Το φέσι είναι τύπος καλύμματος της κεφαλής με κυλινδρικό σχήμα, επίπεδη κορυφή και χωρίς γείσο, φτιαγμένο από μαλλί (τσόχα ή κιλίμι) και το οποίο μπορεί να φέρει φούντα, σύμφωνα με τα λεξικά. Στις αραβικές χώρες είναι γνωστό και ως ταρμπούς. Το όνομά του το πήρε από την μαροκινή πόλη Φεζ όπου φτιαχνόταν, αλλά η προέλευσή του δεν είναι γνωστή. Το φέσι γνώριζε ευρεία διάδοση στον μουσουλμανικό κόσμο (και ιδίως στην Οθωμανική Αυτοκρατορία) μέχρι τον 20ό αιώνα και αποτελεί τμήμα της ενδυμασίας των Ευζώνων (αποκαλείται και φάριο ή φάρεο).
Η έκφραση «μας έβαλε φέσι», «μας φέσωσε» χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια μεγάλη ανεξόφλητη οφειλή, ένα χρέος το οποίο δεν πληρώθηκε. Εδώ, όμως, υπάρχει ένα μπέρδεμα, αφού πρόκειται για παρετυμολογία. Η λέξη δεν προέρχεται από το φέσι, αλλά από το τουρκικό fesad, που σημαίνει οποιαδήποτε βλάβη, παραμόρφωση, αλλοίωση ή καταστροφή περιουσίας, επίθεση κατά της ιδιοκτησίας. Οπου όταν κάποιος σου χρωστά, αποτελεί επίθεση στο πορτοφόλι σου.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Επειδή, έπειτα από χρόνια, αύξηση καταγράφεται και πάλι στα ληξιπρόθεσμα χρέη του ελληνικού Δημοσίου προς ιδιώτες, τα οποία -στο επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2024- έχουν ξεπεράσει τα 3 δισ. ευρώ. Δεν είναι λάθος στην πληκτρολόγηση. Τρία δισ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των οικονομικών συντακτών του newmoney, από τα τρία δισ. φέσια, περίπου τα μισά είναι απλήρωτα χρέη των νοσοκομείων προς ιδιώτες (προμηθευτές, γιατρούς κ.λπ.), τα οποία είναι 1,182 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πρόβλημα εντοπίζεται εν πολλοίς σε δυσλειτουργίες ή ανεπάρκειες των διοικήσεων οι οποίες, πάντως, τελούν υπό αντικατάσταση και αναμένονται να επιλεγούν νέες ως τα τέλη του χρόνου, άντε ως τις αρχές του επόμενου. Ζήσε, Μάη μου…
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, τον Ιούλιο το Δημόσιο είχε χρέη σε καθυστέρηση της τάξεως των 2,6 δισ. ευρώ. Επιπλέον, εκκρεμούσαν επιστροφές φόρων σε ιδιώτες ύψους 600 εκατ. ευρώ από την Εφορία. Συνολικά αυξήθηκαν κατά 400 εκατ. ευρώ μέσα σε επτά μήνες, στα 3,2 δισ. ευρώ από περίπου 2,8 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο. Στο υψηλότερο επίπεδο του έτους ανήλθαν τον Ιούλιο και τα χρέη των ασφαλιστικών ταμείων. Παρότι οι απονομές και πληρωμές συντάξεων έχουν επιταχυνθεί, εκκρεμούσαν για πάνω από 3 μήνες προς καταβολή σε δικαιούχους 619 εκατ. ευρώ, έναντι 533 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2024. Το χρέος αυτό είναι το υψηλότερο των τελευταίων 6 ετών – αν και πολύ χαμηλότερο από τα 1,5-2,5 δισ. που χρωστούσαν σε συνταξιούχους τα Ταμεία μέχρι το 2018.
Ρεκόρ πενταετίας, όμως, σημειώνουν και τα χρέη των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης που είχαν φτάσει στα 298 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, έναντι 149 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2023, 93 εκατ. στο τέλος του 2022, 82 εκατ. το 2021 και 146 εκατ. το 2020. Επιπλέον, τα Νομικά Πρόσωπα της Γενικής Κυβέρνησης χρωστούν 305 εκατ. ευρώ στην αγορά, ενώ οι εκκρεμείς επιστροφές φόρου έφτασαν στα 605 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, από 552 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο και 661 εκατ. ευρώ τον Μάιο. Ωστόσο, τα 173 εκατ. ευρώ αφορούν επιστροφές φόρων.
Τι απαντούν από το οικονομικό επιτελείο στις επικρίσεις επαγγελματιών (Υγείας, κυρίως) ή και άλλων ιδιωτών προμηθευτών του Δημοσίου στην ερώτηση «πού είναι τα λεφτά που μας χρωστάτε»; «Πιστώσεις υπάρχουν αλλά… αργούν να φτάσουν εκεί που πρέπει», είναι η επίσημη απάντηση και είναι τόσο ελληνικό όλο αυτό, που μένεις άφωνος. Θα μπορούσαν να πουν, επίσης, πως τα φέσια κορυφώνονται -όπως θα παρατηρήσατε- τον Ιούλιο, επομένως φταίει ο μήνας!
Δυστυχώς, όταν σου χρωστούν κάτι που είναι δικό σου, δεν υπάρχει περιθώριο για χιούμορ, ειδικά όταν θυμάσαι πως υπάρχει η κλασική έκφραση «όταν χρωστάς στο ελληνικό Δημόσιο θα σε βρουν, αλλά όταν σου χρωστάει εκείνο φέρεις περήφανα στο κεφάλι σου ένα φέσι». Ολα αυτά, ενώ τέσσερα πράγματα είναι πάντα περισσότερα απ’ ό,τι νομίζουμε: τα χρόνια μας, τα σφάλματά μας και οι εχθροί μας. Και τα χρέη του Δημοσίου, βέβαια… Αραγε, πόσο καλό παράδειγμα είναι όλο αυτό για τους πολίτες της χώρας;