Πέρυσι, η αρχή προστασίας των προσωπικών δεδομένων της Νορβηγίας επέβαλε στην Meta Platforms Inc. απαγόρευση σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων χρηστών. Ήταν μια ριψοκίνδυνη κίνηση για ένα μικρό γραφείο, αλλά απέδωσε αρκετούς μήνες αργότερα, όταν οι ρυθμιστικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης επέκτειναν τους περιορισμούς σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο.
Παράλληλα, η κίνηση αυτή βελτίωσε τη φήμη της νέας επικεφαλής της υπηρεσίας, μιας από τις πιο πρόσφατες προσθήκες στην αυξανόμενη λίστα των γυναικών ρυθμιστών της Ευρώπης οι οποίες προσπαθούν να χαλιναγωγήσουν τις Big Tech.
Η πρώην δικηγόρος εταιρικού δικαίου, Λίνε Κολ, ανέλαβε το ρόλο της το 2022, εντασσόμενη σε μια ελίτ αξιωματούχων οι οποίοι μπορούν να επιβάλλουν αλλαγές στις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, χρησιμοποιώντας το GDPR. Η εν λόγω νομοθεσία, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2018, μετέτρεψε τη ρύθμιση των δεδομένων σε τομέα εξαιρετικής σημασίας και ανέδειξε πολλές γυναίκες που εργάζονται σε αυτόν.
Περισσότερες από τις μισές από τις 30 αρχές που είναι επιφορτισμένες με την επιβολή των κανόνων της Ε.Ε. για την προστασία προσωπικών δεδομένων διοικούνται από γυναίκες. Τώρα πια, δεδομένης της αναδιάρθρωσης της αγοράς μέσω του Digital Markets Act, ο ρόλος τους ως παρατηρητές μπορεί να επεκταθεί ακόμη περισσότερο. Η Νορβηγία, η Σουηδία, η Δανία, η Φινλανδία και η Ισλανδία έχουν όλες γυναίκες επιτρόπους προστασίας των προσωπικών δεδομένων, όπως και η Γαλλία, η Ισπανία, το Λουξεμβούργο και, μέχρι πρόσφατα, η Ιρλανδία.
Οι γυναίκες ρυθμιστές πρωτοστατούν και σε άλλους τομείς. Η επικεφαλής της αντιμονοπωλιακής επιτροπής της Ε.Ε., Μαργκρέτε Βεστάγκερ, άφησε και πάλι το στίγμα της αυτή την εβδομάδα, όταν επέβαλε στην Apple το τρίτο μεγαλύτερο πρόστιμο που έχει επιβληθεί ποτέ από την Ένωση.
Η Βεστάγκερ αυτές τις μέρες ηγείται μίας από τις τρεις ισχυρότερες αντιμονοπωλιακές εποπτικές αρχές του κόσμου, μαζί με τη Σάρα Καρντέλ στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία είναι διευθύνουσα σύμβουλος της CMA, και την πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου των ΗΠΑ, Λίνα Καν.
«Οι γυναίκες διαμόρφωσαν το σημερινό σύστημα δικαίου», δήλωσε η Άντρεα Τζέλινεκ, πρώην κορυφαία ρυθμιστής της Αυστρίας σε πρόσφατη ομιλία της. «Όταν πρωτοξεκίνησα στον τομέα της προστασίας δεδομένων, δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου άνδρες», ανέφερε. Οι γυναίκες που ανέλαβαν αυτούς τους ρόλους, επιπλέον, «το έκαναν συχνά παράλληλα με τις καθημερινές μας δουλειές ως δικηγόροι και επιχειρηματίες», προσέθεσε.
«Η θεωρία μου ήταν και εξακολουθεί να είναι ότι οι άνδρες προσελκύονται λιγότερο από την προστασία των δεδομένων επειδή αυτό αποτελεί τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα χρήματα δεν παίζουν τόσο μεγάλο ρόλο», συμπλήρωσε.
Καθώς οι αμερικανικοί τεχνολογικοί κολοσσοί κυριαρχούσαν στην Ευρώπη, οι γυναίκες συνέχισαν να αναλαμβάνουν ρυθμιστικούς ρόλους. Αυτό «ξεκίνησε ίσως πριν από 10 χρόνια», δήλωσε ο Βιμ Νάουγελερτς, δικηγόρος προστασίας δεδομένων με εμπειρία άνω των δύο δεκαετιών.
Στους πρωτοπόρους συγκαταλέγεται η Ιζαμπέλ Φαλκ-Πιεροτάν, πρώην επικεφαλής της γαλλικής εποπτικής αρχής για την προστασία των δεδομένων και εν ενεργεία παρατηρητής συμμόρφωσης των τεχνολογικών εταιρειών με τους κανόνες Ε.Ε. για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η Φαλκ-Πιεροτάν είχε προειδοποιήσει ότι «αν δύο ή τρεις χώρες αναλάβουν τον ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών», τότε η υπόλοιπη Ευρώπη δε θα μπορέσει να συμμετάσχει στις συνομιλίες αυτές.
