Οποιος έχει κουράγιο ας κρατήσει σημειώσεις για να δούμε πώς και κυρίως πότε θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα αποκατάστασης της καταστροφής που προκάλεσαν οι πυρκαγιές σε Εύβοια, Αττική και Πελοπόννησο. Δεν αναφέρομαι στην καταβολή των αποζημιώσεων προς εκείνους που έχασαν τα σπίτια τους ή τις επιχειρήσεις τους, οι οποίοι εκ των πραγμάτων πρέπει να στηριχτούν άμεσα για να επιβιώσουν τους δύσκολους μήνες που έρχονται, αλλά για όλα εκείνα που απαιτούν σχέδιο, οργάνωση, συνέπεια, αποτελεσματικότητα
Μιλάμε για τις υποδομές που χάθηκαν, το σχέδιο ανασυγκρότησης και ανάπτυξης εκ του μηδενός των περιοχών που έζησαν τον πύρινο εφιάλτη και ασφαλώς την πρόληψη των επόμενων καταστροφών. Επίσημα το κόστος των ζημιών υπολογίζεται σε 500 εκατ. ευρώ, αλλά ας μην έχουμε αμφιβολία ότι τελικά πρέπει να υπολογίζουμε τα διπλάσια. Ξαφνικά πάρα πολλοί άνθρωποι δίπλα μας έγιναν πυρόπληκτοι. Εχασαν το σπίτι τους, το εξοχικό τους, τη φάρμα τους, τα κτήματά τους, τις επιχειρήσεις τους, τη μοναδική πηγή εσόδων, τη «ζωή» τους όλη, εκτός από την ίδια τους τη ζωή. Είναι αναγκαίο όλα να γίνουν γρήγορα, αλλά αυτή τη φορά ας ξεφύγουμε από τον κανόνα του παρελθόντος … Της προχειρότητας και της αρπαχτής. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα το μεν σύστημα δασοπυρόσβεσης και πολιτικής προστασίας να παραμείνει το ίδιο, ανεπαρκές και μοιραίο, όπως και η ανασυγκρότηση των περιοχών που χάθηκαν. Δηλαδή η βοήθεια να μη φτάσει ποτέ στους πληγέντες, στην κοινωνία και την εθνική οικονομία, παρά μόνο στις τσέπες λίγων επιτήδειων που βλέπουν κάθε καταστροφή ως ευκαιρία αρπαχτής.
Δεν μπορεί κανείς να διαφωνήσει με τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, ούτε με τις προτάσεις της αντιπολίτευσης – άλλωστε σε πολλά σημεία ταυτίζονται. Μοιάζουν όμως γενικότητες, χωρίς νέες καινοτόμες ιδέες και ασαφές πλαίσιο εφαρμογής.
Η πράσινη μετάβαση αποτελεί τον πιο σημαντικό στόχο ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ενωσης – και όχι μόνο. Αλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πριν από την πανδημία η Ε.Ε. ήταν προσανατολισμένη προς αυτή την κατεύθυνση και μάλιστα είχε δεσμευτεί το μεγαλύτερο ποσό του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για αντίστοιχες δράσεις.
Ας αξιοποιήσουμε, λοιπόν, τη συγκυρία να αλλάξουμε επιτέλους. Να χτιστεί από την αρχή ένα ολοκληρωμένο σύστημα δασοπυρόσβεσης. Πάνω από είκοσι χώρες έστειλαν βοήθεια, μερικές από τις οποίες (όχι και τόσο πλούσιες, όπως η Ρουμανία) μας εντυπωσίασαν με την οργάνωσή τους και την αποτελεσματικότητά τους, με τους κατοίκους των περιοχών να βγουν στον δρόμο για να τους χειροκροτήσουν! Ευπρόσδεκτη η βοήθεια, αλλά να μάθουμε και, κυρίως, να… αντιγράψουμε κάτι. Τελικά κοντεύουμε να καταντήσουμε οι «φτωχοί συγγενείς» της Ευρώπης με μόνιμες αδυναμίες, που συνεχώς έχουμε κάποιο πρόβλημα. Βοήθεια για τις πυρκαγιές, οικονομικά προγράμματα τη δεκαετία των μνημονίων, πολιτική και στρατιωτική στήριξη για τις προκλήσεις του Ερντογάν. Δεν υπάρχει πρόβλημα για το οποίο να μην προστρέχουμε στις Βρυξέλλες και στο τέλος δεν είμαστε και ικανοποιημένοι. Εντάξει, μικρή χώρα είμαστε, λίγος ο πληθυσμός, αλλά αναρωτιέμαι μερικές φορές μήπως χάνουμε και το μέτρο.
