Η Rand Corporationκατάρτιζε σενάρια πολέμου σε συνεργασία με το Πεντάγωνο από τη δεκαετία του 1950. Τώρα το think tank μετατοπίζει την εστίασή του στην πράσινη ενέργεια και το πως αυτή θα αλλάξει το ρου της ιστορίας.
Ήδη πολλές οργανώσεις, πανεπιστήμια, φορείς αλλά και χώρες κάνουν το ίδιο καθώς διαμορφώνεται μια νέα πραγματικότητα στην οποία -σύντομα- τα ορυκτά καύσιμα θα αποτελούν παρελθόν.
Το 2020 αποτέλεσε ένα έτος-ορόσημο για πολλούς λόγους. Ενας εξ αυτών είναι το ότι η Κίνα άλλαξε ρότα και τώρα έχει θέσει περιβαλλοντικούς στόχους. Η ΕΕ, επίσης, δημιούργησε περισσότερη “καθαρή” ενέργεια σε σχέση με την ενέργεια που παράχθηκε μέσω υδρογονανθράκων. Ο Τζο Μπάιντεν, νέος πρόεδρος τωνΗΠΑ, έχει καταρτίσει ένα συνεκτικό “πράσινο σχέδιο” για τη χώρα. Ο Μπόρις Τζόνσον πρόσφατα επιβεβαίωσε κι αυτός την προσήλωσή του στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Πολλοί ειδικοί επίσης προβλέπουν τη γενικότερη παγκόσμια αλλαγή των γεωπολιτικών δεδομένων, τα οποία μέχρι τώρα βασίζονταν στην εξόρυξη υδρογονανθράκων. Ο Σαντάμ, για παράδειγμα, του 21ου αιώνα δε θα χρειαστεί να εισβάλει στο Κουβέιτ και οι Αμερικανοί δε θα πολεμούν για δεκαετίες ολόκληρες στη Μέση Ανατολή λόγω του πετρελαίου.
Μέχρι όμως τη γενική και γενικά αποδεκτή χρήση των πηγών καθαρής ενέργειας, το πετρέλαιο μπορεί να αποτελέσει κλειδί. Άλλωστε για τρεις και πλέον αιώνες ήταν το «κλειδί» της ανόδου και της πτώσης μεγάλων «αυτοκρατοριών». Τα ορυχεία άνθρακα της Βρετανίας την μετέτρεψαν στην αυτοκρατορία στην οποία «ο ήλιος δεν έδυε ποτέ». Το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο οδηγούσε την ανάπτυξη της πολεμικής μηχανής της Σοβιετικής Ενωσης, ενώ το πετρέλαιο επίσης οδήγησε και στη δημιουργία του λεγόμενου «αμερικανικού 20ου αιώνα».
Ολες αυτές οι αλλαγές μπορεί να έχουν τεράστιες επιπτώσεις στη γεωπολιτική. Ο Πούτιν ενδέχεται να μην μπορεί να συμπεριλαμβάνει τη χώρα του στις «ενεργειακές υπερδυνάμεις». Η διαμάχη των ΗΠΑ και της Κίνας μπορεί να οδηγήσει στη μεγαλύτερη σύγκρουση των δύο υπερδυνάμεων του αιώνα που διανύουμε. Η απουσία της λογικής των αμερικανικών βάσεων στη Μέση Ανατολή μπορεί να οδηγήσει σε νέα «Αραβική Άνοιξη» και να οδηγήσει στην κατάρρευση των μοναρχιών οι οποίες σατηρίζονται στο πετρέλαιο.
Μια ομαλή ενεργειακή μετάβαση δεν θα είναι εύκολη. Παρότι οι πηγές καθαρής ενέργειας είναι διαθέσιμες σε όλους, η διαμάχη θα έγκειται στα προϊόντα που θα χρησιμοποιούνται για τη συγκέντρωση και τη διάθεσή τους. Τα φωτοβολταϊκά, οι τουρμπίνες παραγωγής αιολικής ενέργειας και οι μπαταρίες θα είναι τα νέα «πεδία βιομηχανικής διαμάχης» και πολλές θα είναι οι χώρες που θα μείνουν πίσω.
Περίπου το 60% των φωτοβολταϊκών παράγονται από κινεζικές εταιρείες, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από το ποσοστό παργαωγής πετρελαίου του ΟΠΕΚ. Οπως προαναφέραμε, η διαμάχη έγκειται στην πρόσβαση σε τεχνολογία και σε επενδύσεις. Η Κίνα κατέχει το 90% των σπάνιων μετάλλων τα οποία είναι αναγκαία για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων και offshore τουρμπινών αιολικής ενέργειας. Η χώρα -προφανώς- χρησιμοποιεί τη μονοπωλιακή της δύναμη. Το 2010 είχε διακόψει την προμήθεια στην Ιαπωνία εξαιτίας της διαμάχη τους για το νησιωτικό σύμπλεγμα Σενκάκου – Ντιαογού. Η Ιαπωνία έχει -από τότε- μειώσει την εισαγωγή σπανίων μετάλλων από την Κίνα κατά ⅓.
