Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σφράγισε μια εκλογική νίκη που φαινόταν απίθανη πριν από λίγες εβδομάδες, αυξάνοντας την προοπτική περαιτέρω τριβών με τις δυτικές κυβερνήσεις και μεγαλύτερης αβεβαιότητας για τους επενδυτές.
Ο μακροβιότερος ηγέτης της χώρας επικράτησε με 52,2% έναντι 47,8% στην επαναληπτική ψηφοφορία της Κυριακής έναντι του διεκδικητή της προεδρίας, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, για να συνεχίσει την κυριαρχία του για τρίτη δεκαετία, με βάση τα αποτελέσματα με καταμετρημένα σχεδόν όλα τα ψηφοδέλτια. Ο Ερντογάν εμφανίστηκε επάνω στην οροφή ενός λεωφορείου στην Κωνσταντινούπολη και ευχαρίστησε τους Τούρκους που τον κράτησαν στην εξουσία. «Ο νικητής της σημερινής ημέρας είναι μόνο η Τουρκί», είπε.
Όπως σημειώνει το Bloomberg, το σκηνικό είχε ήδη στηθεί από τις 14 Μαΐου, όταν ο Ερντογάν αψήφησε τις δημοσκοπήσεις στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών και η συμμαχία των κομμάτων του κατέκτησε κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Συνέπεια ήταν να υποχωρήσουν μετοχές και ομόλογα, ενώ η λίρα βυθίστηκε σε νέα χαμηλά έναντι του δολαρίου.
Ο 69χρονος Ερντογάν, ο οποίος μετέτρεψε το γραφείο του στον στρατηγείο εξουσίας στην Τουρκία, έχει δείξει και στο παρελθόν το πόσο ανθεκτικός είναι. Ωστόσο, οι δημοσκόποι και οι χρηματοπιστωτικές αγορές είχαν προβλέψει μια εκλογική αναμέτρηση με μικρότερη διαφορά, λόγω της κρίσης του κόστους ζωής και μετά από δύο καταστροφικούς σεισμούς. Ο Ερντογάν αντέδρασε αναπτύσσοντας την κρατική μηχανή των μέσων ενημέρωσης για να διχάσει τη συμμαχία της αντιπολίτευσης και να κινητοποιήσει τη συντηρητική βάση του.
Το πιο πιεστικό ερώτημα για τους επενδυτές τώρα είναι αν θα τηρήσει την υπόσχεσή του να διατηρήσει μια οικονομική πολιτική που χαρακτηρίστηκε από την έξοδο συναλλάγματος. Ο Ερντογάν δήλωσε αργά το βράδυ της Κυριακής στην Άγκυρα ότι ο πληθωρισμός εξακολουθεί να πλήττει τη χώρα και ότι θα συγκροτήσει μια νέα ομάδα για τη διαχείριση των οικονομικών της χώρας που θα έχει «διεθνή αξιοπιστία».
Για τους παγκόσμιους ηγέτες, το διακύβευμα είναι το πώς η Τουρκία θα διατηρήσει τη λεπτή ισορροπία μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, καθώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν συνεχίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Είναι μια πύρρειος νίκη για τον Ερντογάν», δήλωσε ο Νιχάτ Αλί Οζκάν, στρατηγικός αναλυτής στο Ίδρυμα Ερευνών Οικονομικής Πολιτικής στην Άγκυρα. «Μπορεί να παρέτεινε την κυριαρχία του κάνοντας ρεκόρ, αλλά η νέα θητεία του θα είναι γεμάτη προκλήσεις, από την οικονομία μέχρι την εξωτερική πολιτική».
Τα επιτόκια θα αυξηθούν;
Οι οικονομολόγοι λένε ότι η προσαρμογή της νομισματικής πολιτικής είναι αναπόφευκτη. Ενώ οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως έχουν αυξήσει τα επιτόκια για να προσπαθήσουν να καταστείλουν τον πληθωρισμό, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Τουρκίας άκουσαν τις εκκλήσεις του Ερντογάν για εξαιρετικά χαμηλό κόστος δανεισμού. Μείωσαν το επιτόκιο αναφοράς κατά 550 μονάδες βάσης από πέρυσι μπροστά στον πληθωρισμό που σκαρφάλωσε σε ποσοστό άνω του 85%.
«Δικαιωμένος από το αποτέλεσμα των εκλογών, ο Ερντογάν είναι απίθανο να υιοθετήσει μια εντελώς οικονομική ορθόδοξη προσέγγιση», δήλωσε ο Βολφάνγκο Πίκολι, πρόεδρος της Teneo Intelligence στο Λονδίνο. Κάποιες προσαρμογές μπορεί ωστόσο να συμβούν, ενόψει των τοπικών εκλογών του Μαρτίου 2024, είπε.
