεις, όταν προβάλλονται στο σπίτι, μπορούν να τεθούν σε παύση, να ανατραπούν, να σχολιαστούν και να προστεθούν επιδημάνσεις, να σταλούν σε τσατς.
Αλλά και η ώρα της τάξης είναι διαδραστική. Το καλύτερο από όλα, τα παιδιά μαθαίνουν τώρα με το δικό τους ρυθμό, όχι με τον υποθετικό ρυθμό της τάξης τους.
Τεχνολογικά, όλα αυτά είναι ήδη δυνατά, όχι μόνο στην ακαδημία του Χαν αλλά και με οποιονδήποτε αριθμό άλλων εργαλείων της νέας κατηγορίας “edtech”.
Εάν δεν το βλέπετε στο σχολείο των δικών σας παιδιών, αυτό συμβαίνει επειδή οι δάσκαλοι δεν έχουν ακόμη προσαρμοστεί, ειδικά αν είναι συγκεκριμένης ηλικίας και συνδέονται με αυτά τα πράγματα για πρώτη φορά.
Πολλοί εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο μόνο για να «διανέμουν» φύλλα εργασίας,και όχι για να αλληλεπιδρούν με τους μαθητές.
Επομένως, ένας επείγων στόχος είναι η επανεκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Όμως οι εκπαιδευτικοί και τα συνδικάτα τους πρέπει να είναι ανοιχτά στην αλλαγή.
Σε τελική ανάλυση, αυτό είναι το πρόβλημα για τις κρίσεις: να μας βγάλει από την παλιά μαραμένη σκέψη και να μας βάλει φρέσκιες ιδέες. Έτσι, ο Sal και εγώ προσπαθήσαμε να ρίξουμε ιδέες για το πού θα μπορούσε να οδηγήσει η συνδυασμένη μάθηση.
Σε έναν ιδανικό κόσμο, θα χρησιμοποιούσαμε το Διαδίκτυο για να μάθουμε και να διαμορφώσουμε βασικές έννοιες και γεγονότα, στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσουμε το Zoom για συναντήσεις και στο λίγο χρόνο που μένει θα συναντιόμασταν προσωπικά για δημιουργικές ή κοινωνικές εργασίες, για συζήτηση, για εμβάθυνση, για αμφισβήτηση.
«Θα κάναμε ξανά Σωκρατικούς διαλόγους», είπε ο Σαλ αυθόρμητα. Θυμάσαι, ο Σωκράτης, δεν έγραψε ποτέ τίποτα και δεν είχε ποτέ τάξη, αλλά κυκλοφορούσε με τους μαθητές του στην Αθήνα, τους έθετε ερωτήσεις μέχρι να καταλάβουν κάτι καλύτερα, ή τουλάχιστον μέχρι να λύσουν κάποιες παρεξηγήσεις. Μερικοί από τους μαθητές του, όπως ο Ξενοφών και ο Πλάτων, δεν τα πήγαν κι άσχημα.
Δεν θέλω να ωραιοποιήσω την κατάσταση, γιατί η σημερινή πραγματικότητα είναι πιο σκληρή. Από το ξέσπασμα του ιού, ορισμένα παιδιά που έπρεπε να μαθαίνουν εξ αποστάσεως έχουν εγκαταλείψει εντελώς τις οθόνες της τάξης, απλώς δεν συνδέονται. Αλλά με τα νέα συρρικνωμένα προγράμματα, γιατί να μην κάνουν οι καθηγητές επισκέψεις κατ’οίκον, όπως κάνουν ορισμένοι γιατροί;
Επιπλέον, με τη μικτή μάθηση, δεν υπάρχει πλέον ανάγκη για αυστηρά και αφύσικα χρονοδιαγράμματα. Η διαδικτυακή εργασία μπορεί να γίνει όποτε, και οι σύγχρονες οδηγίες, για Zoom ή αυτοπροσώπως, θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν σε πολιτισμένες ώρες, όταν ακόμη και οι εφηβικοί εγκέφαλοι έχουν ξυπνήσει για τα καλά.
Οι μεγάλες καλοκαιρινές διακοπές, απομεινάρι της γεωργικής εποχής όταν τα παιδιά χρειάζονταν στα χωράφια για συγκομιδή, ήταν πάντα μια κακή ιδέα, επειδή οι μαθητές ξεχνούν πολλά από αυτά που έχουν μάθει. Τώρα είναι απλά μη ρεαλιστικά. Τα παιδιά, που ήταν ήδη πολύ αγχωμένα πριν από το Covid-19, χρειάζονται πιο σύντομα διαλείμματα όλο το χρόνο.
Αυτό το όραμα εκπαίδευσης δεν αντιμετωπίζει τα τεράστια προβλήματα του ψηφιακού χάσματος, μια σύγχρονη μορφή ανισότητας που συνδέεται με την πρόσβασή σας σε ευρυζωνικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Αυτό πρέπει τώρα να γίνει η προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής. Αλλά συνδυάζοντας περισσότερη διαδικτυακή μάθηση με λιγότερες αλλά βαθύτερες οδηγίες εκτός σύνδεσης, μπορούμε να βελτιώσουμε την εκπαίδευση: να πάμε από τη διδασκαλία στην καθοδήγηση, από τη συλλογική μάθηση στην εξατομικευμένη μάθηση, και από τα άκαμπτα προγράμματα σπουδών στα ευέλικτα.
Οι συνήθειες και οι δεξιότητες που ενισχύονται θα βοηθήσουν τα παιδιά καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Επί τη ευκαιρία, μπορούν να βοηθήσουν και τους ενήλικες.