Για δεκαετίες, ένα σταθερό ρεύμα δεξαμενόπλοιων πηγαινοέρχεται μεταξύ ενός μικρού συμπλέγματος λιμένων στη βορειοδυτική Ευρώπη και της Βαλτικής Θάλασσας. Συνήθως, το καθένα από αυτά έφερνε περίπου 40 εκατομμύρια λίτρα ντίζελ για να βοηθήσει την συνέχιση λειτουργίας της ευρωπαϊκής οικονομίας. Αύριο, αυτό θα απαγορευτεί – μαζί με σχεδόν όλες τις άλλες παραδόσεις ρωσικών καυσίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αν και αυτό είχε αρχικά προκαλέσει κάποια ανησυχία, οι νέοι κανόνες έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να αμβλύνουν τις αρνητικές συνέπειες και για τις δύο πλευρές. Οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι θα είναι πιθανότατα οι έμποροι και οι ναυτιλιακές εταιρείες, καθώς τα καύσιμα φαίνεται ότι θα συνεχίσουν να ρέουν, ωστόσο μέσω πιο περίπλοκων και δύσκολων διαδρομών.
«Το σύστημα θα βρει την ισορροπία του αργά ή γρήγορα. Με κόστος για όλους, φυσικά», δήλωσε ο Ντάριο Σκαφάρντι, ο οποίος μέχρι πέρυσι διηύθυνε ένα από τα μεγαλύτερα διυλιστήρια πετρελαίου στην Ευρώπη ως διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής Saras. «Άρα δεν νομίζω ότι θα υπάρξει κάποια μεγάλη κρίση».
Η τιμή του ντίζελ εκτινάχθηκε στα ύψη στην Ευρώπη όταν η Ρωσία εισέβαλε για πρώτη φορά στην Ουκρανία σχεδόν πριν από ένα χρόνο. Έκτοτε μειώθηκε κάπως και οι πρόσφατες κινήσεις υποδηλώνουν μείωση της ανησυχίας για τον αντίκτυπο της απαγόρευσης.
Το μπλοκ, σε συμφωνία με τις κυβερνήσεις της Ομάδας των Επτά, εισάγει επίσης ανώτατο όριο τιμών 100 δολαρίων το βαρέλι για το ρωσικό ντίζελ.
Αυτό σημαίνει ότι οποιεσδήποτε τρίτες χώρες επιδιώκουν να έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες για τα φορτία της χώρας θα μπορούν να το κάνουν μόνο εάν πληρώσουν κάτω από το ανώτατο όριο. Για παράδειγμα, η Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι κύριοι πάροχοι ναυτιλιακής ασφάλισης και αντασφάλισης που διαφορετικά θα απαγορευόταν.
Αλλά αντί να εμποδίζει τις εξαγωγές, το σχετικά υψηλό όριο έχει σχεδιαστεί για να τις αφήσει να πραγματοποιηθούν. Η αλλαγή δρομολόγησης των εμπορικών ροών τύπου ντίζελ μέσω χωρών εκτός ΕΕ θα μειώσει επίσης τον αντίκτυπο της απαγόρευσης.
Ωστόσο, υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα για το πώς θα εξελιχθούν όλα αυτά. Η Ευρώπη, όπου οι μεταφορές, η βιομηχανία και η γεωργία καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ντίζελ, έχει ήδη υπομείνει πολλούς μήνες ενεργειακής πίεσης που προκλήθηκε από τον πόλεμο. Η κρίση έχει εκτοξεύσει τους λογαριασμούς των καυσίμων στα ύψη και έσπρωξε τις οικονομίες προς την ύφεση.
Και μπορεί κάλλιστα να υπάρξει κάποια πρόωρη διακοπή στον εφοδιασμό. Η Ρωσία και οι εταιρείες που εμπορεύονται τα καύσιμα της θα πρέπει να βρουν εναλλακτικούς αγοραστές για τα περίπου 600.000 βαρέλια που έστελνε προηγουμένως στην ΕΕ κάθε μέρα, καθώς και να διευθετήσουν τη ναυτιλία και την πίστωση.