Μία άλλη πρωτοπόρος είναι η πρώην επίτροπος της Ε.Ε. Βίβιαν Ρέντινγκ, η οποία επινόησε το 2012 τον μηχανισμό για την απλούστευση των διαδικασιών προστασίας δεδομένων για τις εταιρείες και τους πολίτες.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο όνομα είναι η Έλεν Ντίξον, πρώην επίτροπος προστασίας δεδομένων της Ιρλανδίας. Όταν τέθηκε σε ισχύ το GDPR, το οποίο εξουσιοδότησε τις ρυθμιστικές αρχές να επιβάλλουν πρόστιμα ύψους έως και 4% των ετήσιων εσόδων μιας εταιρείας για παραβίαση των δικαιωμάτων προστασίας δεδομένων ή για αποτυχία αποτροπής σοβαρών παραβιάσεων δεδομένων, το γραφείο της έγινε αμέσως το κορυφαίο «παρατηρητήριο» της Ευρώπης. Ορισμένες από τις πιο ισχυρές αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Meta, η Apple Inc. και η Google της Alphabet Inc. εγκατέστησαν τα ευρωπαϊκά γραφεία τους στην στην Ιρλανδία και η Ντίξον επιφορτίστηκε με την παρακολούθηση της συμμόρφωσής τους.
Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η Ντίξον ηγήθηκε περισσότερων από 80 ερευνών κατά των μεγαλύτερων εταιρειών και επέβαλε πρόστιμα ύψους άνω των 2,8 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ορισμένες από τις πιο εκτεταμένες έρευνές της αφορούσαν το Twitter και το TikTok της ByteDance Ltd., αλλά καμία εταιρεία δεν δέχθηκε τόσο μεγάλο έλεγχο όσο η Meta, η οποία έλαβε περισσότερα από 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε συλλογικά πρόστιμα μετά από μια σειρά ενδελεχών ερευνών.
Η Ντίξον έγραψε ιστορία πέρυσι όταν επέβαλε στη Meta πρόστιμο ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ που κατείχε η επικεφαλής δεδομένων του Λουξεμβούργου, Τίνε Λάρσον, η οποία επέβαλε στην Amazon.com Inc. πρόστιμο ύψους 746 εκατομμυρίων ευρώ για παράβαση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων το 2021.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, έχει ασκηθεί έφεση και για τις δύο αποφάσεις, ενώ εκκρεμούν ακόμη περαιτέρω έρευνες για τις Meta, TikTok, Google και Twitter.
Με τους νόμους και τις διαδικασίες να διαφέρουν από χώρα σε χώρα της Ε.Ε., μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των ρυθμιστών είναι η εξασφάλιση ότι οι αποφάσεις δεν θα «κολλήσουν» στα δικαστήρια. Για να δημιουργήσει το απαιτούμενο νομικό υπόβαθρο για τις υποθέσεις της, η Ντίξον συναντιόταν τακτικά με τις Big Tech που εδρεύουν στην Ιρλανδία, κάτι που ορισμένοι ακτιβιστές μπορεί να το θεωρούσαν μεροληπτικό, αλλά ως ρυθμιστική αρχή η ίδια το θεωρούσε απαραίτητο.
«Οι συναντήσεις με τις εταιρείες δεν έχουν να κάνουν με το αν θα βοηθήσουμε τις εταιρείες αυτές», εξήγησε η Ντίξον σε συνέντευξή της τον Ιανουάριο. Αν και το γραφείο της βοηθά τους οργανισμούς να ερμηνεύσουν τον νόμο, ο πραγματικός στόχος τέτοιων συναντήσεων «είναι να μάθουν και να κατανοήσουν ποιες είναι οι διαδικασίες επεξεργασίας δεδομένων τους. Είναι εξαιρετικά αλαζονικό να πιστεύει κανείς ότι ως ρυθμιστική αρχή τα ξέρει όλα».
Η Ντίξον, η οποία παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο μετά από σχεδόν 10 χρόνια στη θέση αυτή, είναι βέβαιη ότι με τους νέους κανόνες για τον έλεγχο του διαδικτυακού περιεχομένου και την ψηφιακή αντιμονοπωλιακή νομοθεσία, καθώς και με μια σειρά άλλων νόμων της Ε.Ε. που θα τεθούν σε ισχύ, οι ρυθμιστικές αρχές θα έχουν την ευκαιρία να εφαρμόσουν την πολυετή εμπειρία που έχουν αποκτήσει μέσω του GDPR.
