Είτε από προσωπική συνήθεια είτε από επαγγελματική διαστροφή, προσπαθώ να παρακολουθώ τις εκθέσεις των διεθνών οργανισμών και τραπεζών γύρω από την ελληνική οικονομία. Βίτσια που έχει ο κόσμος! Ελπίζω κάποτε να θεραπευθώ από αυτό το ψώνιο, αν και δεν μου δίνω πολλές ελπίδες. Αν υπήρχαν κάποιες πιθανότητες θεραπείας το πράγμα θα είχε ήδη δείξει. Τέλος πάντων, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.
Θα προσπαθήσω λοιπόν να συνοψίσω όσα προκύπτουν σχετικά με την ελληνική οικονομία, αποφεύγοντας όσο μπορώ την παράθεση αριθμών, για να μη γίνω πολύ τεχνικός.
Το βασικότερο συμπέρασμα λοιπόν που προκύπτει από τις διεθνείς αναλύσεις ίσως είναι ότι η Ελλάδα κατάφερε να αποκαταστήσει τη δημοσιονομική ισορροπία και ως εκ τούτου να ανακτήσει τη χαμένη διεθνή αξιοπιστία της. Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας επιτυγχάνει να παρουσιάζει πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ μέχρι πρότινος είχε τεράστια ελλείμματα τα οποία και μας οδήγησαν στην υπέρμετρη αύξηση του δημοσίου χρέους. Επίσης, έχουμε έναν ικανοποιητικό ρυθμό ανάπτυξης ενώ στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης η ανάπτυξη έχει περιορισθεί ή και μηδενισθεί, (βλέπε Γερμανία).
Το τραπεζικό σύστημα έχει εξυγιανθεί σημαντικά και τα κόκκινα δάνεια έχουν μειωθεί, αν και εξακολουθούν να υφίστανται σε μικρότερο βαθμό.
Τέλος, έγιναν σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, στη Δημόσια Διοίκηση με την ψηφιοποίηση αλλά και στο συνταξιοδοτικό σύστημα και αλλού. Οι βελτιώσεις αυτές συνετέλεσαν και στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητος του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίον δανείζεται πλέον άνετα από τις διεθνείς αγορές και σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα με επιτόκια καλλίτερα από την Ιταλία ή την Γαλλία!
Βέβαια, παρ’ όλα αυτά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παραμένει χαμηλό σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης και θα χρειαστούν πολλά ακόμη χρόνια σταθερής ανάπτυξης για να προσεγγίσουμε τους ευρωπαίους εταίρους μας. Με άλλα λόγια είμαστε πολύ πιο φτωχοί από τους δυτικοευρωπαίους, έστω και αν οι Έλληνες είναι οι καλύτεροι πελάτες της BMW και της Πόρσε. Τώρα, πώς γίνεται αυτό δεν το γνωρίζω, αλλά σίγουρα συνιστά έναν ακόμη νεοελληνικό γρίφο, με μπόλικη δόση φοροδιαφυγής και μαύρου χρήματος.
Μέχρις εδώ όλα καλά και ανθηρά. Υπάρχει όμως ένα μεγάλο «αλλά».
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό αγκάθι στο πλευρό της ελληνικής οικονομίας το οποίον ανέκαθεν υπήρχε, και προς το παρόν φαίνεται αδύνατον να θεραπευθεί.
Αυτό το αγκάθι ακούει στο όνομα «ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών», το οποίον παρουσιάζει σταθερό και μεγάλο έλλειμμα και συνιστά έναν επικίνδυνο παράγοντα οικονομικής ανισορροπίας για τη χώρα μας.
Τις τελευταίες δεκαετίες όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις προσπάθησαν να περιορίσουν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών δίνοντας έμφαση στην περίφημη βαριά βιομηχανία της χώρας, τον τουρισμό. Πλην, όμως, τζίφος.
Αν και ο τουρισμός αυξήθηκε καταγράφοντας κάθε χρόνο και νέο ρεκόρ, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά μάλλον αυξάνει. Εφόσον εισάγουμε αγαθά και υπηρεσίες περισσότερα απ’ όσα εξάγουμε, ακολουθούμε έναν επικίνδυνο κατήφορο που μπορεί να μας δημιουργήσει σοβαρή κρίση και να ακυρώσει τις υπόλοιπες καλές επιδόσεις της οικονομίας. Γι’ αυτό και οι ξένοι αναλυτές αναγνωρίζουν και επιδοκιμάζουν τη βελτίωση που έχει γίνει στα λοιπά δημοσιονομικά μεγέθη, αλλά κρούουν με ιδιαίτερη έμφαση τον κώδωνα κινδύνου για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και μάλιστα είναι μία διαπίστωση στην οποία όλοι συμπίπτουν.
Προσωπικώς, δεν έχω άποψη για το πώς θα μπορούσαμε να θεραπεύσουμε αυτό το πρόβλημα, πώς θα μπορούσαμε δηλ. να αυξήσουμε σημαντικά τις εξαγωγές μας χωρίς να αυξηθούν πολύ οι εισαγωγές. Σίγουρα η υπέρμετρη αύξηση του τουρισμού δεν είναι η λύση. Ο τουρισμός στην Ελλάδα έχει προ πολλού ξεπεράσει τα όρια αντοχής της χώρας και των κατοίκων της. Από ένα σημείο και μετά, το οποίο εμείς έχουμε προ πολλού υπερβεί, ο τουρισμός γίνεται μάστιγα διότι ούτε οι υποδομές τον αντέχουν, αλλά και η ποιότητα ζωής των Ελλήνων καταστρέφεται. Άλλως η χώρα μας θα γίνει μια δεύτερη Κούβα.
Η άποψή μου είναι ότι ο τουρισμός, έτσι όπως γίνεται στην Ελλάδα, βοηθά λίγους να πλουτίζουν προκλητικά, οι οποίοι μάλιστα φοροδιαφεύγουν κατά κραυγαλέο τρόπο, ενώ καταστρέφει τη ζωή των πολλών, συντελεί δε και στην αύξηση του κόστους ζωής διότι φυσικό είναι οι τουρίστες να πληρώνουν κάτι παραπάνω εφόσον κάνουν διακοπές. Έτσι φτάνουμε σε αυτά τα αίσχη της Μυκόνου και των λοιπών ληστρικών τουριστικών παραδείσων, όπου ένα ποτό χρεώνεται 100-200 ευρώ χωρίς απόδειξη!
Συνοψίζοντας τις σκέψεις μου έχω να πω ότι πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές λύσεις, πριν ο τουρισμός διαλύσει τη χώρα. Βέβαια οι εναλλακτικές λύσεις δεν θα είναι άμεσες και θα χρειαστούν κάποιο χρόνο για να υλοποιηθούν, αλλά οι σχετικές διαδικασίες θα πρέπει να ξεκινήσουν και μάλιστα επειγόντως
Άλλως, θα συζητούμε τα ίδια και σε 10 χρόνια από σήμερα, υπό πολύ χειρότερες συνθήκες τότε.