Προσπάθεια συγκέντρωσης αποθεμάτων
Οι χώρες προχώρησαν επειγόντως σε αποθεματοποίηση τους τελευταίους μήνες, με τις αποστολές προς την ΕΕ να φτάνουν στο τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους στο υψηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από τις αρχές του 2016. Οι αφίξεις παραμένουν επίσης πολύ πάνω από το κανονικό επίπεδο μέχρι στιγμής το 2023.
Επιπλέον, υπάρχουν πολυάριθμοι νόμιμοι τρόποι για την παράκαμψη της απαγόρευσης που θα διατηρήσουν τις εξαγωγές της Ρωσίας και τις εισαγωγές της Ευρώπης σε ροή, ακόμη και αν το άμεσο εμπόριο θα σταματήσει.
Το ρωσικό αργό είναι ακόμη πιθανό να υποστεί επεξεργασία σε χώρες όπως η Ινδία και στη συνέχεια να σταλεί στην Ευρώπη ως μη ρωσικό ντίζελ.
«Δεν περιμένουμε ότι θα στεγνώσει η Ευρώπη», δήλωσε ο Γιουτζίν Λίντελ, επικεφαλής διυλισμένων προϊόντων της Facts Global Energy. «Υπάρχουν αρκετές ποσότητες γύρω μας, είναι απλώς θέμα αξιοποίησης των δυνατοτήτων».
Προς το παρόν, η Ρωσία δεν φαίνεται να αναμένει μεγάλες διαταραχές.
Σχεδιάζει να εξάγει περίπου 730.000 βαρέλια ντίζελ ημερησίως από βασικά δυτικά λιμάνια αυτό το μήνα, σύμφωνα με στοιχεία του κλάδου που είδε το Bloomberg. Αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη ροή από τις αρχές τουλάχιστον του 2020.
Και ο υπουργός Ενέργειας της χώρας δεν βλέπει κανένα λόγο για απότομη πτώση των λειτουργιών των διυλιστηρίων πετρελαίου και της παραγωγής καυσίμων όταν αρχίσουν να εφαρμόζονται τα μέτρα της ΕΕ, ανέφερε το Tass.
Το αν θα εξελιχθεί έτσι ή όχι εξαρτάται εν μέρει από το πόσο καλά η Ρωσία μπορεί να εισέλθει σε νέες αγορές. Για παράδειγμα, να πείσει τις χώρες να αγοράσουν ρωσικό ντίζελ και στη συνέχεια αυτά τα έθνη να ανακατευθύνουν τα καύσιμα που προηγουμένως θα παρήγαγαν – ή θα εισήγαγαν – προς την Ευρώπη.
Αυτό μπορεί να είναι ελκυστικό για τους εμπόρους σε έθνη που μπορούν να αγοράζουν φθηνά ρωσικά φορτία και να πωλούν τη δική τους προμήθεια στην ΕΕ σε αυξημένη τιμή.
Το ρωσικό ντίζελ από τη Βαλτική Θάλασσα εκτιμήθηκε σε περίπου 90 δολάρια το βαρέλι νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, περίπου 25% κάτω από το κόστος του καυσίμου για παράδοση στη βορειοδυτική Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία της Argus Media. Με τόση επιφυλακτικότητα γύρω από τις συναλλαγές με τη Μόσχα, οι εκπτώσεις στο σημείο εξαγωγής θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη μεγαλύτερες.
Η Τουρκία εισήγαγε ποσότητα ρεκόρ ρωσικού καυσίμου τύπου ντίζελ τον Δεκέμβριο, με βάση τα στοιχεία που προέρχονται από το 2016 από την Vortexa , τα οποία συγκέντρωσε το Bloomberg. Οι συνολικές εξαγωγές της αυξήθηκαν επίσης σε επίπεδο ρεκόρ τον περασμένο μήνα.