Όταν η εν λόγω νομοθεσία τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή, οι ρυθμιστικές αρχές στην Ένωση των 27 χωρών είχαν τη δυνατότητα να σταθμίσουν υποθέσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο πριν από την έκδοση τελικής απόφασης από ένα εποπτικό όργανο, γεγονός που οδήγησε σε εντάσεις σχετικά με τη δικαιοδοσία και την ταχύτητα.
Η κριτική ότι οι ιρλανδικές ρυθμιστικές αρχές χρειάζονταν πολύ χρόνο για να ολοκληρώσουν τις έρευνές τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο οδήγησαν σε αναδιαμόρφωση του συστήματος, αυξάνοντας τον αριθμό των εθνικών Επιτρόπων από έναν σε τρεις.
Με την υποστήριξη της αντιπροέδρου Βέρα Τζουρόβα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρενέβη πέρυσι με νομικές βελτιώσεις για να συμβάλει στον εξορθολογισμό της συνεργασίας μεταξύ των αρχών προστασίας δεδομένων, ώστε οι μεγάλες υποθέσεις να αντιμετωπίζονται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα. Οι αλλαγές έγιναν πάνω στην ώρα, καθώς το νέο ρυθμιστικό τοπίο θα δημιουργήσει πρωτοφανή ζήτηση για ικανούς δικηγόρους προστασίας δεδομένων, αλλά και ανάγκη ενίσχυσης της τεχνογνωσίας των ήδη επιβαρυμένων εποπτικών αρχών.
Η ευελιξία που έχει επιδείξει ο τομέας στην προσαρμογή του στις αλλαγές αντικατοπτρίζεται και στο ίδιο το έργο του. Η προστασία των δεδομένων προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία από ό,τι οι πιο συντηρητικές και ανδροκρατούμενες γωνιές του δικαίου, γεγονός που μπορεί να αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους αποτελεί ελκυστική επιλογή για τις γυναίκες.
Προτού αναλάβει την ευθύνη της υπηρεσίας προστασίας δεδομένων της Νορβηγίας, η Κολ θήτευσε για πέντε χρόνια ως εταίρος σε δικηγορική εταιρικού δικαίου.
Όταν την προσέγγισαν για τη θέση, «το πρώτο πράγμα που τους είπα ήταν ότι είμαι ανύπαντρη μητέρα, έχω δύο παιδιά. Φεύγω από το γραφείο μου στις τέσσερις κάθε μέρα. Μπορώ να εργάζομαι και εκτός γραφείου, αλλά φεύγω». Αντί να το δει αυτό ως μειονέκτημα, πιστεύει ότι η αυτοπεποίθησή της «ήταν κάτι το οποίο χρειαζόταν».
Καθώς ο τομέας έχει αναδειχθεί σε κάτι το εξαιρετικά σημαντικό, έχει αρχίσει να προσελκύει ένα ευρύτερο φάσμα επαγγελματιών, δη περισσότερους άνδρες. Αυτό έχει προκαλέσει κάποιες ανησυχίες ότι οι γυναίκες μπορεί σύντομα να εκδιωχθούν από τις κορυφαίες θέσεις εργασίας.
Ο Νάουγελερτς είναι επιφυλακτικός. Πολλές από τις γυναίκες που ηγούνται του τομέα έχουν μοναδικά προσόντα για κάτι τέτοιο χάρη στην «εμπειρία δεκαετιών που έχουν αποκτήσει», όπως σημειώνει. Αμφιβάλλει ότι «οι γυναίκες που κατάφεραν να φτάσουν σε αυτές τις θέσεις θα αντικατασταθούν ξαφνικά από ένα ανδροκρατούμενο σύστημα».
Την ίδια άποψη συμμερίζεται και η επικεφαλής της Ε.Ε. για τα δεδομένα. «Οι γυναίκες έχουν ήδη ηγηθεί του τομέα εδώ και πολλά χρόνια», δήλωσε η Ανού Ταλούς, διαμεσολαβητής δεδομένων της Φινλανδίας και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων. Παρά τις πρόσφατες αλλαγές, παραμένει «ένας τομέας με πολλές έμπειρες γυναίκες που έχουν έρθει για να μείνουν», συμπλήρωσε χαρακτηριστικά.
Διαβάστε ακόμη
Άνταμ Κορακιουάλα (Switz Group): Ο ινδικός όμιλος θα συνεχίσει να επενδύει στην Ελλάδα
POS: Ξεκινούν από 1η Απριλίου τα πρόστιμα – 150.000 δεν έχουν προβεί σε αναβάθμιση
Κρήτη και Νότιο Αιγαίο… κοντράρονται με τις περισσότερες νέες αναπτύξεις στον τουρισμό
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