Αντ’ αυτού, η Τουρκία έχει βασιστεί στον περιορισμό των τραπεζών στην αγορά συναλλάγματος και στις παρεμβάσεις, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τη λίρα σταθερή. Τα επιτόκια καταθέσεων αποκλίνουν πλέον έντονα από το επιτόκιο αναφοράς και αυτό δεν είναι βιώσιμο, σύμφωνα με τους οικονομολόγους.
Ο Ερκάν Εργκουζέλ της Barclays δήλωσε ότι τα επιτόκια θα πρέπει να αυξηθούν ανεξάρτητα από τη νίκη του Ερντογάν, αν και με πιο σταδιακό ρυθμό από ό,τι αν είχε κερδίσει ο Κιλιτσντάρογλου. Προέβλεψε ότι ο δείκτης αναφοράς θα φθάσει το 36% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, από 8,5% που είναι σήμερα.
Εν τω μεταξύ, το κόστος ασφάλισης έναντι κρατικής χρεοκοπίας θα συνεχίσει να αυξάνεται, δήλωσε ο Κάγκρι Κούτμαν, ειδικός στις τουρκικές αγορές στην KNG Securities με έδρα το Λονδίνο. «Ο Ερντογάν θα φροντίσει ώστε η νέα οικονομική διοίκηση να έχει σοβαρή αξιοπιστία», δήλωσε. Δεν θα εγκαταλείψει, ωστόσο, «την πολιτική χαμηλών επιτοκίων», είπε.
Ανατολή και Δύση
Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, άλλα πέντε χρόνια με Ερντογάν στο τιμόνι, είναι πιθανό να δουν την Τουρκία να συνεχίζει να διεκδικεί την ανεξαρτησία της στον αγώνα εξουσίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης για τα πάντα, από το εμπόριο μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η χώρα αποτελεί κρίσιμο ρυθμιστικό παράγοντα για τους μετανάστες που κινούνται προς την Ευρώπη και ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να διατηρήσει τις εξαγωγές σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα, αφού εξασφάλισε άλλη μια παράταση πριν από δύο εβδομάδες. Αλλά ξεκαθάρισε επίσης πού βρίσκονται οι φίλοι του, αναφέροντας ονομαστικά τους ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν – ενός παραδοσιακού συμμάχου – του Ουζμπεκιστάν και της Λιβύης στη νικητήρια ομιλία του το βράδυ της Κυριακής.
«Κανείς δεν μπορεί να κουνάει το δάχτυλο στην Τουρκία», δήλωσε ο Ερντογάν.
Ο Πούτιν συνεχάρη επίσης τον «φίλο» με δήλωση στην ιστοσελίδα του Κρεμλίνου. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έγραψε στο Twitter ότι ανυπομονεί να συνεργαστεί με τον Ερντογάν ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ.
Ο Τούρκος πρόεδρος σχεδιάζει να προωθήσει την ειρήνη στην Ουκρανία, αν και θα συνεχίσει να μένει έξω από την προώθηση κυρώσεων κατά της Ρωσίας, επειδή η Τουρκία πιστεύει ότι είναι αντιπαραγωγικές, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν την κατάσταση.
Ο Ερντογάν θα συμφωνήσει να επικυρώσει την υποψηφιότητα της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ μόνο αφού πρώτα εξετάσει την εφαρμογή από τη Στοκχόλμη της νέας νομοθεσίας για την τρομοκρατία, η οποία θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουνίου, είπαν οι άνθρωποι αυτοί. Ωστόσο, ο Ερντογάν μπορεί να χρειαστεί να εξισορροπήσει την πιο σκληρή προσέγγισή του προς τη Σουηδία για να κερδίσει την υποστήριξη του αμερικανικού Κογκρέσου για την αγορά από την Τουρκία αμερικανικής κατασκευής μαχητικών αεροσκαφών F-16.
Στη νέα του θητεία, ο Ερντογάν αναμένεται να δώσει αυξημένη προτεραιότητα στην ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας, επιδιώκοντας ένα στρατιωτικό πλεονέκτημα που θα στηρίξει τις φιλοδοξίες του να καταστήσει την Τουρκία περιφερειακή δύναμη, ανέφεραν πηγές.
«Η Τουρκία είναι έτοιμη να φτάσει στο σημείο μη βιωσιμότητας στην εξωτερική πολιτική με τις επεκτατικές πρωτοβουλίες της στη Συρία και το Ιράκ», δήλωσε ο Ντογκού Εργκίλ, ομότιμος καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας. «Όσον αφορά την οικονομία, η χώρα βρίσκεται ήδη στην κόκκινη ζώνη. Θα υπάρξουν είτε σημαντικές αλλαγές είτε μια βαθιά κοινωνική και πολιτική κρίση – ή και τα δυο».
Διαβάστε ακόμη
Μαζικές κατασχέσεις ενοικίων στα χέρια ενοικιαστών για χρέη του ιδιοκτήτη
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