Το Νοέμβριο θα λάβει χώρα το συνέδριο COP26 για την κλιματική αλλαγή στη Γλασκόβη της Σκωτίας, όπου οι παρούσες χώρες θα συμφωνήσουν για τα επόμενα βήματα. Ολοι θα θέλουν να σιγουρευτούν πως οι υπόλοιποι θα ακολουθήσουν την παγκόσμια γραμμή.
Το φτηνό πετρέλαιο αναμένεται να διαλύσει τους προϋπολογισμούς αδύναμων και ασταθών οικονομιών πριν αυτές καταφέρουν να αλλάξουν πορεία στην παραγωγή ενέργειας, όπως η Νιγηρία και το Ιράκ, δυο χώρες οι οποίες έχουν ήδη τεράστια προβλήματα με τις ισλαμικές οργανώσεις Μπόκο Χαράμ και ISIS αντίστοιχα.
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι πλουσιότερες χώρες θα χρειαστεί να «βοηθήσουν στον περιορισμό των ζημιών» των χωρών αυτών. Το ευρωπαϊκό Green Deal, συγκεκριμένα θα έχει τεράστια επίδραση στα γεωπολιτικά δεδομένα αλλά και στην κλιματική αλλαγή. Το μπλοκ παράγει 10% των παγκόσμιων εκπομπών CO2, με τις γείτονες Αλγερία, Αζερμπαϊτζάν και Τουρκία να βασίζονται στην αγορά ενέργειας της Ευρώπης για τις εξαγωγές τους.
Επιπροσθέτως, κανείς δεν είναι σίγουρος πως η καθαρή ενέργεια θα μειώσει τις παγκόσμιες πολεμικές ή διπλωματικές συγκρούσεις. Το πετρέλαιο μπορεί να αποτελεί το «μήλον της Εριδος» αλλά είναι επίσης και το κύριο εμπορικό προϊόν παγκοσμίως. Το εμπόριο, πολλές φορές, αποτελεί τον σταθεροποιητικό παράγοντα που βοηθά στον περιορισμό των συγκρούσεων.
Στη Rand Corporation, ο κόσμος έχει χωριστείο σε τρεις κατηγορίες. Στην πρώτη βρίσκονται χώρες όπως η Ισλανδία η οποία έχει ήδη κάνει το μεγάλο βήμα «απογαλακτισμού» από το πετρέλαιο και δεν πρόκειται να επηρεαστεί πολύ. Στη δεύτερη βρίσκονται οι χώρες που βασίζονται στο πετρέλαιο και κινδυνεύουν να χάσουν τα πάντα. Στην τρίτη βρίσκονται οι χώρες στο ενδιάμεσο, πολλές εκ των οποίων είναι παραγωγές και άλλες που κατατάσσονται ως καταναλωτές. Ο μεγάλος πειρασμός των οικονομιών αυτών έγκειται στην πιθανότητα αλλαγής του εγχώριου ενεργειακού τους χαρτοφυλακίου σε «καθαρή ενέργεια» παράλληλα με τις εξαγωγές πετρελαίου και άλλων ορυκτών.
Για παράδειγμα η Κίνα, η οποία έχει ήδη εγκαταστήσει περισσότερα φωτοβολταϊκά από όλες τις άλλες χώρες συνδυαστικά, αλλά συνεχίζει να έχει και τη μεγαλύτερη εξαγωγή άνθρακα. Η Αυστραλία, η οποία έχει κι αυτή εγκαταστήσει πάρα πολλούς σταθμούς παραγωγής ηλιακής ενέργειας, αλλά μόλις άνοιξε νέο ορυχείο άνθρακα στην Ινδία, ενώ επενδύει $1 δισ. στη δημιουργία νέας βιομηχανικής μονάδας στην Ασία.
Οι ΗΠΑ, από την άλλη, δεν πρόκειται να σταματήσουν το σύστημα εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου από σχιστολιθικά πετρώματα με τη μέθοδο fracking, το οποίο εδώ και μία δεκαετία υποστηρίζει την οικονομία.
Οσο η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αυξάνεται στις ΗΠΑ και σε άλλες «υβριδικές» χώρες, τα δεδομένα εξαγωγών και εισαγωγών υδρογονανθράκων θα αλλάξουν. Και το στοίχημα θα έγκειται στην ομαλή μετάβαση της παγκόσμιας οικονομίας από την παραγωγή ενέργειας μέσω ορυκτών πηγών σε καθαρές, χωρίς γεωπολιτικές συγκρούσεις και πολέμους.
Διαβάστε ακόμη
Πειραιώς: Οι ημερομηνίες «κλειδιά» για την ΑΜΚ – Ο στόχος για το ποσοστό του ΤΧΣ
Ακίνητα: «Έρχεται» φορομπόνους έως 1.600 ευρώ – Ποιοι είναι οι δικαιούχοι
Πωλείται το πρώτο ξενοδοχείο της Αθήνας κάτω από την Ακρόπολη έναντι 18 εκατ. ευρώ