Το εμπόριο αυτό είναι νόμιμο και φαίνεται ένας πιθανός τρόπος για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της απαγόρευσης.
Ομοίως, οι εισαγωγές του Μαρόκου σημείωσαν άλμα τον περασμένο μήνα, με μεγάλη αύξηση από τη Ρωσία. Όσο περισσότερο συμβαίνει αυτό, τόσο περισσότερο οι έμποροι μπορούν να εκτρέψουν φορτία από τους παραδοσιακούς προμηθευτές προς την Ευρώπη.
Τέτοιες λύσεις θα βοηθήσουν τις ροές να αναδιαταχθούν ουσιαστικά και όχι να περικοπούν δραματικά.
Αλλά προσθέτουν επίσης πολυπλοκότητα σε ένα τεράστιο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμπλοκής της αλυσίδας εφοδιασμού ή απροσδόκητων διαταραχών.
Τα πλοία μπορεί να χρειαστεί να ταξιδέψουν σημαντικά μακρύτερα, πιέζοντας τον εμπορικό στόλο. Ήδη στη Μεσόγειο Θάλασσα, τα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ντίζελ από το ρωσικό λιμάνι Πριμόρσκ της Βαλτικής προς την Τουρκία πλέουν προς την αντίθετη κατεύθυνση από εκείνα που μεταφέρουν το ίδιο προϊόν από τη Μέση Ανατολή προς τη Γαλλία.
Σύμφωνα με τον Μπεν Λούκλοκ, συν-επικεφαλής του τμήματος εμπορίας πετρελαίου της Trafigura, υπάρχει ένας «τεράστιος όγκος που πρέπει να βρει μια νέα πατρίδα».
«Χτίζουμε μια βαθιά αναποτελεσματικότητα σε μια αγορά πετρελαίου που έχει περάσει δεκαετίες για να γίνει απίστευτα αποτελεσματική], δήλωσε. «Η αναποτελεσματικότητα τείνει να αυξάνει τις τιμές».
Μαζί με την απαγόρευση των θαλάσσιων εισαγωγών είναι και το ανώτατο όριο τιμών. Τα ρωσικά καύσιμα μπορούν επίσης να εξακολουθούν να πωλούνται νόμιμα πάνω από το ανώτατο όριο, απλώς όχι σε επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν δυτικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Ένας μεγάλος αριθμός δεξαμενόπλοιων – ο λεγόμενος σκιώδης στόλος – έχει συγκεντρωθεί για το σκοπό αυτό.
Ωστόσο, όλα αυτά μπορεί να μην είναι ακόμη αρκετά για να καλύψουν το σύνολο της ρωσικής παραγωγής. Η Wood Mackenzie Ltd., σύμβουλος με έδρα το Λονδίνο, αναμένει ότι οι εξαγωγές ντίζελ της χώρας θα μειωθούν κατά περίπου 200.000 βαρέλια ημερησίως αυτό το τρίμηνο σε σχέση με τους τρεις τελευταίους μήνες του 2022.
Ο Μαρκ Γουίλιαμς, διευθυντής ερευνών βραχυπρόθεσμης διύλισης και προϊόντων πετρελαίου της Woodmac, αναμένει μια αύξηση της τιμής του ντίζελ, αν και όχι ακριβώς στα επίπεδα του 2022, «όταν η αγορά πάθαινε απανωτά σοκ».
«Υπήρχε χρόνος για να δημιουργηθούν αποθέματα και να αντληθούν εναλλακτικές ποσότητες», δήλωσε.
Διαβάστε ακόμη:
Τελική ευθεία για 2+2 νέες μεγάλες επενδύσεις πολυεθνικών στην Ελλάδα (pics)
Μάριος Ηλιόπουλος (SEAJETS): Οι κινήσεις και τα σενάρια με φόντο MIG και Attica Group (pic)