Βλέπουμε τις καταστροφές, γνωρίζουμε τα προβλήματα, δυσκολευόμαστε με τις λύσεις. Ο κανόνας που ισχύει παντού «να κάνουμε την καταστροφή ευκαιρία» στη χώρα μας δεν εφαρμόστηκε παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις. Πώς χάθηκαν και πού πήγαν τελικά τα 120 εκατ. ευρώ του «Ταμείου Μολυβιάτη» που συγκέντρωσαν ιδιώτες μετά τις πυρκαγιές του 2007; Γιατί δεν αξιοποιήθηκαν, γιατί δεν έγιναν οι υποδομές, γιατί δεν διατέθηκαν στο σύστημα δασοπυρόσβεσης και 14 χρόνια μετά ζήσαμε την ίδια αγωνία για την τύχη της Αρχαίας Ολυμπίας; Γιατί δεν άλλαξε το μοντέλο ανάπτυξης της Ηλείας, της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας για να σωθεί το περιβάλλον;
Στο Μάτι και την απίστευτη τραγωδία με τους 102 νεκρούς μία από τα ίδια. Το τελευταίο έργο που έγινε ήταν η απομάκρυνση των καμένων δένδρων όταν ανέλαβε ο Μητσοτάκης. Οι δρόμοι είναι οι ίδιοι, οι κρουνοί χωρίς νερό, η πολεοδόμηση στον οικισμό παραμένει στα χαρτιά, οι πληγέντες ακόμη δίνουν μάχη για να πάρουν οικοδομική άδεια και η βοήθεια που επίσης συγκεντρώθηκε από ιδιώτες άφαντη και αναξιοποίητη.
Στο Τατόι, δεκαετίες τώρα, από τότε που έφυγαν κάποια κοντέινερ με την… οικοσκευή της πρώην βασιλικής οικογένειας και πληρώσαμε αδρά (μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου) για να γίνει δημόσιο το κτήμα, ονειρευόμαστε ανάπτυξη και επενδύσεις. Στην πραγματικότητα απλώς κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας. Ποια ανάπτυξη και ποιες επενδύσεις; Ερειπωμένα κτίρια, σύστημα πυροπροστασίας ανύπαρκτο (όπως αποδείχθηκε στην πράξη) και τα κειμήλια στα κοντέινερ ακόμη περιμένουν τη συντήρηση. Αλήθεια, πιστεύουμε ότι κάτι που δεν έγινε μέχρι τώρα, όταν τουλάχιστον υπήρχε το φυσικό περιβάλλον, θα υλοποιηθεί από εδώ και μπρος μέσα στα καμένα;
Δεν αμφιβάλλω ούτε για την ειλικρίνεια του Κυριάκου Μητσοτάκη, ούτε για την ικανότητα του Σταύρου Μπένου, ο οποίος έχει αποδείξει στην Καλαμάτα ότι και μπορεί και ξέρει. Εχουν όμως μπροστά τους ένα δύσκολο στοίχημα, το κόστος είναι τεράστιο, η συγκυρία πολύ κακή με την πανδημία, τα ελλείμματα, το χρέος να μεγαλώνει και τα έσοδα του κράτους να πέφτουν. Φοβάμαι πως όλα αυτά, μαζί με την κακή νοοτροπία και τη δυσμενή παράδοση, αποτελούν μια πολύ δύσκολη εξίσωση που θα την έχουμε μπροστά μας για πολύ καιρό. Και βέβαια ούτε οι εκλογές είναι η λύση, ούτε η πολιτική συναίνεση πανάκεια. Και τα δύο αποτελούν πρόσχημα αποφυγής των προβλημάτων και όχι λύση.