Κι όμως, δεν είναι όλα μαύρα στο μέτωπο της οικονομίας.
Είναι πλέον οφθαλμοφανές πως κάτι κινείται στην αγορά. Εξ ου και οι θετικές προβλέψεις τόσο των ξένων οίκων και τραπεζών όσο και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ αλλά και της κυβέρνησης που προβλέπουν σημαντική ανάπτυξη, ακόμα και από φέτος. Δεν ξέρω αν θα είναι 3,8% ή αν θα πάει ακόμα ψηλότερα, πάντως η αγορά δεν θυμίζει τη νέκρα που είχαμε δει τους περασμένους μήνες με το κλείσιμο της οικονομίας λόγω πανδημίας.
Τους τελευταίους μήνες λοιπόν, υπάρχουν εκατοντάδες επενδυτικά προγράμματα επιχειρήσεων που έχουν υποβληθεί στο υπουργείο Ανάπτυξης και έχουν πάρει έγκριση για ένταξη στον αναπτυξιακό νόμο και πολλές από αυτές ήδη βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης. Μόνο τον τελευταίο μήνα εγκρίθηκαν επενδυτικά πλάνα ύψους 1,5 δισ.
Στο μεταξύ, είναι θέμα ολίγων ημερών να εκταμιευτούν τα πρώτα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα οποία θα είναι διαθέσιμα για επενδύσεις τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα. Παράλληλα, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην ΕΕ που πήρε έγκριση για το ΕΣΠΑ 2021-2026 και θα αρχίσουν να εκταμιεύονται τα 26,5 δισ. ευρώ που προβλέπονται για τη χώρα μας και θα συνδράμουν κι αυτά στην προσπάθεια ανάταξης της ελληνικής οικονομίας.
Η οικοδομική δραστηριότητα, μετά από μια μακρά περίοδο χειμέριας νάρκης, παίρνει ξανά μπροστά και σχεδόν σε κάθε γειτονιά το βλέπει κανείς εργοτάξια ενώ τα οικοδομικά επαγγέλματα είναι περιζήτητα. Το ίδιο και η κτηματαγορά καθώς η ζήτηση συνεχώς αυξάνεται, με αποτέλεσμα οι τιμές των ακινήτων να παρουσιάζουν σημαντικές αυξήσεις σε πολλές περιοχές της χώρας.
Αλλά και ο τομέας του εμπορίου και των λιανικών πωλήσεων με βάση τους πρόδρομους δείκτες, δείχνει σημάδια επανεκκίνησης καθώς η κατανάλωση συνεχώς αυξάνεται.
Ζητούμενο μεγάλο είναι ο τουρισμός της φετινής σεζόν, μιας και οι εξελίξεις είναι άμεσα συνδεδεμένες με την πορεία της πανδημίας.
Πάντως ο Ιούλιος, εξελίσσεται πάνω από το αναμενόμενο καθώς σε πολλές περιπτώσεις η κίνηση ξεπερνά το 60% του αντίστοιχου μήνα του 2019 που ήταν μια χρονιά με επιδόσεις ρεκόρ όλων των εποχών. Αν διατηρηθεί ο έλεγχος της πανδημίας στα σημερινά επίπεδα και ακόμα καλύτερα αν αρχίσουν να μειώνονται τα κρούσματα, τότε είναι βέβαιο πως και ο Αύγουστος θα πάει καλά.
Πολλώ δε μάλλον αν καταφέρουμε να επιμηκύνουμε τη σεζόν ως το φθινόπωρο.
Σαφώς και υπάρχουν ευμετάβλητες παράμετροι, όσο δεν κτίζεται το τείχος ανοσίας κι όλα μπορούν να ανατραπούν, πλην όμως με τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν πάμε τόσο άσχημα όσο φοβόμασταν 1-2 μήνες πριν.
Όλα αυτά δείχνουν, επί του παρόντος, πως τα χειρότερα για την οικονομία είναι πίσω. Ο τελικός βέβαια λογαριασμός για τη συνολική ζημιά που υπέστη η εθνική οικονομία δεν έχει κλείσει ακόμα.
Είναι ανοικτός και συνεχώς προστίθενται νέα βάρη από τα προγράμματα στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων, το δημόσιο χρέος έχει εκτοξευθεί και φθάνει πλέον πάνω από 215% του ΑΕΠ, οι εισπράξεις του Δημοσίου υπολείπονται κατά πολύ αυτών προ πανδημίας, ενώ και το ιδιωτικό χρέος έχει αυξηθεί σε ανησυχητικά επίπεδα. Επίσης είναι αμφίβολο πόσα θα πάρει πίσω το κράτος από τις επιστρεπτέες προκαταβολές ή από τα δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου που δόθηκαν αφειδώς στις επιχειρήσεις.
Αυτά όμως είναι θέματα της επόμενης μέρας και φρονώ πως είναι συνάρτηση με το πόσο καλά θα κινηθεί εφεξής η αγορά και η κατανάλωση, πώς θα πάνε οι επενδύσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι συγχωνεύσεις με ομοειδείς και η μετάβαση σε ένα ανταγωνιστικότερο περιβάλλον με ισχυρότερες βάσεις. Αρκεί το κράτος να συνεχίσει να στέκεται δίπλα τους με κίνητρα και διευκολύνσεις και με τη δημιουργία ενός καλύτερου πλαισίου για επενδύσεις και επιχειρείν.
Τα ανοικτά μέτωπα πολλά, όμως και οι προκλήσεις και ευκαιρίες της νέας εποχής πολλές κι είναι στο χέρι όλων μας να τις εκμεταλλευτούμε.