Δεν χρειαζόταν η δημοσκόπηση για το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα που έγινε προ ημερών για να πληροφορηθούμε ότι οι θεσμοί στην Ελλάδα έχουν χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών

Η κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα, η Δικαιοσύνη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, μεταξύ άλλων, αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό και δυσπιστία προκαλώντας ρωγμές σε ένα σύστημα που κάποτε θεωρούνταν ακρογωνιαίος λίθος της Δημοκρατίας. Σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας η επιστημονική κοινότητα οφείλει να παραμείνει το αξιόπιστο σημείο αναφοράς, διαφυλάσσοντας την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία της.

Δυστυχώς όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Από τους σεισμολόγους στη Σαντορίνη μέχρι τους «ειδικούς εμπειρογνώμονες» και τους δικηγόρους για την τραγωδία στα Τέμπη και τους μετεωρολόγους, η επιστημονική κοινότητα παρά τη δική της υποχρέωση για ακρίβεια και αντικειμενικότητα, βιώνει προχειρότητες, σκοπιμότητες και εσωτερικές διαφωνίες που υπονομεύουν την αξιοπιστία της.

Στην περιοχή της Σαντορίνης οι συνεχείς αλληλοκατηγορίες και οι διαφορετικές προσεγγίσεις έχουν μετατρέψει το θέμα των σεισμών και των ηφαιστείων σε πεδίο πολιτικών και επικοινωνιακών αντιπαραθέσεων, όπου οι επιστήμονες συχνά χρησιμοποιούνται για την προώθηση προσωπικών στόχων, αντί να συμβάλλουν στην αντικειμενική κατανόηση των δεδομένων από τους πολίτες και ενδεχομένως στην ανάδειξη των πιθανών κινδύνων.

Για τα Τέμπη, κάποιοι ειδικοί εμπειρογνώμονες που ορίζει η Πολιτεία υποστηρίζουν ότι οι ελλείψεις στην ασφάλεια και η ανεπαρκής εκπαίδευση του προσωπικού ήταν οι κύριοι παράγοντες για το δυστύχημα. Αντίθετα, εκείνοι που όρισαν οι συγγενείς υποστηρίζουν ότι η έκρηξη από το κρυμμένο ξυλόλιο προκάλεσε τόσα πολλά ανθρώπινα θύματα και το «μπάζωμα» του χώρου έγινε για να συγκαλύψει η κυβέρνηση τα αίτια και τους αρμόδιους υπουργούς. Αν τελικά, όμως, δεν υπάρχει δεξαμενή με ξυλόλιο, τι προκάλεσε την έκρηξη; Δεν θα έπρεπε οι εμπειρογνώμονες και οι δικηγόροι τους να στρέψουν προς τα εκεί τις έρευνές τους αντί να μηρυκάζουν την ίδια… κασέτα περί συγκάλυψης; Αν είσαι επιστήμονας, μηχανικός, δικηγόρος ή γιατρός, δεν μπορεί να σε καθοδηγούν η πολιτική σκοπιμότητα, οι ιδεολογικές εμμονές και η αμοιβή, αλλά η αλήθεια και η τεκμηριωμένη προσέγγισή της. Τελικά τι επιδιώκουν; Να πέσει φως στα αίτια της τραγωδίας και να γίνει άμεσα η δίκη για να τιμωρηθούν οι υπαίτιοι ή να σέρνεται για χρόνια η υπόθεση για να προκαλεί πολιτική φθορά στην κυβέρνηση;

Η εμπειρία από ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν διδάσκει ότι μόνο η ανεξάρτητη, αδιάβλητη και αυστηρά επιστημονική προσέγγιση μπορεί να προστατεύσει την αξιοπιστία των ειδικών. Είναι επιτακτική ανάγκη οι επιστήμονες να διαχωρίζουν τα πολιτικά, τα οικονομικά συμφέροντα και την επικοινωνία από την αληθινή έρευνα προκειμένου να διαφυλάξουν την εμπιστοσύνη που ο κόσμος πρέπει να τους έχει.

Για το καλό της χώρας και της κοινωνίας, η επιστημονική κοινότητα πρέπει να επικεντρωθεί στην ουσία της αποστολής της: την αδιάκοπη έρευνα και την αντικειμενική ανάλυση μακριά από τις διχαστικές συζητήσεις και τα επικοινωνιακά παιχνίδια. Η επιστροφή στην επιστημονική μέθοδο, χωρίς τις παρεμβάσεις που εξυπηρετούν ιδιοτελείς σκοπιμότητες, είναι ο μόνος δρόμος για την ανάκαμψη της εμπιστοσύνης στην κοινωνία. Είτε πρόκειται για την κατανόηση των φυσικών φαινομένων όπως οι σεισμοί στη Σαντορίνη, είτε για την ανάλυση των αιτίων πίσω από το δυστύχημα στα Τέμπη, είτε για την COVID-19 παλαιότερα, η συγκέντρωση σε αξιόπιστα και αποδεδειγμένα επιστημονικά δεδομένα είναι απαραίτητη. Οσο οι επιστήμονες χρησιμοποιούνται για πολιτικούς ή οικονομικούς σκοπούς, το μόνο που κάνουν είναι να υπονομεύουν τον ρόλο τους. Ο απαξιωμένος επιστήμονας είναι… τελειωμένος επιστήμονας.

Σε κάθε κρίση, η επιστήμη πρέπει να παραμένει ανεξάρτητη και αδιάκοπα προσηλωμένη στο κοινό καλό. Ας ελπίσουμε ότι από τα τελευταία γεγονότα μηχανικοί και σεισμολόγοι θα αντλήσουν τη δύναμη και την αποφασιστικότητα που χρειάζεται για να διατηρηθούν η σοβαρότητα και η αντικειμενικότητα υπέρ της ευημερίας της κοινωνίας μας. Μόνο τότε θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του κοινού και μόνο έτσι θα διασφαλιστεί ένα μέλλον βασισμένο στη γνώση και την ακεραιότητα.